Dickson, Malawi: tien jaar later
Dickson, Malawi: tien jaar later
In 2004 bezochten fotograaf Jan Banning en journalist Dick Wittenberg het dorp Dickson in Malawi. Ze wilden laten zien hoe alledaagse armoede eruit ziet. Banning maakte foto’s van dorpsbewoners in hun lemen huisjes, te midden van hun schamele bezittingen. Ruim tien jaar later gaan Banning en Wittenberg terug, om in beeld te brengen hoe het de dorpsbewoners tegenwoordig vergaat.
“De reportage die we in 2004 hebben gemaakt, was naar aanleiding van de Millenniumdoelen, die in 2000 zijn afgesloten. Eén van de doelen die destijds is afgesproken, is het halveren van de armoede in 2015. Maar hoe ziet die armoede eruit? We zien meestal alleen de acute armoede, resultaat van een hongersnood, ziekte of burgeroorlog. We wilden de structurele armoede in beeld brengen, zoals die in Dickson Malawi heerste. De mensen daar hebben structureel met armoede te kampen.
De reportage in maandblad M (dat de NRC destijds uitgaf), maakt veel los bij lezers. “De NRC kreeg een recordaantal lezersbrieven binnen, ruim 600. Vanwege de aandacht, voelde de NRC zich verplicht om een soort follow-up te doen. Toen wij in Dickson waren, speelden er geen acute problemen, maar vanwege het weer was de oogst mislukt. Wij voorzagen dat er in de nabije toekomst sprake zou zijn van een hongersnood, waarbij mensen zouden kunnen overlijden.”
En dus gaat het tweetal nogmaals naar Dickson. Inmiddels is een lezersactie gestart, waarbij geld wordt ingezameld voor het dorp. “Dat levert zo’n 80 duizend euro op. Dat geld is, verdeeld over vijf jaar, ingezet voor Dickson en wat omliggende dorpen.”
Tijdens het tweede bezoek, in november 2004, wordt Banning geconfronteerd met de invloed van de ‘blanken’. “Gewoonlijk doen fotografen alsof ze een soort fly on the wall zijn – ze registreren alleen, grijpen niet in. Bij het tweede bezoek zag ik opeens in de huisjes van de mensen mijn foto’s of het M magazine liggen. Wij hadden namelijk besloten om het magazine op te sturen naar het dorp, samen met foto’s van de families. Dus is er een tolk op een gammel fietsje over de slechte wegen naar het dorp gereden om de magazines en foto’s uit te delen. Die zag ik bij het tweede bezoek terug. In plaats van deze weg te halen, zodat ze niet op de foto’s verschenen, heb ik besloten om ze te laten liggen. Op de foto’s zie je het magazine bijvoorbeeld onder tafel liggen; in een plastic zakje, om het te beschermen tegen het vocht, als een schilderijtje aan de muur hangen; of polaroids in het raam geprikt. Daarmee zie je de fotografische paradox: juist door bij de tweede ‘fotosessie’ niet in te grijpen, zag je op de foto’s de gevolgen van ons eerdere bezoek.”
Journalist Wittenberg bezoekt meermaals het dorp. Voor de NRC maakt hij in 2009, vijf jaar later, een soort afsluiting. “Het behaagde de NRC niet om ook een fotograaf mee te sturen. Ik ben in de tussentijd niet meer terug in Dickson geweest. Ik kan dus alleen maar afgaan op de verhalen van Dick.”
In de loop der jaren is, ook dankzij het ingezamelde geld, wel wat veranderd in het dorp. De huisjes van leem zijn huisjes van steen geworden, er loopt vee rond en kinderen kunnen naar school. Wat verwacht Banning aan te treffen? “Ik denk dat de dorpsbewoners nog steeds in armoede leven. Maar, ik verwacht dat ze beter gewapend zijn tegen acute armoede zoals door hongersnood. Of ik de foto’s en magazines nog aan zal treffen? Geen idee, misschien zijn ze door de verschillende regentijden inmiddels helemaal verrot. Ik ben benieuwd.”
Banning en Wittenberg vertrekken 23 april naar Malawi. Dit najaar verschijnt een reportage in One World en De Correspondent. Meer informatie: www.janbanning.com.
