Het Wilde Westen van China
In Out West toont fotograaf Patrick Wack de realiteit van het ‘Wilde Westen’ van China: de provincie Xinjiang. Hier geen cowboys of saloons, maar wel een land dat op het punt staat te worden ontgonnen. Het is een provincie met een diversiteit aan landschappen: van uitgestrekte vlaktes tot bergen en meren. Enerzijds is er het verval, te zien in verlaten steden, anderzijds wordt er volop gebouwd, bijvoorbeeld voor de oliewinning. De oorspronkelijke bewoners van het gebied zijn de Oeigoeren, maar er komen steeds meer Han Chinezen. Voor hen is Xingjang ‘The New Frontier’. Dat betekent niet veel goeds voor de Oeigoeren.
Al eeuwenlang is Xinjiang een apart deel van China. Vroeger verbond deze provincie China met Centraal Azië en Europa, als onderdeel van de Zijderoute. Al die jaren verschilde het land niet alleen fysiek, maar ook qua cultuur en politiek van China. Dat verschil bestaat tot op de dag van vandaag en is bijvoorbeeld terug te zien in het landschap (de uitgestrekte vlaktes) en in de steden. Daar sieren het Arabische schrift en moskeeën het straatbeeld. Nu is het nog een autonome regio, maar het oosten rukt op, met zijn surveillance, het opleggen van regels en inperken van de vrijheid.
Berlijn
Jaren geleden besloot Wack met een vriend naar China te gaan. “Ik woonde en werkte destijds in Berlijn. Ook al hield ik van de stad, toch zag ik mezelf niet langer achter een bureau werken. Ik was op zoek naar een nieuwe uitdaging, iets wat me zou inspireren. Fotografie was destijds niet meer dan een hobby, maar ik had het gevoel dat daarin de sleutel naar een nieuw leven lag. China en met name Shanghai klonken me als muziek in de oren, dus ik heb mijn spullen gepakt en ben in China opnieuw begonnen.”
Na een aantal jaren in China gewoond te hebben, wilde Wack een reis door het land maken. “Ik wilde een fotoserie maken die een andere kant van het land zou laten zien. Xinjiang stond al een tijdje op mijn verlanglijstje, omdat het symbool staat voor de ‘New Frontier’. De regio is het hart van Jinping’s nieuwe Silk Road politiek. De laatste vijftien jaar is het er onrustig. Deze politieke situatie en mijn hang naar avontuur maakten Xinjiang de perfecte bestemming van mijn reis.”
Canvas
“Voor aanvang van mijn reis had ik geen concreet doel voor ogen. Ik wilde een visueel verhaal vertellen, gebaseerd op mijn persoonlijke ervaringen en de politieke situatie. In mijn fotografie bewandel ik graag die fijne lijn tussen documentaire – en emotionele fotografie. Ik wilde Xinjiang gebruiken als canvas voor mijn eigen emoties.”
Het land omschrijft Wack omschrijven als massief en leeg. “Het is gevuld met prachtige en diverse landschappen, en beschikt over een schat aan natuurlijke grondstoffen. De provincie bestaat grotendeels uit onherbergzame woestijnen en droog grasland aan de voet van enorme bergen. Naast deze natuurlijke schoonheid overheerst een gevoel van verdriet en onderdrukking. Het is een claustrofobische politiestaat geworden, waar je eindeloze politiecontroles moet ondergaan. Dit is het geval sinds 2016, toen Chen Quanguo er aan de macht kwam. In de regio wonen zo’n 22 miljoen mensen. Zij zijn vooral verdeeld over de steden. De totale bevolking bestaat voor zo’n 45 procent uit Oeigoeren. Zij wonen, samen met Turken en Oezbeken, in het zuiden, en de Han en Kazakken in het noorden. De zuiderlingen zijn van oorsprong moslim en staan cultureel gezien veel dichterbij gemeenschappen in Centraal Azië dan bij de Han Chinezen. De laatste groep is de laatste decennia geëmigreerd naar Xinjiang.”
Discrepantie
“Voordat ik naar Xinjiang reisde, had ik wel eens iets gehoord over de Oeigoeren, maar veel wist ik er niet van. Als je kijkt naar het gemiddelde inkomen per hoofd van de bevolking in Xinjiang, dan zitten de Oeigoeren op de helft van dat bedrag. Dat geeft een idee over de discrepantie wat betreft inkomen van de verschillende regio’s en bevolkingsgroepen. Het noorden is het gebied met de meeste natuurlijke grondstoffen en welvaart, en dat is het gebied waar met name Han wonen.”
“Hoewel Xinjiang al eeuwen deel uit maakt van China, heeft de Chinese overheid altijd moeite gehad met het controleren van de regio. In 1955, toen de Oeigoerse Autonome Regio Xinjiang werd opgericht, waren de Oeigoeren goed voor 73 procent van de totale populatie. In de decennia die volgden veranderde dit, ook vanwege gedwongen migratie en massale komst van de Han. Hierdoor zijn de machtsverhoudingen veranderd. Over niet al te lange tijd zijn de Han Chinezen in de meerderheid. Tel daarbij de sinificatiepolitiek (of verchinezing van de lokale taal en cultuur) van de overheid en het gevoel dat de vooral de Han profiteren van de gegeneerde rijkdom en je begrijpt waar de groeiende weerstand van de Oeigoeren vandaan komt. Deze weerstand is overigens meer nationalistisch dan religieus van aard, in mijn opinie. Het gevoel tweederangs burger te zijn en niet de eigen culturele en religieuze identiteit te behouden zorgt voor de meeste frictie. Ook al heeft China enerzijds voor vooruitgang gezorgd, toch overheerst het gevoel gekoloniseerd te worden, en vervreemd van het thuisland.”
Oorlog
De rellen die in 2009 plaatsvonden, hebben de scheiding tussen de gemeenschappen verscherpt. “De Chinese overheid heeft in deze context zelfs gesproken over een ‘oorlog tegen het terrorisme’ als excuus om vooral nationalistische vergeldingsacties aan te pakken.”
De verovering van Xinjiang past bij het beeld dat bestaat over hedendaags China: waar de vooruitgang als een hongerig monster in de zucht naar groei en welvaart alles opslokt wat zich op zijn pad bevindt. Elders in het land ging dit ten koste lokale bevolkingen, natuur en milieu. Het is te hopen dat de Oeigoeren in dit geweld het hoofd boven water weten te houden en hun culturele en religieuze identiteit weten te behouden. Meer informatie: www.patrick-wack.com.