Zoekogen: over de jongen achter de problematiek
Kiki Groot is een van de twintig geselecteerde fotografen voor het International Photofestival Leiden. De jury koos voor Groot na het zien van vier foto’s uit de serie ‘Zoekogen’, een langlopend project. “Voor deze serie volg ik Mikey, een bijzondere jongen met verschillende ‘rugzakjes’: hij heeft onder meer zware ADHD en Autisme. Met deze serie ben ik eind 2014 afgestudeerd aan de fotoacademie.” In 2015 kreeg ze voor hetzelfde project de SO Student Award. Het verhaal is echter nog niet af. “Ik wil hem graag volgen bij het opgroeien, ben benieuwd hoe zijn leven er later uit zal zien. Krijgt hij later bijvoorbeeld een vriendin?”
Voor het fotofestival moest ze vier foto’s indienen, plus een kort verhaal over de serie, in het Engels. “De selectie maken was best lastig. Ik heb inmiddels zoveel foto’s gemaakt. Je moet op zoek naar prikkelende beelden, die de kijker doen vragen om meer.”
Intense blik
Ideeën voor series ontstaan bij de fotografe onder meer uit toevallige ontmoetingen. In 2003 raakte ze bevriend met Jessica, de moeder van Mikey en in 2009 werd Mikey geboren. “Er waren zorgen over zijn ontwikkeling; hij was overactief, snel gefrustreerd of juist heel vrolijk. Wat me het meest bijbleef was zijn intense blik. Vier jaar later kwamen Jessica, Mikey en zijn halfzus in de buurt wonen.”
Onbesuisd
“Ik vond Mikey heel interessant, ik werd meteen gegrepen door zijn ogen. Ik besloot hem een jaar lang te volgen. Dat viel niet mee. Ik moest eerst zijn schuwheid overwinnen. Daarna was het soms lastig om zijn impulsieve gedrag te volgen. Hij is vrij wild, springt en doet en heeft geen concentratie. Tijdens het spelen kent zijn fantasie geen grenzen, maar zijn enthousiasme kan plotseling omslaan in woede. Dan vlogen de autootjes door de kamer. Om mezelf en mijn apparatuur te beschermen, moest ik dan even de kamer uit. In zijn spelen is hij soms onbesuisd. Daar moet ik rekening mee houden. We waren een keer in het bos foto’s maken en hij duwde in zijn spel hard tegen mijn camera aan. Het resulteerde in een scheur in mijn wenkbrauw en een heleboel bloed. Dat registreert hij wel, maar hij kan zich moeilijk inleven en gaat gewoon door met zijn spel.”
Band
“Mikey is geen agressieve jongen. We hebben inmiddels een band opgebouwd. Hij voelt zich bij mij op z’n gemak. Het is wel een jongen met een duidelijke wil. In het begin van het project was hij zo geïnteresseerd in mijn flitser, dat het bijna onmogelijk was om foto’s te maken. Ik moest telkens opnieuw flitsen. Daarom heb ik voor hem een wegwerpcameraatje gekocht, zodat hij daar mee bezig zou zijn. Ook heb ik een keer foto’s gemaakt terwijl hij op bed sprong. Vervolgens moest ik daar elke week foto’s van maken. Nu doen we een half uurtje mijn zin en daarna ga ik met hem mee.”
“De foto’s die Mikey maakt zijn verrassend goed. Het geeft een inkijkje in zijn belevingswereld, laat zien hoe hij de wereld ziet. Een voorbeeld is een foto van een kat. In plaats deze van voren te maken, gefocust op de ogen, heeft hij de kat op de rug gefotografeerd. De foto is heel mooi gekaderd. Heel bijzonder dat een jongen die zo druk is zich toch zo kan focussen op het maken van een foto.”
Podium
Na dat jaar is het project voor Kiki niet af. “Tijdens het jaar zag ik hem wekelijks, nu zie ik hem maandelijks. Ik ben benieuwd naar hoe hij opgroeit. Nu vindt hij het fotograferen nog leuk, maar ik weet natuurlijk niet of hij het oké blijft vinden. Ook met zijn moeder heb ik een goede band. Ik mag hem van haar zo een dag meenemen. Om zo het vertrouwen van iemand te krijgen is heel waardevol. Voor zijn moeder is het project belangrijk. Haar zoon krijgt een podium, terwijl hij anders dat kind met al die problemen is. Het doet haar goed dat iemand anders aandacht aan haar zoon besteedt, hem ziet staan.”
Baas en Beest
In haar projecten is ze altijd op zoek naar de diepere laag achter de persoon. “Mijn series zijn maatschappelijk geëngageerd, ontstaan uit toevallige ontmoetingen en mijn eigen nieuwsgierigheid. Een voorbeeld is de serie Baas en Beest. De buurman en zijn koningspoedel brachten me op het idee. Een poedel, dat leek me typisch zo’n hond voor oude omaatjes. Terwijl mijn buurman een stoere man is. In dit geval gaat het puur om mijn vooroordeel. Grappig vind ik dat hij op de foto sandalen draagt, dat geeft hem weer iets tuttigs.”
Vogelspin
“Via via ben ik de andere baasjes op het spoor gekomen. Een mooi contrast is de getatoeëerde man met het kleine vogeltje. Een ander geval waarin mijn vooroordelen op de proef werden gesteld betrof een man in Amersfoort. Hij had een keurig huis, twee jonge kinderen. Zijn kleine schuurtje stond van boven tot onder vol met hokken met allerlei amfibieën. Hij heeft me laten zien dat je kunt knuffelen met een vogelspin of python.”
Liefde
“De dieren zijn afhankelijk van hun baasjes wat betreft verzorging en liefde. Andersom worden baasjes ook afhankelijk van hun beesten. Het omgaan met, de ‘liefde’ die ze terugkrijgen. Als dat er niet meer is, is er sprake van een gemis.”
Publicatie
De serie Baas en Beest is gepubliceerd in Het Parool. “Zo gaat het vaak. Ik begin met een project en probeer dat gepubliceerd te krijgen.” Meer informatie: www.kikigroot.com