Vlaams Eclecticisme
Met Braakland transformeert FOMU in Antwerpen zijn vierde verdieping tot experimentele ruimte voor de fotografie. Daarmee geeft het museum fotografen die zich ‘onder de radar bevinden’ een steuntje in de rug. Deze week is onder meer werk te zien van Hendrik Braet. Met gevoel voor humor en oog voor detail documenteert hij het alledaagse Belgische leven. Dat levert beelden op die bijna surrealistisch aan doen. “Het is niet verwonderlijk dat het surrealisme zijn wortels heeft in België,” aldus Braet. In FOMU zijn werken te zien uit twee van zijn series: ‘De Dijk’ en ‘Vlaams Eclecticisme’.
Poëzie, daar hield Braet zich oorspronkelijk mee bezig. Tot hij merkte dat zijn gedichten steeds meer op foto’s begonnen te lijken. “De fotografie pakte me direct, dus heb ik me ingeschreven bij de fotoacademie. Ik had een heel andere opleiding gevolgd -politieke en sociale wetenschappen- maar voelde mij veel meer een observator van dan de samenleving dan een activist. Ik ben altijd waakzaam en rusteloos en vind pas rust in een beeld dat die samenleving blootlegt.”
Territorium
De samenleving komt tot uiting in zijn afstudeerwerk ‘Vlaams Eclecticisme’. In deze serie laat Braet onder meer zien hoe Vlamingen hun territorium afbakenen. “Daarin houden ze weinig rekenen met anderen. Dat is typisch Vlaams: iedereen is op zichzelf bezig. Dat komt bijvoorbeeld tot uiting de wijze waarop ze hun huis schilderen of de keuze voor een beeld in de tuin. In Frankrijk is dat heel anders. Daar heb je meer organische straten. Mensen kijken daar eerst naar hoe de omgeving in elkaar zit en passen daar hun keuzes op aan.”
Hij vindt het een sombere conclusie, dat de Vlaming steeds meer op zichzelf is. “Iedereen is bezig met het eigen belang, ook de mensen van politieke partijen. Daar zijn ze twee jaar voor de verkiezingen al druk mee. Het maatschappelijk belang komt daarmee tot stilstand.”
Wanorde
In het afbakenen van het territorium en het streven naar orde en symmetrie ontstaat juist wanorde. Ook aan de Vlaamse kust. “De ongetemde, ongeremde zee wordt in België bruut onderbroken door een territoriumdrift en een ongebreidelde bouwwoede. Waar eerst de kust werd volgebouwd met appartementen, is nu het strand aan de beurt. Daar herrijst de ene na de andere beachbar.”
Afgelopen zomer nam Braet veertien dagen vrij om de Belgische kust, en dan met name zijn bezoekers, in kaart te brengen. “België heeft een kuststrook van 65 kilometer. De veertien kustgemeenten zijn praktisch ononderbroken verbonden met een promenade, de dijk genaamd. Op deze dijk tref je een weerspiegeling aan van de Belgische bevolking. Ze bakenen elk op hun eigen manier een stukje kust af. De koelboxtoerist, de hardwerkende Vlaming die na zijn pensioen een appartementje heeft kunnen kopen, de papa’s kindjes die het voor het zeggen hebben in Knokke.”
Mengelmoes
“Voor elke kustgemeente heb ik een dag uitgetrokken. Ik heb er rondgelopen, de sfeer geproefd en foto’s gemaakt. Aan het eind van de dag hield ik ongeveer één foto over. De foto’s die ik maak zijn niet in scene gezet. Ik pas slechts het minimale aan beeldbewerking toe. En dat volstaat. Want wat ik op straat in Vlaanderen zie, tart alle verbeelding: een organisch gegroeide mengelmoes van de meest uiteenlopende stijlen en tijden die elkaar broederlijk omarmen.”
Dialoog
Naast een steuntje in de rug voor relatief onbekende fotografen, moet Braakland ook de dialoog over fotografie op gang brengen. “Vrijdag en zaterdag was er een sit-in voor de deelnemende fotografen. Ons werk werd beoordeeld door curatoren en collega-fotografen. Heel leerzaam, maar ook verwarrend: vooral wanneer de mening van de ene curator haaks staat op de mening van een ander.” Het werk van Braet is nog tot en met zondag in FOMU te zien. Meer informatie: www.fomu.be en http://www.hendrikbraet.be/