De Afrikaanse Odyssee van Annelies Damen
Fotografe Annelies Damen heeft een liefde voor Afrika. “Onlangs mocht ik voor een opdracht naar Rwanda, een land waar ik nog nooit was geweest. Ik stapte uit het vliegtuig en liep de trap af naar beneden. Ik rook Afrika: een mix van vuur, aarde en een bepaalde geur. Op dat moment voelde ik me thuis en instantly happy.” Deze liefde is terug te zien in de serie My African Odyssee, een serie foto’s waarin het landschap en de Afrikaanse vrouw de hoofdrol spelen.
De fascinatie voor Afrika wordt aangewakkerd tijdens een stage in Gabon. “Ik was 24 en studeerde op Nyenrode. Jaren later, toen ik 28 jaar was, heb ik een lange reis gemaakt van Marokko naar Zuid-Afrika. Dat vond ik echt geweldig.”
Recht door zee
Damen voelt zich tijdens de reis thuis op het continent. “Dat is niet alleen vanwege de landschappen, die vind ik schitterend, maar ook vanwege de mensen. Ze hebben humor en, wanneer je er voor open staat, zijn ze heel recht door zee. Heel anders dan bijvoorbeeld Aziatische mensen, waarbij je vaak moet raden hoe ze zich voelen.”
De fotografe heeft net als haar vader een passie voor reizen. “Mijn vader reisde vroeger al veel. Hij deed zaken met bedrijven in China. Als een van de eerste Nederlanders ging hij naar China op zakenreis. Hij kwam terug met foto’s van kinderen in blauwe Mao-pakjes. Als kind was ik erg geïnteresseerd in deze foto’s. Ik kreeg mijn eerste camera toen ik twaalf was.”
Tweede carrière
De fascinatie voor het fotograferen blijft, maar pas tijdens de reis door Afrika beseft ze dat ze meer met fotografie wil doen. “Fotografie is mijn tweede carrière. Ik heb een bedrijfskundige achtergrond, heb daarin ook een aantal banen gehad. De fotografie deed ik erbij. Daarin heb ik ook wat cursussen gevolgd. Maar ik dacht dat ik niet creatief was. Bovendien was ik druk met mijn werk. Tijdens de reis duurde het wel even voordat ik werk en drukte achter me kon laten. Na zo’n drie tot vier maanden ga je echter anders tegen jezelf aankijken. Ik ging onderweg meer en meer fotograferen en kwam erachter dat ik fotograferen het leukste vind wat er is. Ik besefte dat ik fotograaf wilde worden.”
Na een aantal jaar in Zuid-Afrika en in Spanje te hebben gewoond, vestigt Damen zich weer in Nederland, al had ze liever in het buitenland willen blijven wonen. Hier zet ze echter belangrijke stappen richting een carrière als professionele fotograaf. “In Amsterdam heb ik een studie aan de Fotoacademie gevolgd.”
Inmiddels werkt ze in opdracht en daarnaast maakt ze vrij werk. In haar foto’s staan, naast landschappen, steevast vrouwen centraal. Waarom? “Vrouwen boeien mij meer. In die zin zit ik misschien zelfs tegen het feminisme aan, maar ik vind dat vrouwen het op deze wereld nog steeds moeilijker hebben dan mannen. Zelfs al zijn ze in sommige beroepen beter of op z’n minst gelijkwaardig aan de man. Bovendien vind ik het vrouwenfiguur mooier, zij zijn meer één met het landschap en passen daardoor beter in mijn foto’s. Daarin probeer ik een poëtisch beeld neer te zetten. Ik verplicht mezelf overigens niet om vrouwen te fotograferen. Dat gaat gewoon vanzelf.”
Verschil maken
De serie My African Odyssee is een combinatie van landschappen en portretten. “De portretten zijn beelden van Keniaanse vrouwen. Het zijn allemaal vrouwen die het verschil hebben gemaakt, iets betekenen voor anderen. Eén van de vrouwen heeft bijvoorbeeld een weeshuis opgezet voor straatkinderen. Een andere vrouw heeft zichzelf met yoga opgewerkt vanuit de sloppenwijken. Ze heeft een opleiding gevolgd en geeft nu yogalessen. Dat zijn prachtige voorbeelden. Deze portretten combineer ik met een stukje van het Keniaanse landschap.”
“Deze serie zou ik breder willen trekken, met vrouwen van over de hele wereld. Het afgelopen jaar ben ik bijvoorbeeld naar Iran geweest. Een heel interessant land. Ook daar heb ik bijzondere vrouwen ontmoet. Zij hebben het daar heel wat moeilijker dan mannen. Ik vind het daarom veel knapper wanneer zij iets bereiken. Dat fascineert meer.”
PR en marketing
Terug naar de bedrijfskunde wil Damen niet. “Fotografie is wie ik ben. Dankzij mijn achtergrond ben ik wel goed in PR en marketing. Dat is belangrijk als (kunst)fotograaf. Veel van mijn collega’s zijn daar niet zo goed in.” Meer informatie: www.anneliesdamen.nl.