Computers en een printer

Hans Wilschut ziet zichzelf als een fotografische archeoloog van de gebouwde omgeving. Hij tast het stadslandschap af met zijn camera om de kern ervan te doorgronden. Zijn studio is een grote comfortabele ruimte, dicht bij het centrum van Rotterdam. Hij maakt er soms productopnamen in opdracht, maar schaaft er ook aan zijn series en langlopende projecten die vaak worden tentoongesteld of in boekvorm verschijnen. 

Het eerste wat in het oog springt in de studio van Hans Wilschut is een groot tweeluik van gedetailleerde stadslandschappen. Zij gaan een dialoog aan met elkaar. De eerste foto is een luchtopname van Centro in São Paulo; in de tweede wordt meer ingezoomd en zie je een tentenkamp naast een kerk. “Daar zijn de mensen neergestreken die in het flatgebouw woonden dat je op de eerste foto ziet. De appartementen zijn onbewoonbaar geworden doordat het gebouw na een verwoestende brand is ingestort.”

Door de enorme detailrijkdom van de grote afdrukken die Hans in zijn studio zelf heeft gemaakt, word je rondgeleid door het beeld en dringt het karakter van deze megastad en het lot van de bewoners langzaam tot je door. In dat opzicht kan het tweeluik model staan voor de werkwijze van Hans Wilschut. “Mijn projecten beginnen meestal doordat ik een artikel of nieuwsbericht lees. Mijn interesse wordt geprikkeld door veranderingen of gebeurtenissen in de gebouwde omgeving en de rol van de mensen daarin. Door de vragen die ze oproepen word ik nieuwsgierig en ga op pad met de camera om daar antwoorden op te krijgen.” 

Omvangrijk archief 

Zo ging Wilschut ook te werk na de rivieroverstromingen van juli 2021. “In Nederland traden de rivieren buiten hun oevers en het Limburgse Valkenburg was uitgebreid in het nieuws. In Duitsland was de ramp veel ernstiger. Vooral het Ahrtal, het stroomgebied van de rivier de Ahr, werd zwaar getroffen. Daar overleden 134 mensen en raakten 800 mensen gewond. “Nieuwsberichten daarover trokken meteen mijn aandacht omdat ik een persoonlijke band met het gebied heb”, zegt Hans Wilschut. “Mijn allereerste vakantie met mijn ouders was naar dit gebied. Ook daar trok ik weer heen met mijn camera. Ik sprak met de mensen en kreeg gaandeweg meer grip op de situatie ter plaatse door te fotograferen. Het was uiterst fascinerend om te zien met welke efficiëntie alles werd opgeruimd en hersteld. Je zag bijvoorbeeld werkploegen het gebied schoonmaken en het viel me op dat Duitsers daar speciale rode uniformen voor hebben. Zo kan ik iets overbrengen over hoe de mensen met verandering in hun omgeving omgaan. Ik ben er het afgelopen jaar vaak terug geweest om het doorgaande proces van wederopbouw vast te leggen. Het is inmiddels een omvangrijk archief geworden en ik hoop er een boek over te maken.” 

Schepen 

De studio van Hans Wilschut bestaat uit drie gedeelten: tafels met computers voor beeldbewerking en een grootformaat Epson printer. “Ik steek er veel tijd in om de kleuren en het contrast van de afdrukken precies goed te krijgen en mijn apparatuur is perfect gekalibreerd.” Tegenover de grote raampartij is een wand waar grote expositieafdrukken zijn opgeslagen in bubbeltjesplastic en aan het andere eind is een werkgedeelte. Daar maakt Hans vaak studioopnamen voor diverse opdrachtgevers, zoals musea die stukken uit hun collectie gefotografeerd willen hebben. Momenteel staat er een tafel, bezaaid met afdrukken uit een lopend project. “Op mijn reizen naar Denemarken raakte ik gefascineerd door de Ex Voto-scheepsmodellen die in zeemanskerken zijn opgehangen. Ik besloot om ze zo te gaan fotograferen dat het samenspel van het schip en het kerkinterieur in het oog springt. Die foto’s wil ik als tweeluiken gaan combineren met Deense wolkenluchten waarin een regenboog verschijnt. Ik wil hier graag een expositie mee samenstellen, hopelijk ook in Denemarken.” 

Verdieping 

Voor zijn kunstprojecten werkt Hans Wilschut vaak op intuïtie en laat zich leiden door wat er zich voor zijn camera ontrolt. Hij is niet bang om daarbij risico te lopen. Zo ging hij in 2020 zonder lang na te denken naar Libanon na de zware explosie in de haven van Beiroet. “Ik streek daar neer in een hotel en had alleen maar een biljet van honderd euro bij me. Mijn creditcard werd nergens geaccepteerd en de geldmachines waren leeg. Ik leefde dagen uitsluitend van het hotelontbijt en de flesjes water die ik daarvan meenam. Na verloop van tijd lukte het toch om de honderd euro om te wisselen. Ook hier was ik gefascineerd door de repercussies van een ramp op de gebouwde omgeving en de rol van de bewoners daarin. De anders zo drukke bijenkorf van een stadswijk maakte nu een verlaten indruk.” 

Zo verandert de stad door externe factoren en dat is waar Hans voor warmloopt. “Het stedelijk landschap wordt in mijn fotografische werk afwisselend gedefinieerd door verstilling, abstractie, reflectie en beweging. Ik word gedreven door thema’s als globalisering, migratie, toerisme, representatie, urbanisatie en wereldeconomie. Vroeger probeerde ik deze thema’s aanschouwelijk te maken in enkele beelden, of tweeluiken zoals de werken uit São Paulo.”

Film is een medium dat Hans Wilschut vaker wil gaan inzetten. Onlangs maakte hij de Italiaanse film La Nave, over een sociaal-woningcomplex in Napels vlak voor de sloop. “De laatste tijd ben ik steeds meer bezig met langlopende projecten die ik vanuit verschillende invalshoeken belicht. Zo ontstaan archieven die een impact voelbaar maken, zoals bij de gevolgen van de overstroming van de Ahr. Ik heb het gevoel dat ik daardoor dieper in een onderwerp kan graven, er meer van begrijp en meer lagen kan laten zien.” 

Niets missen in de serie STUDIO? Word abonnee van Pf Fotografie Magazine!