Lucas Leffler en Hans Bol in Galerie Caroline O’Breen

In Galerie Caroline O’Breen in Amsterdam opent op 17 december een duotentoonstelling van twee fotografen die allebei gefascineerd zijn door de materialiteit van het analoge fotografische beeld: Lucas Leffler en Hans Bol.  

De Belgische fotograaf Lucas Leffler toont zijn serie Silver Creek  (2018-2022), waarin het onderwerp en de techniek in zekere zin met elkaar lijken te versmelten. Voor ‘Zilverbeek’ documenteerde, deconstrueerde en reconstrueerde Leffler de geschiedenis van een beek waar per ongeluk tonnen zilver in werden gestort. In dit artistieke experiment bevraagt hij de aard van het fotografische beeld en kijkt hij tegelijkertijd naar de geschiedenis en techniek van de fotografie.

Leffler: “Tussen de jaren twintig en vijftig heeft de Agfa-Gevaert-fabriek zilver in een stroom gestort dat als afvalproduct ontstond tijdens de productie van fotorolletjes. Het slib in de stroom werd vervolgens zwart gekleurd door het zilver, waardoor de stroom de naam ‘Zwarte gracht’ of ‘Zilverbeek’ kreeg. Er gaat hierover een verhaal rond dat in 1927 zou zijn begonnen. Een gereedschapsmaker uit de fabriek die zich realiseerde hoeveel zilver er elke dag verloren ging, bedacht in het geheim een systeem om het waardevolle metaal uit het slib te verzamelen. Na het aftappen vervoerde hij het gedroogde slib naar een lokale metallurgische fabriek, waar hij het zilver kon laten winnen. Daarmee kon hij ongeveer een halve ton aan geld per jaar verdienen, wat hem aanzienlijk meer opleverde dan zijn salaris in de fabriek. Deze kleine onderneming heeft zo’n 30 jaar voortgeduurd, totdat vanaf de jaren vijftig de fabriek verschillende rioolwaterzuiveringsinstallaties, installeerde waarmee de fabriek in staat bleek om het zilver zelf terug te winnen voordat het werd geloosd. Er was daarom geen geld meer te verdienen met het slib van de stroom. Bovendien produceerde Agfa-Gevaert na een tijdje bijna geen zilveremulsies meer. Zeker met de komst van digitale fotografie is de fabriek nu overgeschakeld naar de medische scan- en printindustrie.”

Voor ‘Zilverbeek’ doorzocht Leffler (1993, Virton, BE) verschillende archieven, documenten en krantenknipsels. Hij fotografeerde de fabriek in kwestie en de stroom en nam er verschillende bodemmonsters — allemaal in een poging om sporen van zilver te vinden om daarmee zijn eigen fotografische emulsie te kunnen maken. Leffler maakte vervolgens zilvergelatine- en UV-prints op oude staalplaten en veranderde ook het slib zelf in kunstwerken van zogenaamde ‘modderprints’.  Lucas Leffler is afgestudeerd in fotografie aan de Koninklijke Academie voor Schone Kunsten in Gent en woont en werkt in Brussel. Zijn experimentele praktijk bevraagt de aard van het fotografische beeld door middel van productieprocessen, technieken en geschiedenis. Leffler laat zich inspireren door de mythen en feiten die vaak verband houden met de fotografiegeschiedenis. Hij ziet de aard van fotografie dicht bij alchemie en heeft de neiging om het uit te breiden naar andere vormen zoals sculptuur of installatie. Zijn werk was eerder onder andere te zien in het Zwitserse Photo Elysée, in FOMU (Fotomuseum Antwerpen) en het Centre d’Art Contemporain du Luxembourg. Zijn werk is opgenomen in collecties als het FOMU, Musée de l’Elysée, Fondation Boghossian, Contretype en de Carrefour des Arts Foundation.

Hans Bol – On My Doorstep 

In de tentoonstelling in Galerie Caroline O’Breen wordt het werk van Leffler gepresenteerd naast het werk van de Nederlandse fotograaf Hans Bol (1957 Amsterdam), die bekend staat om zijn kleine intieme, veelal analoge prints. De natuurbeelden van de fotograaf worden getekend door stilte en het verstrijken van de tijd. Voor de serie ‘On My Doorstep’, die te zien zal zijn in de galerie, liet Bol zich inspireren door zijn directe omgeving: het natuurlijke landschap van de Ooijpolder in het oosten van Nederland, waar hij sinds de vroege jaren negentig woont. De fotograaf maakte voor deze serie onder meer gebruik van traditionele technieken en materialen uit de 19e en 20ste eeuw, zoals de platina-palladium druktechniek en zilverbromide prints. Bol maakte bovendien een gelijknamig fotoboek, dat dit najaar werd gepubliceerd. Tijs Goldschmidt – winnaar van de Jan Wolkers Award 2022 – heeft een korte tekst geschreven, Notes, waarin hij ook reflecteert op de omgeving van de fotograaf. De titel van de serie en het boek refereert aan het werk van de Amerikaanse fotograaf Paul Strand.

Bol wordt in zijn werk geroemd om zijn technische vaardigheden en werkt al ruim twintig jaar als de vaste drukker van het Nederlands Fotomuseum. Zijn eigen werk werd eerder onder meer tentoongesteld in FOAM, Fotomuseum Den Haag en Museum Beelden aan Zee en is onderdeel van de collecties van musea als het Rijksmuseum Amsterdam, Fotomuseum Den Haag, het Nederlands Fotomuseum, Museum Beelden aan Zee en FOMU in Antwerpen.

Galerie Caroline O’Breen 

Hazenstraat 54   
1016 SR Amsterdam 
The Netherlands 
+316 471 044 84
Opening hours: 
Wed-Fri 12-6 pm, Sat 1-6 pm