Nieuw fotofestival in Friesland
Van 5 tot en met 29 oktober vindt het eerste Fryslân PhotoFestival plaats met als thema ‘Mijn Plek’. Op verschillende locaties in Leeuwarden zijn fototentoonstellingen te zien. Het festival is een soort generale repetitie. In 2018 is Leeuwarden culturele hoofdstad van Europa en dan wil de organisatie van het festival groots uitpakken. “Daarnaast willen we een ander beeld van Friesland laten zien,” aldus Elske Riemersma, een van de initiatiefnemers. “Vaak zie je alleen foto’s van het platteland, weilanden en water. Er is meer dan dat.”
Zowel professionele fotografen als amateurs doen mee met het festival. Enkele namen zijn: Heleen Haijtema, Pieter Postma, Saskia Bruinsma, Erikjan Koopmans en Reiny Bourgonje. Ze hebben speciaal voor het festival nieuw werk gemaakt met het thema ‘Mijn Plek’. Ook zijn vluchtelingen bij het fotofestival betrokken. Ze zijn zelf met de camera aan de slag gegaan. Fotograaf Leonardo Horta heeft vluchtelingen geportretteerd voor zijn serie ‘Het Verloren Ik’.
Noodopvang
Tijdens het festival zijn foto’s te zien die gemaakt zijn gedurende een participatietraject. “In Leeuwarden is een noodopvang voor vluchtelingen geweest,” vertelt Riemersma. Om mensen met elkaar in contact te brengen, hebben we verschillende activiteiten georganiseerd. Meet en eats bijvoorbeeld. Op een gegeven moment is de noodopvang gesloten. Daarna zijn hier statushouders komen wonen, mensen uit Syrië en Eritrea. Ook deze mensen wilden we graag in contact brengen met wijkbewoners. Omdat een eigen plek lang niet voor iedereen vanzelfsprekend is, wilden we graag iets doen met vluchtelingen. Mensen voor wie Friesland een plek is geworden die veilig is, waar vrede is.” Met het fotofestival op komst, was het idee voor een fotoproject snel geboren. Daarvoor werd een werkgroep participatie opgericht, om zowel wijkbewoners als statushouders bij het project te betrekken.
Cursus
“Om de mensen wat op weg te helpen, hebben we ze een cursus gegeven van twee dagdelen. Ook kregen ze een cursusboekje mee. Zodat ze een beetje wisten hoe de camera’s werkten, iets over compositie en uitsneden. Daarna zijn de duo’s onder begeleiding van hun fotocoach aan de slag gegaan. Ze kregen heel praktische opdrachten mee, zoals ‘fotografeer hoe je iemand begroet in jouw cultuur’ en ‘fotograaf je huiskamer’.
Aansprekend
“Meest aansprekend vind ik een foto van een jongen uit Eritrea die onder een boom zit. Je kunt aan de foto niet goed zien waar hij is. Het zou Nederland kunnen zijn, maar wellicht ook zijn thuisland. Een ander mooi beeld vind ik een portretfoto van een jongen aan zee. Voor hij vluchtte, hield hij van de zee, maar vanwege de vlucht over water is hij bang voor de zee geworden. Zijn fotomaatje is met hem naar een Waddeneiland geweest en de zee, om hem de zee als iets positiefs te laten ervaren. Tot slot vind ik het beeld vanuit een huiskamer naar buiten ook mooi. Je kijkt door de gordijnen naar buiten. Je voelt in deze foto de sfeer van het land van herkomst en hoe moeilijk het is om je te wortelen in een nieuw land, met andere cultuur dan waar je in bent groot gebracht. Fotografie kan helpen bij het elkaar leren kennen en om minder buitenstaander te zijn.”
Leonardo Horta
In ‘Het Verloren ik’ heeft Leonardo Horta asielzoekers geportretteerd. “Het idee voor deze serie ontstond als reactie op de ophef over de opvang van asielzoekers. Sommige mensen waren daar zo fel op tegen. Ik kon me niet in deze mensen verplaatsen.”
Verloren
Horta woont al veertien jaar in Nederland en komt oorspronkelijk uit Brazilië. “Ik weet hoe het is om je thuisland te verlaten. Ik ben weliswaar niet gevlucht, maar weet hoe moeilijk het is om alles achter te laten. Ondanks dat ik nu al jaren in Nederland woon, voel ik me nog steeds verdeeld tussen mijn thuisland en hier. Die verdeeldheid voel ik vooral wanneer ik slechter in mijn vel zit. Dan mis ik Brazilië. Wanneer ik in Brazilië ben, mis ik echter Nederland. Ik voel me nooit ergens 100 procent thuis. Ik ben voor altijd een stukje van mezelf verloren. Dat geldt ook voor de asielzoekers. Stel ze gaan over jaren weer terug naar hun land van herkomst. Het land is dan veranderd, net als de mensen. Ze zijn voor altijd een stuk van zichzelf kwijt.”
Verdeeldheid
Met zijn project vraagt hij aandacht voor deze gevoelens van asielzoekers, de verdeeldheid die hij zelf ook ervaart. Dat doet hij door middel van het gebruik van licht en schaduw in de beelden. “Dit staat symbool voor het deels afwezig zijn.”
Asielzoekscentrum
Horta heeft de foto’s gemaakt in een asielzoekerscentrum in Sneek. Daar heeft hij verschillende mensen gefotografeerd. “Ik heb van te voren contact gehad met de coördinator van het centrum. Hij heeft briefjes opgehangen waarmee mijn komst werd aangekondigd. Ik was verrast over hoeveel mensen mee wilden doen.”
Geraakt
“Het was heel bijzonder zo dicht bij deze mensen te zijn. Je ziet de beelden van opvangcentra op tv voorbijkomen. De verhalen die de mensen vertellen hebben me geraakt. Ik heb gruwelijke dingen gehoord, sommige mensen zijn hun hele familie verloren. Het heeft mijn mening over het belang van het opvangen van asielzoekers alleen maar versterkt.” Meer informatie: www.leonardohorta.com.
Kijk voor het gehele programma van Fryslân PhotoFestival op https://fryslanphoto.com.