Inkijkje in werelden die anders verborgen blijven

Ruwe, groezelige muren. Ze vormen een passend decor voor het werk van fotografe Christel Mitchell. Vanaf 22 september is UNDERGROUND – een expositie bestaande uit drie series- een maand lang te zien in de kelders van TOON. De tentoonstelling geeft een inkijkje in drie verschillende werelden, die voor de meeste van ons verborgen blijven. “Ik ben oprecht geïnteresseerd in mensen die het zwaarder hebben in het leven, mensen die anders zijn. Ik wil de schoonheid van het anders zijn vastleggen op zo’n manier dat het ook binnenkomt bij mensen. Zodat ze affiniteit krijgen met het onderwerp. En soms zelf het idee hebben dat ze de geportretteerde beter hebben leren kennen door het bekijken van mijn foto’s.”

Zo biedt Mitchell de toeschouwer de kans om kennis te maken met transgender Rose Wood. Niet alleen haar extreme kant komt daarin naar voren – Wood treedt op in exclusieve nachtclubs – maar ook haar gevoelige, zachte kant is te zien. “Voor mijn afstuderen aan de fotovakschool wilde ik graag een project maken over transgenders. Tijdens mijn research over dit onderwerp heb ik allerlei documentaires bekeken, waaronder over Rose Wood. Ik wilde heel graag met haar in contact komen, maar dat is destijds niet gelukt.”

Na haar afstuderen doet ze nog een poging, dit keer met succes. “Ik heb haar een mailtje gestuurd met de vraag of ik haar een keer kon ontmoeten. Ze reageerde positief, vond het een leuk idee en mijn werk te gek. Ze nodigde me uit naar New York te komen. Ik zou toch al naar New York gaan, dus dat kwam goed uit.”

Het klikt tussen Mitchell en Wood en ze stemt in met een fotoserie. “Ik heb haar twee keer ontmoet in New York en een keer in Londen. Ik ben haar gaan volgen, heb haar backstage gezien. Wood heeft hele extreme shows, waarin ze stript en seksuele handelingen verricht op het podium. Ze treedt op in exclusieve clubs waarin geldt: hoe extremer hoe beter. De mensen die daar komen hebben alles al een keer gezien. Naast dat extreme heeft ze ook een andere, zachte kant. Die heb ik bij haar thuis kunnen portretteren. Naast de optredens is Wood bijvoorbeeld actief als antiek restaurateur voor de echt rijke mensen.”

Asylum

Schokkend zijn de foto’s in de serie Asylum. Ze bieden de toeschouwer een blik binnen de muren van een psychiatrische inrichting in Nepal. Mitchell komt er terecht na de aardbeving in Nepal. “Ik had het gevoel dat ik iets moest doen. Ik had de tijd, dus heb een ticket gekocht en ben er heen gegaan. De eerste week heb ik vooral de verwoesting gefotografeerd, te zien in mijn serie Earthquake. Voor de tweede week had ik nog geen plannen. In het hotel hoorde ik over een psychiatrische instelling in de Nepalese bergen: een hok waar psychiatrische patiënten en albino’s zijn ondergebracht. De man verantwoordelijk voor de instelling was blij met de aandacht. Ik kreeg toestemming om er te fotografen. Hij vroeg me de schrijnende situatie vast te leggen, in de hoop dat er aandacht en geld voor de opvang zou komen.”

Na een lange reis komt Mitchell aan bij de opvang. De leefomstandigheden zijn slecht, de realiteit komt keihard binnen. “Er kroop een naakte vrouw al kwijlend over de vloer, er zat poep op de muur, er liepen kakkerlakken. Na tien minuten ben ik naar buiten gegaan om de situatie te accepteren en mezelf te herpakken. Ik heb mijn soulmate gebeld (die ook fotograaf is) en het is me gelukt de knop om te zetten. Daarna ben ik weer naar binnengegaan om de leefomstandigheden van de mensen te fotograferen.”

In de opvang zitten naast psychiatrische patiënten ook albino’s. “Deze kinderen tellen niet mee en worden verstoten. Met zulke kinderen is niets mis, geestelijk zijn ze helemaal in orde. Zij groeien op tussen mensen met ernstige psychiatrische aandoeningen.”

Twee dagen verblijft ze in de opvang. “’s Nachts waren mensen aan het schreeuwen. Het was heel heftig, maar als ik eenmaal aan het fotograferen ben, kan ik dat wel loslaten. Dankzij mijn foto’s kan ik de situatie van deze mensen delen. Eenmaal thuis, als ik de foto’s voor het eerst op de computer zie, denk ik: shit, wat is dit? Maar als ik dan ga nabewerken, kan ik meer afstand nemen.”

‘SHE’

De derde serie, ‘SHE’, geeft inkijk in het leven van mannen met levensechte vrouwenpoppen (‘Real Dolls’). Sekspoppen wel te verstaan. Toch gaat het de mannen niet alleen om seks. “Het is een hele levensstijl. Sommige mannen nemen de poppen mee op straat, praten tegen de poppen, geven cadeautjes. Een van de mannen die ik heb ontmoet neemt zijn favoriete pop zelfs mee paragliden.”

Mannen met poppen worden veelal als vreemd beschouwd. “Ik wilde een andere kant van ze laten zien. Het zijn veelal mannen die zijn gekwetst, die geen relatie meer aan durven gaan, een moeizame connectie hebben met vrouwen. Tegen de poppen zijn ze heel lief, de mannen hebben echt een band met ze.”

“Het was lastig om binnen te komen in deze wereld,” aldus Mitchell. “Via een forum op internet ben ik met de mannen in contact gekomen. Allereerst heb ik de beheerder van het forum benaderd. Hij heeft mijn foto’s bekeken en me uitgenodigd om foto’s van hem te maken. Hij wilde zeker weten dat mijn intenties goed waren en bovendien had hij nog foto’s nodig voor het magazine dat voor deze mannen verschijnt. Ik kwam daar binnen, hypernerveus – dat ben ik altijd bij een nieuw project – en zag daar vijf poppen aan tafel zitten. Ik voelde me bijna onzeker naast die poppen, maar ik had wel direct een klik met die man.”

De beheerder nodigt haar uit voor een bijeenkomst voor de mannen in Schotland. In eerste instantie stuit ze op weerstand, maar ze houdt vol. Bij een van de mannen mag ze thuis komen fotograferen. “Ik wilde daarbij ook wat meer intieme foto’s maken, dat was een van mijn voorwaarden. De man stemde daar mee in. Het was wel lastig fotograferen, want zijn gezicht mocht niet in beeld komen. Het is een bekend gezicht in zijn woonplaats dus het was extra speciaal dat hij me daarin vertrouwde. Ik heb hem meermaals bezocht en uiteindelijk is er een vriendschap uit voortgekomen.”

UNDERGROUND is van 22 september tot en met 22 oktober te zien in TOON. De opening is 22 september om 17 uur. Meer informatie: www.christelmitchell.com.