Hoe werkt een agency? De werkwijze van agentschappen belicht
Je wordt fotograaf omdat je mooie beelden wilt maken, niet omdat je jezelf wilt verkopen, je agenda wilt beheren of zo graag wilt onderhandelen met klanten over prijzen. Toch hoort dat werk er ook bij, want vrijwel alle fotografen zijn eenpitters en zelfstandig ondernemer. Laat je je als fotograaf vertegenwoordigen door een agentschap, dan nemen zij veel van die randzaken voor je uit handen, zodat jij je kunt richten op de fotografie. Hoe werkt zo’n agentschap en hoe kom je er als fotograaf terecht?
Tekst: Werner Pellis
Alles voor je geregeld
Een pas afgestudeerde vakfotograaf verzuchtte een tijdje terug tegen me: “fotograferen vind ik het mooiste wat er is, maar alles er omheen vind ik verschrikkelijk en zou ik het liefste uitbesteden. Misschien moet ik op zoek gaan naar een agent. Iemand die alles voor me regelt, contacten, opdrachten, de boekhouding en zelfs mijn agenda bijhoudt.” Het klinkt leuk en lekker gemakkelijk om op die manier vertegenwoordigd te worden en in het geval van sommige fotografen gaat het ook op die manier, maar vaak is de vorm van vertegenwoordiging ook afhankelijk van de branche en afspraken onderling.
Kadir van Lohuizen, journalistiek/documentair fotograaf is medeoprichter van agentschap Noor. Een klein agentschap waarbij dertien fotografen aangesloten zijn die gezamenlijk eigenaar. Van Lohuizen was eerder aangesloten bij Hollandse Hoogte, maar na de omschakelingen van analoog naar digitaal, was hij van mening dat een kleiner agentschap veel beter zou werken dan een grote organisatie als Hollandse Hoogte. “Een klein agentschap heeft veel minder overhead en door de digitalisering is de ruimte die je voor archiefbeeld nodig hebt te verwaarlozen.”, vertelt Kadir van Lohuizen. “Voor Noor zochten we naar een mix van mannelijke en vrouwelijke fotografen vanuit de hele wereld. Die elkaar versterken, maar zich vooral ook van elkaar onderscheiden en die een eigen signatuur hebben.” Noor wil klein blijven en zal nooit meer dan vijftien fotografen tellen. De afspraken zijn helder, alles loopt via Noor. Grote publicaties in internationale media, maar ook de verkoop van een enkele print aan een particulier. Loyaliteit is de sleutel.
Beeldbank
Bij de Beeldunie zijn zo’n vijfenzeventig fotografen aangesloten. Dat is een stuk meer dan bij Noor, maar de taken die de Beeldunie vervult voor zijn fotografen zijn dan ook anders dan bij Noor. “Wij begeleiden fotografen niet in hun carrièreplanning en in opdrachtbemiddeling. Slechts voor enkele fotografen zijn we de contactpersoon richting opdrachtgevers, maar dat kunnen we niet voor alle vijfenzeventig fotografen doen. Daar zijn we als bedrijf te klein voor”, aldus Eike den Hertog, eigenaar van de Beeldunie. “Onze fotografen hebben al een goed lopende beroepspraktijk en kunnen goed voor zichzelf zorgen. Wat wij doen is de fotograaf en zijn of haar oeuvre centraal stellen en verkopen, we zijn naast agentschap ook een beeldbank.”
De Beeldunie kiest in eerste instantie voor ervaring als ze met een fotograaf gaan samenwerken. “Je moet jezelf al enigszins bewezen hebben”, vertelt Eike den Hertog. “Daarnaast moet je onderscheidende kwaliteit bieden. Het is moeilijk te benoemen wat dat precies is. Dat is ook moeilijk objectief vast te stellen. Dat is toch mijn gevoel wat daarin leidend is.” Ondanks de vijfenzeventig fotografen waakt Den Hertog ervoor dat er teveel fotografen zijn binnen zijn bestand die vergelijkbaar werk maken en zoekt hij zoveel mogelijk naar uniciteit. “Wij vertegenwoordigen vooral fotografen in de documentaire en journalistieke fotografie”, vertelt den Hertog. “Dat werkt anders dan in de commerciële fotografie. Je moet zelf je opdrachtgevers aan je binden en die contacten onderhouden.”
Uit handen
Pim Thomassen, van het gelijknamige agentschap neemt juist wel alles uit handen van de fotograaf.”Wij doen de sales voor onze fotografen, beheren de agenda, we doen alle financiële afhandelingen en we stippelen samen met hen ook een plan uit voor hun toekomst.” De intensieve samenwerking van Pim Thomassen met zijn fotografen zorgt ervoor dat het aantal fotografen dat zij vertegenwoordigen beperkt is. Momenteel vertegenwoordigt zijn agentschap, bestaande uit twee medewerkers, negen fotografen en vier stylisten. Een kleine groep, waar Pim Thomassen lange, intensieve samenwerking mee aangaat. Het liefst vertegenwoordigt hij zijn fotografen voor het leven. Als jong talent daar tussen komen is dan ook niet makkelijk. Volgens Thomassen moet je dan over uitzonderlijke kwaliteiten beschikken.
Jeannette Zuurbier richtte in het begin van de jaren negentig het agentschap ‘Solar Photography’ op. Dit agentschap vertegenwoordigde in de jaren negentig een aantal talentvolle, jonge Nederlandse fotografen. Omstreeks 2012 besloot ze het helemaal anders te gaan doen. “Een agentschap pur sang, vond ik in het digitale tijdperk te weinig toegevoegde waarde meer hebben. Door de huidige communicatiemiddelen en door websites, zijn veel taken minder tijdrovend en gemakkelijker geworden. Je hoeft niet het portfolio van een fotograaf te zien om kennis te maken met zijn of haar werk.”
Momenteel wordt Solar veelal benaderd om identiteiten en beeldconcepten te ontwikkelen. “Bij die concepten moet dan een fotograaf worden gezocht die het beeld kan maken zoals we het bedacht hebben”, vertelt Zuurbier. “Toen we daar mee begonnen, merkte wij op dat we daar voor ook regelmatig fotografen van buiten ons eigen agentschap moesten benaderen. Zolang onze eigen fotografen voldoende werk hadden, was alles in balans, maar als dat minder is dan moet je keuzes gaan maken. Uiteindelijk is Solar van een agentschap omgevormd tot een communicatiebureau. Ik werk nog steeds heel intensief samen met fotografen, maar nu om onze ideeën in beeld om te zetten.
Klanten zoeken bij de fotograaf
Unit Agency, is nog wel zo’n klassiek agentschap, Zij benaderen voor hun fotografen, pro-actief klanten. “We zoeken de juiste klant bij de fotograaf”, vertelt Sales-director Mark Jovanovic. “Als we met een nieuwe fotograaf in zee gaan dan is de intentie dat we dat voor lange tijd doen. Daarom nemen we voor de selectie van nieuw talent uitgebreid de tijd. We voeren verschillende gesprekken en tussen die gesprekken door bekijken we regelmatig het werk van de fotograaf. Die keuze gaat niet alleen over het werk van die fotograaf en zijn werk kunnen verkopen, maar ook of iemand bij ons past qua persoonlijkheid. Als we met een fotograaf in zee gaan, maken we samen een ontwikkelingsplan en een strategie voor de lange termijn.”
Unit neemt veel uit handen van de fotograaf, niet alleen qua verkoop, agendabeheer en boekhoudkundige zaken, maar zelfs als het op de fotografie aankomt. “Wij doen vaak ook de preproductie en postproductie van de opdracht”, vertelt Jovanovic. ” Denk aan de casting van de modellen,scouten van locaties, het samenstellen van teams, eigenlijk alles wat er nodig is om de foto te maken. De fotograaf hoeft zich alleen maar op het creatieve gedeelte te richten en op de ontspanknop te drukken. Bij wijze van spreken dan. We vormen een team en de input van de fotograaf is essentieel voor het maken van een goed beeld.”
Kosten agentschap
Wat kost een agent? Dat is gedeeltelijk afhankelijk van de constructie. De fotografen van Noor bijvoorbeeld, zijn zelf eigenaar en het bureau hoeft niet meer over te houden dan genoeg om zichzelf in stand te houden, de rest is voor de aangesloten fotografen. Bij de andere agentschappen gaat het vaak over 15% tot 35% van de opdracht. Hoe meer werk je agentschap voor je doet, hoe hoger het percentage natuurlijk.
Bijna alle agenten geven hetzelfde advies aan fotografen die zich door hen vertegenwoordigd willen zien: Verdiep je in het agentschap. Welke fotografen zijn momenteel bij het agentschap aangesloten? In hoeverre onderscheid je je daarvan, in welke mate heb jij met jouw fotowerk iets toe te voegen aan wat er al is? “Fotografen moeten een hele duidelijke visie in hun werk uitstralen”, vertelt Pim Thomassen. “Je moet keuzes maken en niet te veel verschillend werk maken.” Verder geven de meeste agenten aan dat het belangrijk is dat er een persoonlijke klik is tussen agent en fotograaf. “Ik heb veel portfolio’s overhoop gehaald”, vertelt Jeannette Zuurbier. “Daar moet je wel voor open staan.” “Iedereen denkt tegenwoordig fotograaf te zijn, wil je erboven uitsteken zoek dan naar een eigen identiteit en een eigen stijl”, geeft Mark Jovanovic als advies mee. “Denk na over vragen als: Wie ben ik? Wat wil ik communiceren met mijn werk en onderscheid je daarmee.”
Dit artikel door Werner Pellis verscheen eerder in Pf Fotografie Magazine en is nu gratis online beschikbaar gesteld.