Test: Olympus M.ZUIKO ED 12‑40mm 1:2.8 PRO

Terwijl de systeemcamera’s met grote sensoren steeds kleiner worden, blijven de objectieven redelijk groot. Daar zit nog steeds een voordeel voor bijvoorbeeld het micro 43 systeem van Panasonic en Olympus. Heel duidelijk zie je dat voordeel aan de afmetingen van het M.ZUIKO DIGITAL ED 12‑40mm ƒ/2.8 PRO objectief van Olympus.

Bouw

Het is een mooi gemaakt objectief uit de Olympus Pro serie, spatwater dicht dus. Voor de beeldstabilisatie wordt vertrouwd op de mogelijkheden van de camera zelf. De nieuwste camera’s kunnen niet alleen bewegingen uit de beeldas compenseren, ook het draaien wordt opgevangen, een optie die met stabilisatie in een objectief niet mogelijk is.

Het omschakelen tussen auto-focus en handmatig scherpstellen wordt gedaan met het verschuiven van de ring waarmee je vervolgens ook handmatig scherp stelt.

Beeldhoek is 24 tot 80

Het overeenkomstige objectief voor kleinbeeld systemen is een 24 – 70 mm ƒ/2.8. Dat zijn in de regel nogal fors uitgevallen objectieven, de wetten van de optica bieden nu eenmaal slechts beperkt ruimte om met de maten te spelen. Omdat je bij de kleinere sensor altijd meer scherptediepte hebt is de kwaliteit van een micro 43 objectief bij volle opening heel belangrijk, die moet gewoon bruikbaar zijn wil je tenminste ook foto’s met wat minder scherptediepte kunnen maken. Bij deze 12 – 40 mm ƒ/2.8 van Olympus is dat zeker het geval. Het beeldcentrum is vanaf de volle opening al op vrijwel de maximale kwaliteit, alleen bij de 40 mm instelling wordt dat marginaal minder. Bij de 12 mm groothoekinstelling zijn de hoeken bij volle opening wel iets minder, je kunt dat overigens beter aflezen uit de metingen dan echt zien aan de foto’s, dat verschil wordt ook niet minder bij diafragmeren.

Bij de instelling op 19 mm ziet het er hetzelfde uit, een heel goed centrum, goede hoeken en ƒ/4.0 en ƒ/5,6 als optimum.

Bij de 40 mm instelling zijn de hoeken slechts een beetje minder van kwaliteit dan het centrum, dat bij deze instelling marginaal minder is dan in de groothoek-instelling en ƒ/5,6 als optimale waarde.

Omdat je bij het micro43 systeem bijna altijd voldoende scherptediepte hebt is het fijn dat het objectief vanaf de volle opening zo mooi presteert.

Diffractie

De kleine afmetingen van de sensor en de pixels maken wel dat er bij een diafragma keuze voorbij ƒ/5,6 niet veel winst meer is. Bij ƒ/8 kun je niet zien maar wel meten dat de scherpte begint te minderen, maar bij ƒ/11 kun je het denk ik ook wel zien. Dat het objectief ook beschikt over de mogelijkheid om ƒ/16 en ƒ/22 te kiezen ontgaat me als het om de techniek gaat. Maar het gaat er natuurlijk ook om de kopers verwachten en ƒ/8 als kleinste opening zal wel veel vragen oproepen, hoe terecht het ook zou zijn. Bij die kleinste opening van ƒ/22 is de scherpte zo ver teruggelopen dat je nog ongeveer voor 4 miljoen pixels aan detail vastlegt, wat een beetje jammer is als de camerasensor er 16 miljoen bevat. Bij de speciale High-Res modus van de nieuwste Olympus die opnames met 64 miljoen pixels oplevert is ƒ/4,0 de enige keuze als je de hoogste scherpte wilt, daar speelt bij ƒ/5,6 de natuurkunde het prachtige objectief al parten.