Identically different
Genetisch gezien zijn ze hetzelfde. Toch verschillen Yentl en Laurens enorm van elkaar. In ‘Identically Different’ volgt Judith Helmer de ééneiige tweeling. “Het is fascinerend dat soms twee ‘identieke’ mensen ter wereld komen die samen uit één cel gegroeid zijn. Yentl en Laurens, een zogeheten ‘mono-mono’ tweeling, zijn zo’n paar: naast de baarmoeder deelden ze ook de vruchtzak en de placenta. Identieker kunnen twee mensen niet zijn. Het is dus niet zo gek dat iedereen hen altijd behandelde alsof ze één waren.” Totdat Laura besloot Laurens te worden.
In hoeverre worden onze eigenschappen doorgegeven via onze genen? Deze vraag fascineert Helmer. Het onderwerp staat centraal in haar eerste fotoserie die ze voor haar opleiding aan de Fotovakschool maakt. “Dat was een project met foto’s van vier generaties van een familie. In het tweede jaar van mijn opleiding wilde ik graag iets doen met tweelingen. Dit onderwerp wordt echter regelmatig gebruikt door fotografen. Ik wilde niet alleen tweelingen fotograferen, ik zocht naar een twist, iets om het onderwerp speciaal te maken,” aldus Helmer.
Hij is een zij
“Op dat moment was op tv het programma ‘Hij is een zij’ te zien. Dat programma gaat over transgenders. Het deed me afvragen of zoiets bij tweelingen zou bestaan. Zou het kunnen dat de ene helft van een tweeling zich in het verkeerde lichaam voelt en de ander niet? Ik ben in het onderwerp gedoken. Bij tweelingen geldt dat meestal beide mensen transgender zijn. In Australië bleek echter een tweeling te wonen waar slechts een van de twee zich in het verkeerde lichaam voelde. Zou dit ook in Nederland voorkomen?, vroeg ik me af.”
Transgendervereniging
“Daarop heb ik contact gezocht met de Transgendervereniging Nederland. Ze mochten geen namen geven, maar konden wel beamen dat een aantal tweelingen lid zijn. Op mijn oproep via Facebook kreeg ik vervolgens een reactie van Laurens en Yentl.”
Verschillend
“Al jong wisten ze zelf heel goed hoe verschillend ze waren. Maar hun omgeving was geschokt toen één van de twee de ingrijpende persoonlijke beslissing nam om de al lang gevoelde identiteit tot werkelijkheid te maken en van geslacht te veranderen: Laura werd Laurens. Die keuze leidde er voor zowel Yentl als Laurens toe dat ze zich opnieuw moesten gaan afvragen wie ze eigenlijk zijn, als individu en als tweeling. In de afgelopen maanden heb ik hen tijdens die zoektocht gevolgd.”
Drempel
Meedoen aan dit project was vooral voor Yentl een drempel die ze over moest. “Laurens heeft al verschillende presentaties gehouden over hoe het is om transgender en tweeling te zijn. Hij is gewend zijn verhaal te delen. Voor Yentl was het minder vanzelfsprekend. In het begin wilde ik vooral de uiterlijke verschillen in kaart brengen. Ik focuste eerst op Laurens, vond het fijn om hem 1-op-1 te kunnen spreken. Af en toe maakte ik een portret van Yentl. Na een aantal te hebben gemaakt, werd ik juist getriggerd door haar foto’s. Daar zit iets, dacht ik. Toen pas realiseerde ik me dat met het veranderen van Laurens, niet alleen hun identiteit als tweeling veranderde, maar dat het ook consequenties had voor haar zelfbeeld. Vanaf dat moment ben ik gaan vastleggen wat de verandering voor hen beide betekent.”
Lesbisch?
“Laurens, vroeger Laura, was altijd al een stoer meisje. Ze viel haar hele leven op meisjes. Dan zal ik wel lesbisch zijn, dacht ze. In de tussenfase van Laura naar Laurens ging ze als Lau door het leven. Onzijdig. Ze experimenteerde met kort haar. Tot de beslissing werd genomen. Tijdens de transitie was Yentl kritisch. Een baarmoederverwijdering is blijvend, zorgt ervoor dat je in de overgang komt. Weet je zeker dat je dit wilt?, vroeg ze Laurens. Je bent nog zo jong.”
Paars met bloemetjes
“Tijdens hun pubertijd deelden ze een kamer. Paars met bloemetjes. Yentl voelde zich er thuis, Laurens niet. Op hun zeventiende gingen ze beide, wegens omstandigheden, het huis uit. Een moeilijke tijd, maar ze werden liefdevol opgevangen door hun opa’s en oma’s. Nu wonen Yentl en Laurens op kamers, beide in een andere stad. Het contact tussen beide was wat verwaterd, ze waren geen hechte tweeling meer. Mede dankzij het project zijn ze elkaar meer gaan zien, is de band beter geworden. Ik heb ze vaak samen gefotografeerd.”
Symbiotische band
Naast de verschillen, zijn er ook overeenkomsten. “Ze hebben allebei een aquarium op de kamer, houden beide van dieren. Ze tekenen graag, houden van basketbal. Daarnaast hebben ze een bijzondere soort symbiotische band. Wanneer de een iets overkomt, gebeurt dat de ander korte tijd later. Laurens vertelde over een keer dat hij zich zenuwachtig voelde, maar niet begreep waarom. Het bleek dat Yentl een belangrijk examen had. Dit soort dingen komt regelmatig bij hen voor.”
Blijven volgen
Helmer wil de tweeling in de toekomst graag blijven volgen. “Ik wil deze bijzondere band graag in beeld brengen. Met fotografie alleen lukt dat niet, daarvoor wil ik misschien ook audio, video en dagboeken gaan gebruiken.” Meer informatie: https://judithhelmer.com/
