Portretten van Rox Klijn over durf om te veranderen
Eén van de genomineerden van de SO Awards was Rox Klijn. Diens fotoserie heeft de bijzondere titel Vel. De serie is een logische voortzetting van het onderwerp waar al diens foto’s over gaan, over de kracht en de durf die nodig is om te veranderen op de weg terug naar diegene die je bent.
Door: Elsje van Ree
Van alle tijden
‘Slangen die niet van huid kunnen verwisselen gaan te gronde. Evenzo de geesten die men verhindert van mening te veranderen. Zij houden op geest te zijn.’ Dit citaat is een uitspraak van de filosoof Friedrich Nietzsche uit Morgenröthe. Duidelijker is de inhoud van de serie foto’s van Rox Klijn niet weer te geven. Vel gaat over het durven loslaten van het oude om jezelf fris en nieuw terug te vinden.
De portretten van Rox Klijn worden wel ‘eigentijds’ genoemd, een aanduiding waar die zelf niet blij van wordt. “Dit is niet eigentijds, dit is van alle tijden. Dit gaat over processen die er altijd en in iedereen plaats vinden. Het enige eigentijdse is dat er meer publiciteit voor is. Het voelt eigentijds omdat er nu een lens op wordt gezet, waardoor het nu zichtbaar wordt. Als je zichtbaar bent, ben je kwetsbaar. Vel gaat voor mij niet over genderidentiteit. Het gaat over veranderen en durven veranderen. Over hoe groot de vrijheid is die daarachter ligt. Dat is net het oude vel dat je hebt uitgedaan. De nieuwe huid is nog heel teer als een babyhuidje. Het is waar mijn boek Broos, over rouw en transitie, mee eindigt. De mensen uit de serie Vel heb ik gevraagd om te portretteren omdat wij min of meer hetzelfde hebben meegemaakt. Zij zijn mijn raam waardoor ik dit kan vertellen.”
Turning point
Rox Klijn: “Ik ben ooit als tekstschrijver begonnen. Ik kom uit Twente, daar heb ik aan de universiteit Communicatiewetenschap gestudeerd. Maar ik zag er gewoon het nut niet van in. Ik wil dingen maken, iets doen dat iets doet. Alleen lezen om het lezen en daar een rapportje over maken is een rare tredmolen waar ik niets mee kan. Daarna deed ik Crossmedia Concepting. Daar mocht ik in één keer een camera vasthouden, filmen en editen, ontwerpen en schrijven. Het was een speeltuin. Toen ben ik stage gaan lopen bij de tv. Ik dacht nog dat tv mijn plek was. Ik heb een jaar stage gelopen bij RTL en Veronica. Ik had in die tijd geen idee wie ik was, ik was vooral een pleaser. Tv is: wat geld verdient dat gaan we doen. Maar dat past mij niet, ik was toen eenentwintig en ik werd er alleen maar heel ongelukkig van. Daar had ik toen geen woorden voor maar je lijf weet het wel. Ik heb nog wel mijn opleidingen afgemaakt en ben Persuasive Communication gaan studeren wat me vooral heeft geleerd hoe je woorden inzet om gehoord te worden.” Een burn-out was de som van leven met een masker op. Rox: “Dat is een symptoom. Ik kon niet meer schrijven, ik kon niets meer. En toen was het klaar. Het vertellen kwam pas langzaam weer om de hoek, ik wilde weer in de wereld zijn maar wist alleen niet hoe ik een link kon leggen naar de wereld om me heen. Mijn vader overleed in die tijd, dat was een enorme kluwen van ellende. Die periode was een kantelpunt. Daarna was er in één keer vrijheid, maar ook angst. Nu ligt de wereld voor me open, wat moet ik hiermee?”
Puzzel
Rox Klijn vindt diens nieuwe rol eng, maar heeft ook vertrouwen dat die de puzzel van diens leven in elkaar kan leggen. Onbewust voelt die diens eigen kracht en heeft die eindelijk haar rust en richting gevonden. “Hier zit geen masker meer op dus dat kan ik ook niet kwijtraken. Vertellen met beelden heeft mij eerlijker gemaakt, eerlijker dan met woorden. Misschien heb ik door die opdrachten bij de Fotoacademie gewoon getraind wie mijn ware ik is. Ik denk dat die opleiding de opmaat is geworden tot het maken van het boek Broos. Ik ben daar heel erg geholpen door mensen die zagen wie ik was. Ik zag mijzelf niet maar zij mij wel. Mijn nieuwe verhaal gaat over verandering want ik heb een enorme verandering doorgemaakt. Ik herken me in de mensen op mijn portretten. Het gaat over veranderen en durven veranderen.”
Trage werkwijze
“Om een portret te maken moet je elkaar op een willekeurig gekozen moment treffen, waarbij ik altijd mijn Mamiya RZ67 meeneem. Omdat het een trage camera is, bouw ik op dat moment een fictieve kamer om ons tweeën heen die er daarvoor niet was en die blijft bestaan. Ik denk dat deze ruimte je op een unieke manier met de ander blijvend verbindt. Het schept een gevoel van veiligheid. Dat is die kamer waarin ik met die mensen mag zitten, met de wereld om ons heen die alles wat niet past binnen de norm afwijst.”
Voor Rox is de intolerante wereld nog steeds de harde realiteit. “Aan de buitenkant lijkt dit land een plek waar we tolerant zijn, maar de werkelijkheid is dat door de zichtbaarheid van het anders zijn ook een tegenreactie komt. De angst voor het vreemde en afwijkende wordt heel gauw woede. Je bent veilig zoals je bent en dan maak ik een foto.”
Pf plaatst dit artikel uit Pf #3 opnieuw omdat in de druk fouten zaten met betrekking tot de gender gerelateerde voornaamwoorden.
Meer over de fotograaf
Rox Klijn (1987) woont en werkt in Utrecht. Rox heeft diverse opleidingen gevolgd o.a. aan de Universiteit Twente, Saxion Hogeschool, ArtEZ en Fotoacademie Amsterdam waar die in 2021 Cum Laude afstudeerde. In 2024 won die de portretserie bij Zilveren Camera en was die genomineerd bij de DuPho SO Award. Het werk van Rox was te zien in Museum Hilversum bij de expositie van de Zilveren Camera en bij Haute Photographie in Rotterdam. Het boek Broos is door Rox in eigen beheer uitgegeven en verkrijgbaar op de website: www.roxklijn.nl.
Rox Klijn heeft een expositie in de Melkweg: https://www.melkweg.nl/nl/agenda/opening-rox-klijn-05-07-2024