Heel vroege poging tot kleurenfotografie gevonden

De TU Delft heeft zes glazen dia’s (1890 – 1910) gevonden die een heel vroege poging tot kleurenfotografie blijken te zijn. De glasdia’s zijn gevonden tijdens een inventarisatie door het Programma Maatwerk Facultaire Collecties bij de afdeling Imaging Physics van de faculteit Technische Natuurwetenschappen. Om de afbeeldingen te kunnen bekijken heeft Thim Zuidwijk, technicus bij de afdeling, een diffractie-chromoscoop nagebouwd. Met deze chromoscoop zijn sprekende beelden onthuld van onder andere een vaas met bloemmotief en een stilleven van een fruitmand naast een banaan en een ingepakte citrusvrucht.

Vaas en fruitmand
In het archief van de afdeling Imaging Physics zijn zes glazen dia’s van meer dan honderd jaar oud gevonden, zorgvuldig opgeborgen in een kartonnen doosje. Als je de doorzichtige plaatjes tegen het licht houdt, verschijnen de contouren van een afbeelding in dezelfde regenboogkleuren als bij een zeepbel. De glazen dia’s zijn voorlopers van kleurenfoto’s uit begin 20^e eeuw, die men alleen met een speciaal apparaat kon bekijken; de zogeheten diffractie-chromoscoop. Op de dia’s zijn onder meer een vlinder, een schilderij, een vaas met bloemmotief en een stilleven van een fruitmand naast een banaan en een ingepakte citrusvrucht vastgelegd. 

Kleurenfoto
Om de doorzichtige plaatjes te kunnen bekijken heeft technicus Thim Zuidwijk een diffractie-chromoscoop uit het begin van de 20^e eeuw nagebouwd. “Als je de doorzichtige dia’s onder een microscoop legt, zie je dat er rijen van piepkleine streepjes in zitten. Je kunt ze vergelijken met kantelen,” legt Zuidwijk uit. “De afstand tussen de streepjes varieert en elke afstand buigt het rode, groene of blauwe licht in dezelfde richting. De diffractie-chromoscoop vangt de groene, rode en blauwe lichtstralen uit de glasdia op en brengt ze samen tot een kleurenfoto.”

Begin van de kleurenfotografie 
Begin 1900 verkocht ‘The Scientific Shop’ in de Verenigde Staten de diffractie-chromoscoop en bijbehorende dia’s als apparaat om kleurenfoto’s mee te bekijken. Rond diezelfde tijd brachten de gebroeders Lumière de autochroom op de markt, een techniek die zo succesvol bleek dat deze nu als het begin van de kleurenfotografie bekend staat. 

Imaging Physics
TU Delft kent een lange historie op het gebied van beeldvormingstechnieken. De afdeling Imaging Physics is een centrum voor natuurkundig gedreven innovatie van beeldvormende technologieën en instrumentatie. Het is toonaangevend in de ontwikkeling van nieuwe beeldvormingsinstrumenten en -methoden in en voor de gezondheidszorg en de digitale samenleving.