Marvel Harris – Inner Journey
Marvel Harris won onlangs de Keep an Eye Award met zijn serie Inner Journey. Daarin geeft hij zichzelf letterlijk en figuurlijk bloot. Door middel van zelfportretten legt hij zijn transitieproces van vrouw naar man vast, evenals de rol van zijn eetstoornis hierin. De foto’s laten een scala aan emoties zien: van angst, wanhoop en verdriet naar pure blijdschap. De foto’s zijn soms confronterend om naar te kijken, maar zorgen ook voor herkenning. “Ik neem je graag een stukje mee in mijn hobbelige weg naar zelfacceptatie.”
Eetstoornissen ontstaan meestal bij meisjes, al komen ze ook bij mannen voor. De stoornissen gaan niet over eten, zoals veel mensen denken, maar over controle. De eetstoornis is een mechanisme dat ervoor zorgt dat je niet wordt geconfronteerd met je diepere gevoelens en angst. Wanneer eenmaal ondergewicht is bereikt, gaat het lichaam in overlevingsstand. Allerlei ‘onnodige’ processen worden stilgezet, zoals bij meisjes de menstruatie. Het gevoelsleven wordt vlak – emoties worden uitgezet.
Bij Marvel was de angst voor het vrouw worden één van de aanleidingen voor het ontwikkelen van een eetstoornis. Hij worstelt er sinds zijn twaalfde mee. “Mijn eetstoornis heeft zich op verschillende manieren geuit. Naast dat ik te dun was, ben ik ook een tijdje te zwaar geweest.” Hij heeft altijd een hekel gehad aan zijn vrouwelijke vormen. “Vanaf mijn dertiende wilde ik niet dat mijn borsten verder gingen groeien. Ik kon het woord borsten niet eens hardop uitspreken. Als ik hierover probeerde te praten, gebruikte ik andere begrippen.”
Genderidentiteit
Het delen van zijn foto’s heeft hem tijdens therapie geholpen om zijn gevoelens bespreekbaar te maken. De zelfportretten dienen een belangrijk doel: ze brengen hem in contact met zichzelf. “Ik voelde me heel lang geen vrouw of man, eerder iets ertussenin. Maar wat er precies speelde, wist ik niet. Ik dacht dat het kwam omdat ik worstelde met seksualiteit, maar dat paste voor mijn gevoel niet echt. Ik probeerde er wel over te praten, maar kwam voor mijn gevoel niet tot de kern. Tot een vriendin in 2016 vertelde over genderidentiteit. Voor het eerst vielen er dingen op zijn plek.”
Zijn foto’s geven hem de kans om te experimenteren. “Ik wilde al langere tijd mijn haar kort knippen en mijn benen en oksels niet meer scheren, maar ik durfde dit niet. Ik was bang voor reacties van anderen. Door mezelf te fotograferen, kon ik beoordelen hoe het stond en hoe het voelde om mezelf zo te zien. Toen pas besefte ik dat ik me al heel lang had aangepast aan wie ik dacht dat ik moest zijn.”
Hiermee begint het transitietraject voor Marvel: hij wil liever als man door het leven. Maar hoe weet hij hiervan zijn omgeving te overtuigen? Mensen met een eetstoornis worden eerder gezien als ontoerekeningsvatbaar dan bij hun volle verstand. “Dat was in eerste instantie wel lastig. Mijn therapeut had me nooit als man gezien, wist ook niet dat een deel van de problematiek daarmee samenhing.”
Rouwproces
Zijn omgeving reageert over het algemeen goed op zijn wens om het transitieproces in te gaan. “Voor sommige mensen kwam het als een complete verrassing. Anderen hadden al een vermoeden.” Zijn vader heeft er in het begin moeite mee. “Hij begreep het niet en vond het lastig om te accepteren dat ik mij geen vrouw voelde. Mijn moeder heeft mij altijd gesteund. Mijn ouders moesten door een soort rouwproces heen. Dat kostte tijd. Ze moesten immers afscheid nemen van hun dochter.”
Marvel herkent zich in zijn vader. “Hij heeft net als ik moeite met veranderingen. Hoewel ik zeker wist dat ik in transitie wilde gaan, vond ik het ook eng. In die tijd worstelde ik met suïcidale gedachten en ik was bang dat deze gedachten zouden toenemen.” Deze gedachten durft hij tijdens de therapiesessies niet te delen. “Ik was bang dat ik dan niet zou mogen starten met de hormoonbehandeling. Maar hoe langer ik moest wachten, hoe lastiger het werd. Ik wist niet hoe ik met die onzekerheid om moest gaan.”
Als hij mag starten met de behandeling, is hij blij. Ook als hij ziet hoe hij verandert. Toch is het tevens lastig. “Hierdoor werd ik nog meer geconfronteerd met mijn lichaam. Voor de buitenwereld begon ik meer op een man te lijken, maar ik werd steeds banger dat mensen zouden zien dat ik borsten had.” In juli van dit jaar heeft hij een mastectomie ondergaan. “Toen ik eindelijk afscheid kon nemen van mijn binder – een hesje om borsten mee te verbergen – was ik enorm opgelucht. Het voelde als een soort wedergeboorte.”
Huilen
Eén verandering vindt hij wel lastig te accepteren: hij kan niet meer huilen. Dat ging vroeger makkelijk, maar na het starten van hormoonbehandeling komen de tranen niet. “Nu kan ik de tranen voelen zitten, maar daar blijft het bij. Ik heb nog niet geleerd hoe ik verdriet op een andere manier kan uiten. Al weet ik af en toe ook niet of het wel verdriet is, wat ik voel. Het herkennen van mijn eigen emoties heb ik altijd al lastig gevonden, net als het onder woorden brengen van mijn gevoel. Zonder mijn camera had ik dat niet gekund. Het maken van zelfportretten helpt me nog steeds.”
Marvel deelt veel foto’s die hij maakt, maar niet alles. “Sommige foto’s durf ik pas te delen als ik weer beter in mijn vel zit.” Want ook al is hij goed op weg, toch is zijn worsteling nog niet afgelopen. Hij is zijn eetstoornis nog niet de baas. Daarnaast moet hij zichzelf verder ontdekken. Hij weet niet of hij op vrouwen, mannen of allebei valt, maar is daar op dit moment ook niet zo mee bezig. Hij weet nog niet welke stappen hij qua transitie verder wil zetten. “Ik vind het lastig om daar op dit moment goed over na te denken.”
Dromen
Aan de andere kant zijn er genoeg dingen te vieren. “Ik durf weer te dromen.” Bijvoorbeeld over zijn fotografie. “Ik zou graag een boek uitgeven over dit project, plus een expositie.” Die droom is een stuk dichterbij gekomen dankzij de Keep an Eye Award. Daarmee hoopt hij zijn doel om anderen te helpen door middel van de fotografie ook te verwezenlijken. “Ik stel mezelf kwetsbaar op, maar ik merk dat mijn situatie herkenbaar is voor mensen, of ze nu zelf worstelen met dezelfde gevoelens of zulke mensen kennen. Via Instagram krijg ik veel reacties op mijn foto’s. Mensen vertellen mij dat zij zich gesteund voelen. Niet alleen omdat hun situatie misschien op die van mij lijkt, maar ook vanwege de pure emotie die je terugziet.” Meer informatie: https://marvel-harris.com/.