Schaduw van gelijkenis
Eeneiige tweelingen. Ze zijn genetisch identiek, lijken vaak op elkaar, zijn moeilijk uit elkaar te houden. Zo ook Jamila Bou Chamach. Zij en haar zus hebben een sterke band. Na een zware operatie werd die sterke band nogmaals duidelijk. Het deed haar afvragen: hoe zit dat bij andere eeneiige tweelingen? Voor haar afstudeerproject aan de Fotovakschool Amsterdam maakte ze er een serie over. Om te onderzoeken hoe andere tweelingen de onderlinge band ervaren, de gelijkenissen en de verschillen. Het resulteerde in de serie: ‘Tweelingen, schaduw van gelijkenis’.
Een eeneiige tweeling is genetisch identiek. Ze lijken qua uiterlijk heel erg op elkaar, vaak zijn ze moeilijk uit elkaar te houden. Ze hebben dezelfde huidskleur, oogkleur, kleur haren en bloedgroep. Bepaalde kenmerken kunnen echter gespiegeld zijn, zoals het kruintje en het links- of rechtshandig zijn. Soms zijn zelfs de organen gespiegeld. Het karakter van een eeneiige tweeling is niet per definitie identiek. Onder invloed van de omgeving kunnen ze zich anders ontwikkelen en zich anders gedragen waardoor verschillen ontstaan.
Verbondenheid
“Zelf ben ik een eeneiige tweeling en mijn zus en ik lijken sprekend op elkaar. Eind vorig jaar heb ik een zware operatie gehad waarbij ik de verbondenheid met mijn zus enorm gevoeld heb. Dit is een heel hecht gevoel, een gevoel dat anders is dan de band met mijn andere zussen. Toen kwamen de eerste ideeën boven om reportage te maken over tweelingen. En dan in het bijzonder eeneiige tweelingen.”
“Ik zie mijn tweelingzus als vriendin voor het leven. Het is iemand die me heel nabij staat, die deel uit maakt van mezelf. We voelen elkaar heel goed aan, daar hebben we vaak geen woorden voor nodig. Zoals toen ik zwanger was. Mijn zus wist dat, zonder dat ik het had verteld. Deze sterke band hebben we al ons hele leven.”
Soulmate
De tweelingen die aan het project hebben meegedaan, beamen deze sterke band. ‘Je hebt altijd een speelkameraad om iets mee te doen,’ aldus Jurre en Melle, een tweeling van 13 jaar. Volgens Michelle en Selina (27 jaar) is de kracht van het tweeling zijn dat je weet wat je aan elkaar hebt. ‘Ook heb je een soulmate voor het leven. Je kunt jezelf zijn en hebt altijd een vriendin om leuke activiteiten mee te ondernemen.’ De 37-jarige Erik en René vinden van zichzelf dat ze dezelfde humor hebben. ‘We kunnen altijd op elkaar rekenen. Aan één woord begrijpen we elkaar.’ Bijzonder vond Jamila om te zien dat deze band stand houdt, ook bij het ouder worden. “Ik heb tevens een tweeling van 90 jaar ontmoet. Ze zien elkaar dagelijks. Ze zijn naarmate ze ouder werden, alleen maar dichter naar elkaar toe gegroeid.”
Tweeling zijn heeft zo zijn voordelen. Als kind krijg je meestal veel positieve aandacht, want mensen vinden tweelingen leuk. Ook kunnen dankzij de gelijkenissen grapjes worden uitgehaald. “Dat deden wij bij de zwemles. De een had een rood badpak aan, de ander een blauwe. De badjuf had moeite om ons te onderscheiden. Toen ze het bijna onder de knie had, hebben we van badpak geruild.”
Individu
Maar er zijn ook minder leuke kanten aan het tweeling zijn. Zo is het lastig voor mensen om tweelingen als een individu te zien. “Als eeneiige tweeling word je constant met elkaar vergeleken. Dat gaat niet alleen om uiterlijk, maar ook om gedrag en persoonlijke omstandigheden als werk en gezondheid. Daardoor ben ik heel perfectionistisch geworden. Op zich is dat geen probleem natuurlijk, maar het heeft me wel gevormd.” Gezien worden als twee-eenheid is soms lastig te begrijpen voor kinderen. “Als kind werden we soms niet uitgenodigd voor feestjes, omdat maar één van ons met de jarige job bevriend was.”
Schaduw
“In mijn project breng ik de verschillen en gelijkenissen van de tweelingen in beeld. Met mijn foto’s hoop ik mensen te prikkelen, zodat ze zichzelf dingen gaan afvragen. Bijvoorbeeld over welke factoren in het leven van tweelingen veranderingen veroorzaken en hoe de tweeling daardoor van elkaar is gaan verschillen. Want binnen de eenheid van een eeneiige tweeling bestaan verschillen. Dat zie je in mijn foto’s, het is als een soort schaduw. Daardoor vraagt de kijker zich af: hoe zit dat nou?”
“De verschillen zijn belangrijk om te laten zien, want tweelingen bestaan uit twee individuen, met een eigen karakter en eigen leven. Als tweeling ben je, vooral tijdens het opgroeien, vaak verantwoordelijk voor twee personen. Niet alleen voor je eigen uitspraken en gedrag, je wordt ook beoordeeld voor het handelen van de ander.”
Worsteling
Ondanks het zoeken naar een eigen identiteit en het loskomen van de ander, een worsteling die bijna elke tweeling ondergaat, heeft Jamila vooral de positieve kanten van het tweeling zijn ervaren. Ook nu nog spreken Jamila en haar zus elkaar dagelijks. “Bijvoorbeeld via de app. Daarnaast zien we elkaar elke vrijdag, met de kinderen. We hebben allebei een gezin. Onze kinderen kunnen het ook goed met elkaar vinden.”
Ze wil graag met het onderwerp door. “In een tweede project wil ik graag kijken naar eeneiige tweelingen die niet meer zo’n sterke band hebben of die door een bepaalde gebeurtenis minder op elkaar zij gaan lijken, qua uiterlijk of karakter.”
Expo
De foto’s van Jamila zijn nu te zien in theater De Meerse in Hoofddorp. Vanaf januari hangen ze in de Fotovakschool in Amsterdam. Meer informatie: www.jamilachamach.nl.