Supercompact: Sony Cyber-shot DSC RX100 IV
De Sony RX100 IV lijkt een inmiddels heel vertrouwde camera. Uiterlijk verschilt hij in vrijwel niets van de III, die weer sterk leek op de twee modellen daarvoor. Dat wil niet zeggen dat het nieuwe model functioneel maar weinig verschilt van zijn voorganger. Al zie je het er niet aan af, onderhuids is er heel veel veranderd aan de IV, en dat merk je zodra je met de camera aan de slag gaat. De RX100 IV is een hele goede compactcamera.
Hetzelfde en toch anders
Wat hetzelfde is gebleven, is de maat van de sensor, 1 inch, het aantal pixels, 20 megapixel, en het objectief: een 24-70 (equivalent) f/1.8-2.8. De sensor is al groot voor een compacte camera, het aantal pixels is ruim voldoende voor ieder gebruik en het objectief heeft zijn kwaliteiten inmiddels bewezen in de RX100 III. Het is scherp tot in de hoeken en al vanaf volle opening uitstekend bruikbaar.
Hoewel de belangrijkste specificaties hetzelfde zijn, beschikt de RX100 IV wel over een gloednieuwe sensor. Het is een volledig nieuw ontwerp waarvan Sony zegt dat ze er jaren mee voorlopen op de concurrentie. Bij de RX100 IV zit alle elektronica die normaal op de sensor zit, op een aparte laag direct achter de sensor, en zit achter die laag met elektronica nog een aparte geheugenmodule. Hierdoor kan de sensor volgens Sony vijf keer sneller worden uitgelezen. De voordelen die dit ontwerp biedt, blijken duidelijk wanneer we de specificaties van de RX100 IV vergelijken met die van de III. De RX100 IV kan video opnemen in 4K, in XAVS en 30p. In full HD, met een resolutie van 1920×1080, haalt de RX100 IV zelfs 120 beelden per seconde bij 100 Mbps, voor indrukwekkende slowmotions. Bij (veel) lagere resoluties zijn zelfs beeldsnelheden mogelijk tot 1000 beelden per seconde. Tijdens het filmen kunnen ook foto’s worden gemaakt en fotograferen kan nu met 16 bps met autofocus bij het eerste beeld, of vijf beelden per seconde met continue-autofocus. Andere veranderingen die niet met de sensor te maken hebben zijn de toevoeging van een heel vlak profiel voor video, S-log2, en een zoeker met hogere resolutie. De nieuwe zoeker heeft 2,36 miljoen beeldpunten, hetzelfde als de full-frame camera’s uit de A7 serie. De kortste sluitertijd bedraagt nu 1/32000e seconde. Dit wordt bereikt door gebruik te maken van de elektronische sluiter.
hoge scherpte en enorm veel details.
Altijd bij de hand
De RX100 IV is een hele compacte camera die zich goed thuis voelt in jas- en broekzakken. Je hebt hem dus altijd bij de hand. Door de compleet metalen behuizing voelt de camera heel degelijk aan. Tijdens een testperiode in de Oostenrijkse Alpen doorstond de RX100 moeiteloos een aantal pittige buien en twee valpartijen. De camera kan je aanzetten met een knop boven op de camera, maar ook eenvoudigweg door de zoeker omhoog te klappen en uit te schuiven. De opstarttijd van de camera is kort. De zoeker is duidelijk een klasse beter dan die in de RX100 III. Natuurlijk is hij niet zo groot als van een A7, maar hij is wel perfect bruikbaar. En in de volle zon, of voor fotografen die zonder leesbril het scherm achter op de camera niet meer goed kunnen zien, is zo’n zoeker helemaal een uitkomst. Dankzij die zoeker hoef je de RX100 niet meer altijd een stuk van je af te houden en kan je met de camera werken als met iedere andere spiegelreflex. Het beweegbare scherm achter op de camera blijft natuurlijk wel handig voor hoge of lage standpunten en macrowerk. En in combinatie met de geluidloze elektronische sluiter kan je er mee fotograferen zonder veel aandacht te trekken.
De camera is goed te bedienen, al zijn er een paar kanttekeningen bij te maken. In vergelijking met de originele RX100 zijn zowel de menu’s als de instelmogelijkheden verbeterd. De ring rond het objectief en het draaiwieltje aan de achterzijde geven in principe voldoende mogelijkheden om de belangrijkste zaken in te stellen. Wie bijvoorbeeld in diafragmavoorkeuze werkt, kan het achterste wiel gebruiken voor het instellen van het diafragma en de ring voor belichtingscorrectie. Wat jammer is, is dat je dat niet om kan draaien als je dat zou willen. Het aantal functies dat je aan het achterste draaiwiel kan toekennen is beperkt. De ring rond het objectief draait ook zonder enige voelbare feedback. Je moet dus wel in de zoeker of op het scherm kijken om te zien wat je in stelt. Persoonlijk zou ik die ring liever gebruiken voor het diafragma, met voelbare klikjes, en het draaiwiel achter voor de belichtingscorrectie. Dat heeft nog iets met een analoog verleden te maken, en zal voor iedereen anders zijn. Maar de camera is dus maar tot op beperkte hoogte aan te passen aan de eigen wensen. Het vergt dus soms wat nadenken om uit te zoeken hoe je zelf het beste met de RX100 kan werken. Wie zowel gebruik maakt van de video- als de fotomogelijkheden van de camera, heeft hier dubbel werk. Verschillende mogelijkheden werken zowel bij fotograferen als filmen, terwijl je ze misschien bij de een of de ander helemaal niet nodig hebt. Dat betekent regelmatig dingen aan of uitzetten. Een voorbeeld hiervan is het ingebouwde ND-filter. Voor video gebruik je dit om je sluitertijden zo dicht mogelijk naar een tijd van de helft van je framerate te krijgen. Vaak dus. Voor fotografie gebruik je het wellicht alleen om watervalletjes mooi vloeiend te fotograferen. Met een (elektronische) sluitertijd van 1/32000e heb je geen ND filter meer nodig om met f/1.8 bij volle zon te werken. Nu biedt de ‘auto’stand van het ND-filter hier wel een oplossing voor. En een andere mogelijkheid is het aanmaken van eigen voorkeuren. De beste oplossing, meer programmeerbare knoppen, is op zo’n kleine body eigenlijk niet mogelijk. Dat kan je de RX100 IV eigenlijk niet kwalijk nemen. In vergelijking met de eerste RX100 zijn er ook zoveel mogelijkheden bijgekomen, dat je onherroepelijk vaker het menu in zal moeten. Met wat verfijningen aan de menu’s moet daar nog iets te winnen zijn. En een touchscreen zou fijn zijn, maar om de een of andere reden wil Sony daar niet aan.
Klein maar krachtig
De RX100 dankt zijn faam vooral aan de relatief grote 1 inch sensor in een hele compacte body. De sensor biedt in combinatie met het op de RX100 III geïntroduceerde 24-70 mm. objectief een fantastische beeldkwaliteit die bij lage ISO-waardes nauwelijks te onderscheiden is van APS-C camera’s. Het dynamisch bereik is erg goed, en geweldig voor een compactcamera. De 20 megapixel sensor levert bij IS0 100 meer details en scherpte dan bijvoorbeeld 12 en 16 megapixel m43’s camera’s. Bij hogere ISO’s ga je wat meer ruis zien, maar die je hoef dankzij de hoge lichtsterkte van het objectief en de erg goede beeldstabilisatie maar weinig te gebruiken. In vergelijking met zijn directe concurrent, de Panasonic LX100, wint de Sony het qua scherpte en details bij lage ISO’s, en is de Panasonic iets beter bij hoge ISO-waardes en heeft deze –dankzij zijn grotere sensor- iets meer achtergrondonscherpte voor portretten. De Sony is echter een echte broekzakcamera, terwijl de Panasonic daar te groot voor is. Wie alleen gaat fotograferen met de RX100 IV zal geen grote verschillen zien in beeldkwaliteit in vergelijking met zijn voorganger. Die verschillen zijn er wel op het gebied van video. De nieuwe codec, de hoge bitrate en de mogelijkheid om in 4K te filmen maken voor de echte liefhebber wel verschil. In combinatie met de uitstekende beeldstabilisatie kan je met de RX100 IV fantastische video’s maken, uit de hand. De autofocus werkt over het algemeen erg goed. Gezichts- en zelfs oogdetectie zorgen ervoor dat opnames met mensen in beeld, vrijwel altijd perfect zijn scherpgesteld. Bij het maken van video’s kan de camera gezichten ook uitstekend volgen.
De RX100 IV is een fantastisch klein cameraatje om altijd bij de hand te hebben. Voor veel fotografen dekt het bereik van het zoomobjectief, van 24 tot 70 mm in kleinbeeldtermen bijna alles wat ze nodig hebben. Al zou een iets langere telestand wellicht mooier zijn voor portretten. De RX100 IV beschikt verder over een scherm waarmee je eenvoudig selfies kan maken en wifi en NFC voor het snel verzenden van beelden naar smartphones of tablets. Een veelgehoorde klacht over de camera’s van Sony is dat er geen lader wordt bijgeleverd. Het enige dat niet klein is aan de RX100 IV is het prijskaartje, en voor zo’n 1150 euro inclusief belastingen, zou je die toch wel mogen verwachten. Daar staat tegenover dat het kunnen laden via USB een hele fijne mogelijkheid is voor wie veel reist. Steeds meer apparaten zijn via USB op te laden, van tablets tot zaklampen. Met een RX100 IV erbij kan je losse laders thuislaten. Een multistekker voor USB en misschien nog een losse powerbank om de camera overdag bij te laden is dan eigenlijk alles wat je nodig hebt. Volgens de CIPA norm kunnen er met de RX100 zo’n 280 opnames per acculading worden gemaakt. De meeste stroom gaat echter niet naar het maken van de foto’s, maar naar het scherm en de zoeker. Wie de camera vaak uitzet, zal merken dat er meer opnames uit een accu te halen zijn. De RX100 IV is een ideale camera voor reisfotografie en misstaat ook niet als extra camera naast een full frame model van Sony. De beeldkwaliteit is ongekend voor zo’n klein model en de mogelijkheden doen niet onder voor die van zijn grote broers.
