Burhan Ozbilici wint de WPP
De World Press Photo van 2016 is gewonnen door de Turkse fotograaf Burhan Ozbilic met zijn foto van de moord op ambassadeur Andrej Karlov. Maar de vraag is of deze foto had mogen winnen.
De foto die ook de eerste prijs won in de categorie Spot News laat de 22 jarige politie agent en moordenaar Mevlüt Mert Altıntaş zien tijdens een opening van een kunsttentoonstelling in Ankara op 19 december 2016. Ozbilici is een staffotograaf van The Associated Press.
Mary F. Calvert, jurylid, zei over de foto: “Het was een erg moeilijke beslissing, maar wij vonden de foto van het jaar een explosieve foto die de haat van deze tijd laat zien. Elke keer als je deze foto zag bewoog je weg van het beeldscherm.”
Maar opvallend genoeg vindt Stuart Franklin, de voorzitter van de jury zelf dat deze foto niet had mogen winnen. Hij schreef in de Gaurdian: “Ik was er fel op tegen dat deze foto de foto van het jaar zou worden. Sorry, Burhan. Het is een foto van een moord, de moordenaar en de verslagene, beide gezien op dezelfde foto, en moreel net zou problematisch als een foto van een onthoofding.”
Franklin gaat verder: “Persoonlijk zocht ik naar een empatisch oog tussen de 80.000 foto’s die werden getoond. Fotografen gaan tot het uiterste, en stellen vaak hun leven in de waagschaal om verslag te doen, de stilte te verbreken en ons te verlichten door hun foto’s, omdat zij geloven dat zij tot verandering zouden kunnen inspireren.” (…) “Wat controversieel is, is dat een beeld die een moord met voorbedachte rade, uitgevoerd op een persconferentie om het effect te maximaliseren, de World Press Photo van het jaar is geworden.”
Ik kan Franklin alleen maar gelijk geven. Deze foto had wat mijn betreft ook helemaal niet mogen winnen. Het is een typische old school persfoto, die een akelig moment, een brute moord, vastlegt, een moord die precies bedoeld was om een groot podium te krijgen. En door deze prijs te geven wordt de moord beloond en de impact ervan onnodig vergroot. Dat ten eerste, maar een groter bezwaar is dat de foto, net zoals Franklin zegt, geen werk is van een diepgaand foto-journalistiek onderzoek of betrokkenheid bij een bepaald onderwerp is, en ook geen foto is die met een empathische blik is gemaakt.
De jury van World Press Photo had meer uiting moeten geven aan de ontwikkelingen in de fotojournalistiek, waarin lange, diepgaande verhalen die verborgen of vergeten onderwerpen aan het daglicht willen brengen. Ze hadden een foto moeten laten winnen die enerzijds het politieke en sociale wereldtoneel toont, en die tevens een creatieve en persoonlijke inbreng had laten zien. Dit alles ontbreekt in deze winnende foto van 2016. Het is een teleurstelling dat deze foto die een bevestiging is dat geweld altijd aandacht genereert, nota bene met een nipte meerderheid heeft gewonnen. Het feit dat deze foto niet met een overtuigende consensus heeft gewonnen zegt blijkbaar genoeg over de tweespalt in de jury. Misschien hadden ze dan beter een andere foto kunnen kiezen waarover ze dan wel een consensus hadden kunnen krijgen. Ik vind dat het argument dat deze de foto ‘de haat van deze tijd’ laat zien niet overtuigend. Het is een overtrokken waardering van de haat van een enkeling, ook al is het geïnspireerd door een grotere groep. Dit argument behoort tot de old school persfoto, waarbij enkelvoudige expressies van geweld, die geen grote politieke verschuivingen hebben teweeggebracht zonodig in het menselijk geheugen moeten wordt gegrift. Dit argument schept geen ruimte voor expressies van hoop of medemenselijkheid, die binnen de context van de wereldproblematiek ook een plaats verdienen. Menig winnende foto van afgelopen jaren ging die kant op. Deze winnende foto zet de klok weer jaren terug en doet het instituut World Press Photo geen eer aan.