Hans van Manen schenkt fotografische oeuvre aan Rijksmuseum

Choreograaf Hans van Manen schenkt zijn fotografische oeuvre aan het Rijksmuseum. In de jaren 1980-’90 bouwde Van Manen, naast zijn werk als choreograaf, een klein maar zorgvuldig gecomponeerd oeuvre op. Hij portretteerde dansers en fotografeerde mannelijk naakt. Kenmerkend voor zijn fotografie is de ogenschijnlijke eenvoud van de compositie, waarbij het vatten van schoonheid hoofdzaak was. Van Manen schenkt 86 van zijn foto’s. In 2019 droeg hij met zijn partner Henk van Dijk 21 foto’s van Robert Mapplethorpe over aan het Rijksmuseum.

Taco Dibbits, directeur van het Rijksmuseum: “Met het oog van de choreograaf stelde Hans van Manen een krachtig fotografisch oeuvre samen. Het heeft een heel eigen geluid en is een belangrijke schakel in de Nederlandse fotografie in de jaren ’80.”

Fotografie

Het is bijna onvoorstelbaar dat hij naast zijn werkzaamheden als choreograaf bij het Nationale Ballet tijd vond voor het maken van foto’s. Zoals Van Manen echter zelf zegt, vond hij het heerlijk om naast de hectiek van het repeteren met groepen dansers in alle rust te kunnen werken, en in de donkere kamer geconcentreerd zijn negatieven af te drukken. Zorgvuldig gestileerd, altijd op het vierkante formaat van het 6 x 6 negatief en perfect afgedrukt, dat zijn de foto’s van Van Manen. Onderwerp waren vrijwel altijd dansers, maar ook naakt was een belangrijk aspect binnen zijn fotografie. Zelf zei hij hierover in een interview met Joyce Roodnat: 

“Ik houd van naakt: draagt iemand kleding dan wordt er direct een verhaal ingevuld. Ik wil juist iets anders kwijt, informatie, een impressie zonder anekdote. Ik maak portretten van mensen en van lichaamsdelen en ik doe dat zo mooi, zo objectief en zo onsentimenteel mogelijk. Maar niet ongevoelig.”

Erkenning

Al werkte Hans van Manen als fotograaf in de luwte van zijn werk als internationaal vermaard choreograaf, over erkenning als fotograaf heeft en had hij niet te klagen. Hij exposeerde geregeld, in Spanje, Duitsland en Frankrijk. Ook in Nederland, met zijn vriend Paul Blanca. In 1986 verscheen zijn boek Portrait.

Mentor en pupil

Inspiratiebron en mentor was Robert Mapplethorpe, die hij persoonlijk kende. Van Manen was op zijn beurt mentor van de jonge Erwin Olaf. In 2022 maakten ze samen de serie Dance in close-up met stills en close-ups uit de choreografieën van Van Manen. 

Fotografie in het Rijksmuseum

De fotografiecollectie van het Rijksmuseum vormt een representatief overzicht van de geschiedenis van de fotografie met bijna 200.000 vintage afdrukken, fotoalbums, fotoboeken en andere bijzondere foto’s. In februari 2025 is de tentoonstelling American Photography te zien, het eerste grootschalige overzicht van Amerikaanse fotografie in Europa. Onderdeel van de tentoonstelling zijn de foto’s van Robert Mapplethorpe die Hans van Manen en Henk van Dijk in 2019 schonken.