Debat over kunst in turbulente tijden in Leiden Art Hub
Op 11 april 2025 vindt in Leiden Art Hub een debat plaats over kunst in turbulente tijden. Het debat en de aansluitende borrel vormen de opening van de expositie UNFOLD. De sprekers zijn: Ellen ter Gast, Sandrine van Noort en Willem van Zeeland.
Kunst speelt een cruciale rol in het bevorderen van een gezonde samenleving. Het biedt ons de mogelijkheid om te verbeelden, creatief te denken en innovatieve oplossingen te vinden voor maatschappelijke vraagstukken. Kunstenaars hebben zich door de eeuwen heen gepositioneerd als vooruitstrevende denkers en drijvende krachten achter veran- dering. Ze nodigen ons uit om na te denken over psychologische, sociale en weten- schappelijke vraagstukken, en stimuleren zo een dieper begrip van de wereld om ons heen.
Tegenwoordig lijkt de politiek weinig waarde te hechten aan de ontwikkeling en het behoud van kunst. Het beleid is niet gericht op het versterken van de kunstensector, en er wordt onvoldoende geïnvesteerd in de culturele infrastructuur. Terwijl er voortdurend wordt gewezen op urgente crises zoals migratie en woningnood, wordt het publieke debat vaak gekarakteriseerd door verdeeldheid en onvrede. De aanpak van complexe maatschappelijke problemen wordt vaak teruggebracht tot een simpele verdeling van middelen: er is geld nodig voor woningbouw, wat als topprioriteit wordt gezien. Kunst wordt in deze context niet als een dringende noodzaak beschouwd, en daardoor verdwijnt de financiële steun die het zo hard nodig heeft.
Toch zou kunst juist kunnen bijdragen aan het oplossen van deze maatschappelijke problemen. Door mensen te inspireren, bewustzijn te creëren en nieuwe perspectieven te bieden, heeft kunst het potentieel om een gezonde en veerkrachtige samenleving te bevorderen. Het is tijd om kunst de waarde te geven die het verdient en de kracht ervan te erkennen in het oplossen van de uitdagingen waarmee we geconfronteerd worden.
De waarde van kunst: verbinden, verbeelden en economisch
Kunst heeft vele gezichten en vervult verschillende rollen in de samenleving. Het is niet alleen een bron van persoonlijke expressie of esthetisch genot, maar heeft ook diepgaande maatschappelijke waarde, zowel op emotioneel als op praktisch vlak. Kunst verbindt mensen, stimuleert verbeelding en draagt bij aan de economie.
Verbinden
Kunst heeft de kracht om mensen over grenzen heen met elkaar te verbinden. Of het nu gaat om een schilderij, een muziekstuk, een theaterstuk of een film, kunst spreekt een universele taal die mensen in verschillende culturen en van verschillende achtergronden samenbrengt. In een steeds meer gepolariseerde wereld, waar menig maatschappelijk debat gekleurd wordt door verdeeldheid, biedt kunst een platform voor dialoog en wederzijds begrip. Kunst kan een brug slaan tussen uiteenlopende perspectieven en emoties, en mensen helpen om zichzelf en anderen beter te begrijpen.
Verbeelding
Kunst is een krachtige vorm van verbeelding. Het stelt ons in staat om voorbij de grenzen van het dagelijkse leven te denken en nieuwe mogelijkheden te zien. Door de verbeelding kunnen we onze dromen, angsten en idealen vormgeven en uitdrukken. In tijden van onzekerheid en verandering biedt kunst de ruimte om nieuwe ideeën te verkennen, innovatieve oplossingen te bedenken en alternatieve toekomstbeelden te creëren. Kunst daagt ons uit om de status quo te bevragen en biedt de ruimte voor vernieuwing en groei, zowel op persoonlijk als op maatschappelijk vlak.
Economische waarde
Naast de culturele en sociale waarde, heeft kunst ook een belangrijke economische dimensie. De kunst- en cultuursector draagt bij aan de economie, van werkgelegenheid tot toerisme en van de verkoop van kunstwerken tot de productie van culturele evenementen. Kunst creëert banen voor kunstenaars, curatoren, producenten, technici, onderwijzers en vele anderen, en trekt bezoekers aan van zowel lokaal als internationaal publiek. De creatieve industrieën vormen een steeds belangrijker deel van de moderne economie, waarin innovatieve denk- en werkprocessen essentieel zijn. Kunst stimuleert ook andere sectoren, van mode en design tot technologie en reclame, door het brengen van nieuwe ideeën en esthetische vernieuwing.
Deze bijdrage is groter dan vaak gedacht: de sector draagt voor bijna 4% bij aan het bruto nationaal product, wat gelijk staat aan meer dan 25,5 miljard euro. 4,5% van de totale werkgelegenheid komt voor rekening van de culturele sector. Dat is vergelijkbaar met de omvang van de bouwsector. Daar komen de positieve eQecten qua omzet en werkgelegenheid in aanpalende sectoren als horeca, beveiliging, infrastructuur en techniek nog bij.
Kunst is dus niet alleen van waarde voor de ziel en de geest, maar ook voor de samenleving als geheel. Het is een bron van verbinding, inspiratie en economische groei, en speelt een sleutelrol in het vormgeven van een vooruitstrevende, dynamische en veerkrachtige maatschappij.
Organisatie en sprekers
Het debat wordt gemodereerd door Geert-Jan Bogaerts, hoofd Innovatie en Digitale Media bij de VPRO. Hij is initiatiefnemer/oprichter en voorzitter van de PublicSpaces coalitie, die zich richt op een waarden-gedreven internet en het versterken van het publieke domein op internet. Hij was redacteur economie bij de Volkskrant en voor die krant correspondent EU en Navo in Brussel.
De sprekers zijn: Ellen ter Gast, filosoof ethische vraagstukken, Sandrine van Noort, hoofd kunstzaken LUMC, liet een onderzoek uitvoeren naar de relatie tussen kunst en gezondheid, Willem van Zeeland, tot voor kort hoofdredacteur kunst VPRO, schrijft een boek over hoe Nederland cultureel veranderd is in de afgelopen 50 jaar.
Meer informatie vind je op de website.