Nieuw Nederlands Fotomuseum

Het Nederlands Fotomuseum verwerft rijksmonument Santos (uit 1903), gelegen aan de Rijnhaven in Rotterdam. Hiermee gaat de lang gekoesterde wens van het nationale museum voor fotografie onverwacht in vervulling: een eigen gebouw dat volop ruimte biedt om uit te groeien tot een dynamische ontmoetingsplaats. Nederland krijgt er in 2025 een groot museum bij met in totaal acht verdiepingen voor tentoonstellingen, de eigen collectie, ateliers, fotoboekwinkel, educatie en een rooftop museumrestaurant met panoramisch uitzicht over de skyline van Rotterdam.

“Het is fantastisch dat we in staat gesteld worden deze droom te realiseren”, zegt Birgit Donker, directeur van het Nederlands Fotomuseum.

De verwerving wordt mogelijk gemaakt door een schenking van de filantropische stichting Droom en Daad.

Rotterdam

Het Nederlands Fotomuseum was al langere tijd op zoek naar een andere locatie. De verwerving van Santos maakt een einde aan een onzekere en dure huisvestingssituatie. De schenking die het museum nu in staat stelt het rijksmonument Santos te verwerven komt dan ook precies op het juiste moment. Dat de nieuwe vestiging aan de overkant van de huidige ligt, maakt het alleen maar mooier. Het Nederlands Fotomuseum blijft gevestigd in Rotterdam, aan de Rijnhaven, in een gebied dat volop in ontwikkeling is. De renovatie van Santos is nagenoeg afgerond. De komende tijd wordt het gebouw geschikt gemaakt voor het Nederlands Fotomuseum. De opening in Santos staat gepland voor 2025. Tot die tijd blijft het museum geopend in Las Palmas.

Een eigen gebouw – een volledig gerenoveerd rijksmonument – waar we bezoekers ruimhartig kunnen ontvangen. Met een centrale plek voor onze rijke collecties en zes enorme verdiepingen om visuele verhalen te delen en mensen te verbinden. Santos wordt dé plek waar de fotografie gevierd wordt, van amateur- tot kunstfotografie en alles daaromheen.

Birgit Donker

Pakhuis Santos

Rijksmonument Santos is een verborgen parel aan de Rijnhaven op Katendrecht. Architecten J.P. Stok Wzn en J.J. Kanters ontwierpen het pakhuis in opdracht van N.V. Blauwhoedenveem. Het opende in 1903 de deuren en diende als opslagplaats voor Braziliaanse koffie. Sinds 2012 wordt door het Duitse design concern stilwerk het zwaar verwaarloosde rijksmonument getransformeerd tot een architectonisch juweel.

Santos is één van de best geconserveerde pakhuizen van Nederland, met een interieur in vrijwel oorspronkelijke staat. De restauratie en herbestemming worden zorgvuldig uitgevoerd door Burgy Bouwbedrijf uit Leiden. Het gebouw heeft van origine zes nagenoeg identieke verdiepingen, met een gietijzeren kolommenstructuur. Er is een kelderverdieping over de hele oppervlakte van het gebouw. In het midden is een royaal atrium gerealiseerd met een centraal trappenhuis. Op het monument zijn twee nieuwe verdiepingen toegevoegd waarvan de bovenste wordt omhuld door een ‘kroon’ met een semi-transparante gevel. Het pakhuis opent zijn deuren zowel naar de zuid- als naar de noordzijde. 

Het Nederlands Fotomuseum, sinds 2007 gevestigd in het bedrijfsverzamel-gebouw Las Palmas, grijpt de verhuizing naar Santos aan om uit te groeien tot een internationaal podium voor fotografie. De open plattegrond met gesloten gevels met minimale daglichttoetreding, maakt Santos ideaal voor de collectie van ruim zes miljoen foto’s en kwetsbare fotografische objecten. 

De komende tijd wordt gebruikt om Santos verder klaar te maken voor het Nederlands Fotomuseum. Zo komt er een nieuw, duurzaam depot voor de collectie met 175 kostbare archieven van onder meer Ed van der Elsken; met vroege daguerreotypes en met eigentijds werk van bijvoorbeeld Erwin Olaf en Dana Lixenberg. Er is ruimte voor meerdere tentoonstellingsruimtes, voor educatie, voor een ruim gesorteerde fotoboekwinkel en bibliotheek, een museumcafé op de begane grond en een restaurant op de zesde verdieping. Ook biedt het nieuwe museum prominent ruimte aan de Eregalerij van de Nederlandse fotografie.

Het Nederlands Fotomuseum werd in 2003 opgericht mede dankzij het legaat van Hein Wertheimer, een amateurfotograaf die bij zijn dood 22 miljoen gulden naliet ter stimulering van de fotografie en het oprichten van een Nederlands fotomuseum. Met zijn legaat ontstond het Wertheimer Fonds, onder beheer van het Prins Bernhard Cultuurfonds, waaruit het museum jaarlijks een bijdrage ontvangt. Voorzitter Marie Hélène Cornips over de verwerving van Santos: “Dit is een geweldige impuls voor het Nederlands Fotomuseum om de betekenis van fotografie een nog groter podium te geven en het belang van fotografie in de samenleving te benadrukken.”