Nightscapes – landschappen met nachtelijke sterrenhemel
In het goede deel van Nederland woont hij, fotograaf Rutger Bus. Voor zijn nightscapes heeft hij namelijk zoveel mogelijk donkerte nodig. “In de Randstad heb je veel meer last van lichtvervuiling. Dat heb je hier in het noorden veel minder.” Nightscapes, nachtelijke landschappen met prachtige sterrenhemels, daar trekt Bus er geregeld voor op uit. Al is het Nederland wat betreft de condities behelpen. “De nachten die geschikt zijn voor astrofotografie zijn op twee handen te tellen.”
Voor een mooie foto moet er namelijk een heldere hemel zijn. Ook mag de maan het liefst niet te fel schijnen. “Per maand hou je zo’n 6 tot 7 dagen over die qua licht goed zijn,” vertelt Bus. “En dan moet je nog geluk hebben met het weer.” Bus fotografeert het liefst op plekken die wat van de bewoonde wereld liggen. “In Friesland heb je bijvoorbeeld het Aekingerzand, een gebied met zandverstuivingen, daar is het echt donker. En het Lauwersmeer is ook een goede plek om te fotograferen.”
Echt donker kom je in Nederland bijna niet tegen. “Mensen reageren wel eens verbaasd als ze op de camping in Frankrijk zijn geweest. Daar zien ze veel meer sterren dan thuis. Lichtvervuiling is in Nederland een gegeven. Gelukkig wordt er wel iets aan die vervuiling gedaan. Zo wordt steeds vaker gekozen voor LED-straatverlichting. Dat straalt alleen naar beneden toe, in plaats van ook naar boven. Nadeel van LED-verlichting is wel dat het een breed spectrum heeft qua licht. De oude natriumlampen hadden een golflengte van één kleur, die kon je teniet doen door een speciaal filter te gebruiken.”
De fotograaf gaat niet op de bonnefooi op pad, zijn nachtelijke fototrips worden zorgvuldig gepland. Natuurlijk kijkt hij naar de weersomstandigheden, maar daarnaast is het ook handig te weten hoe de sterren aan de hemel staan en onder welke hoek de zon en maan opkomen en ondergaan. “Daar gebruik ik speciale apps voor.” Het gebied wordt door Bus eerst verkend. “Fotograferen in een onbekend gebied is lastig, je ziet immers geen hand voor ogen. Dan is het lastig een goede compositie te bepalen.” Een zaklamp biedt wat dat betreft soms uitkomst. “Dat helpt ook bij het scherpstellen. Ik heb een D700 van Nikon, een inmiddels wat oudere camera. Deze heeft soms moeite om scherp te stellen in het donker.”
Met de voortschrijdende techniek is de astrofotografie tegenwoordig ook mogelijk met niet professionele apparatuur. “Met een camera van 500 tot 600 euro lukt het ook om een goede foto te maken. De sensoren van de camera’s worden steeds gevoeliger. Een lichtsterke lens is wel een vereiste. Wanneer je met een iso van hoger dan 1600 fotografeert wordt de ruis te sterk. Dan gaan de sterren op in de ruis. Ik heb nu een 20mm Sigma lens met een diafragma van f1.4 te leen. Daarmee hoef ik maar 15 seconden te belichten. En een goede lens levert nou eenmaal minder beeldfouten op. Zo kun je bijvoorbeeld last hebben van coma, dan zie je de sterren niet als puntjes maar eerder als een soort vogeltjes of komeetjes in je foto.”
Meteorenzwerm
De fotograaf kan deze week zijn hart ophalen. Tenminste, als het weer een beetje meezit. In de nacht van 12 op 13 augustus is de meteorenzwerm Perseïden op zijn hoogtepunt. Die nacht zijn veel vallende sterren te zien. Het fotograferen van meteoren is een kwestie van geluk in combinatie met een goede planning, aldus Bus. “Ik zet de camera neer, maak mijn compositie, stel het aantal seconden belichting in en zorg ervoor dat de camera het maximum aantal foto’s maakt dat mijn geheugenkaart toelaat. Dan is het hopen dat er een aantal ‘sterren’ op je sensor zijn gevallen.”
Op zijn website geeft Rutger tips hoe de vallende sterren het best kunnen worden gevangen. En ook belangrijk: vergeet niet af en toe zelf naar boven te kijken en te genieten! Meer informatie: www.rutgerbus.nl.