Laboratorium met daglicht
Na een lange carrière in de modefotografie, heeft Hans de Kort zich de afgelopen tien jaar voornamelijk gericht op zijn autonome werk. Hij specialiseerde zich in onder andere collodium-fotografie en edele procedés en maakt daar portretten en stillevens mee. Soms voor particuliere klanten, maar meestal als onderdeel van een conceptuele serie. Hans de Kort maakt voornamelijk ferrotypieën, een 19e-eeuwse fotografische techniek.
Door Robert Theunissen
Wie de studio van Hans de Kort binnenkomt, betreedt een andere wereld. Het is een gezellige kruising tussen een fotograficamuseum en een alchimistenlaboratorium. In een hoek hang een grote fresnel-filmspot en overal hangen of staan fotografische uitrustingsstukken. Aan de muur hangt de oude Nikon FM1 van Hans de Kort. Links tegen de muur staat een opslagrek met ingepakte expositieafdrukken. Tegen de andere muur staat een grote flightcase met foto’s van zijn project My Generation, waarvoor hij Nederlandse fotografen van zijn generatie op de door hem zelf gevoelig gemaakte plaat heeft vastgelegd. In Nederland won hij er in 2018 een prijs mee bij de Zilveren Camera. Hij hoopt het project internationaal uit te breiden. Links in de hoek staat een bakbeest van een UV-vacuumbelichter. “Daarmee belicht ik inkjet-negatieven op met de hand lichtgevoelig gemaakt papier, zodat ik grotere afdrukken kan maken.”
Natuurlijk licht
In een andere hoek staat een verdwaald continulicht, een Profoto HMI. “Dat gebruik ik af en toe, maar het geeft een harder en daardoor in mijn ogen minder mooi soort licht dan bestaand licht.” Hans de Kort maakt een weids gebaar naar het glazen plafond in de studioruimte. “Dit is het paradepaardje van mijn studio: het draadglazen dak met natuurlijk licht. Dat heb ik helemaal verstelbaar gemaakt, met vlaggen die je desgewenst voor het glas kunt trekken, waarmee je de hoeveelheid licht en richting reguleert. Daglicht is voor mij essentieel. De emulsiedragers in deze procedés zijn zo ongevoelig, dat je eigenlijk niet goed met kunstlicht kunt werken. Hier kan ik het daglicht inmiddels even goed regelen als kunstlicht.” Om dit te verduidelijken, toont Hans de Kort een portret zijn van zijn vakbroeder, Hans Bol. De lichtvoering is natuurlijk en plastisch, bijna een soort 3D-effect. “Zie je dat strijklicht in zijn haar? Dat ontstaat hier in de middag. Als ik mensen op dat tijdstip uitnodig, kan ik dat bewerkstelligen. In de ochtend is het licht frontaler. Als ik dat nodig heb, laat ik mensen op dat tijdstip langskomen. Licht uit het noorden, waar schilders bij zweren, is aan mij niet besteed. Voor een schilder is het handig omdat die volgende week hetzelfde licht wil hebben. Ik wil het licht juist variabel hebben zodat ik de lichtomstandigheden kan aanpassen aan mijn onderwerp. Belangrijk vind ik ook de lange belichtingstijd. Daardoor komt er in het opnameproces een soort rust en de blik wordt vrijwel altijd goed, een soort nulstand die ik niet hoef te regisseren. Omdat deze procedés genadeloos scherp zijn, is de lichte bewegingsonscherpte die je door een lange belichting krijgt een prettige bijkomstigheid. Ik geniet van de onverwachte resultaten van dit proces.”
Camera
In de opnameruimte, staat een enorme Chamonix-platencamera met petzval-objectief op een houten onderstel. “De petzval heb ik in Frankrijk op de kop getikt en de camera komt uit China. Een bevriende bankwerker heeft er een stevige messing zonnekap op gemaakt, waardoor er minder snel deuken in ontstaan. Een zonnekap is onontbeerlijk, want die oude objectieven zijn niet gecoat. In deze camera passen mijn grote platen van 40 bij 50 centimeter. In de 19e eeuw maakten ze nooit zulke grote portretten.
De achtergrondrollen hangen aan de muur die haaks staat op de muur waarop het dak rust. Het meest gebruikt Hans de Kort een achtergrond die de kleur heeft van lichtbruin pakpapier. “Doordat het materiaal niet roodgevoelig is, krijg ik daarmee precies de juiste donkere grijstint. Als ik de achtergrond lichter wil hebben, draai ik de groene rol naar beneden en gebruik die.”
Doka
De natte doka, het chemische gedeelte, is met een lichtdicht gordijn afgeschermd van de rest van de studio. De gesegmenteerde ramen in die ruimte zijn afgeplakt met rode folie. “Dat is genoeg”, zegt Hans de Kort, die een klein flesje van de natte tafel haalt. “Dit flesje bevat een palladiumoplossing die duurder is dan goud. Je hebt er een paar druppeltjes van nodig voor een platinumpalladium-afdruk. Het loopt sowieso in de papieren als je met deze procedés werkt.”
Op een verwarmingsplaatje staat een grotere fles te pruttelen. “Hier ben ik vernis aan het maken. Die wordt automatisch geroerd door een magneetstaafje.” Hans de Kort trekt een la open en laat een geheimzinnig apparaatje zien. “Weet je wat dit is?”, vraagt hij terwijl hij het apparaatje in elkaar zet door er een kunststof plaatje in te schuiven waaraan een haak is bevestigd. “Hiermee kun je bakken met chemicaliën automatisch schudden. Ik vind het werken met de chemie inspirerend. Het is een soort koken.”
Lopende projecten
Het is bijzonder hoe vorm en inhoud steeds met elkaar in overeenstemming zijn in het werk van Hans de Kort. Dat blijkt ook uit zijn ideeën voor toekomstige projecten. “Hier in Hilversum zijn 700 Oekraïense vluchtelingen gehuisvest. Ik wil graag met hen in contact komen om ze op mijn manier te portretteren, met de Rolleicord van Ata Kando. Het zijn voornamelijk vrouwen; hun mannen zijn achtergebleven.”
Op zijn laptop laat Hans de Kort een ander project in ontwikkeling zien. Van zijn vrouw Saskia, die onlangs overleed, heeft hij adembenemende portretten bij elkaar geplaatst in de vormgeving voor een boek. “Het zijn scènes uit haar leven, voornamelijk uit haar laatste periode. Ik heb behoefte aan een diepgaand document over haar leven, ook voor onze zoons en wil de zwart-wit foto’s vergezeld laten gaan met snapshots in kleur, van vroeger tot nu, daar ben ik nog niet uit. Ik wilde aanvankelijk nooit een gedrukt boek, maar speel nu met het idee om er een unicaat ‘kunstenaarsboek’ van te maken. Een soort losbladig boek met echte afdrukken.”
Niets missen in de categorie STUDIO? Word abonnee van Pf Magazine!