Kansen en keuzes

Vrijwel elke fotograaf is een zelfstandige en elke zelfstandige is een ondernemer. Maar aan dat ondernemen wordt tijdens de meeste fotografieopleidingen nauwelijks aandacht besteed. Zo was dat ook bij mij. Ik had foto’s leren maken, maar ze niet leren verkopen. Dus als beginnend fotograaf deed ik maar wat. Ik las ondernemersbladen als De zaak om meer te leren over het ondernemerschap. Ik probeerde op reclame- en marketinggebied allerlei dingen uit die ik in bladen las en waarvan ik dacht dat ik ze in mijn bedrijf kon toepassen. Ik boekte soms successen met acties richting de feestdagen, maar ik verloor ook heel veel geld door dure advertenties in te kopen die me niets opleverde. Hierbij mijn verhaal.

Door Werner Pellis

Toen ik in 1999 mijn fotografieopleiding had afgerond, wist ik hoe ik met een kleinbeeldcamera en met een middenformaat camera moest werken. Ik had een vakopleiding gehad die zich richtte op techniek en creativiteit, hoewel ik na mijn opleiding nog wel wat workshops, zelfgeregelde stages en werkervaring nodig had om een serieuze professional te worden. Maar met de basis van de opleiding kon ik in ieder geval wel beginnen en met het fotograferen voor een regionaal weekblad deed ik veel werkervaring op.
Doordat ik ondernemerschap miste in zowel mijn opleiding als in vakmedia, ben ik me er op andere manieren in gaan verdiepen. Zoals gezegd door het lezen van ondernemersbladen en boeken over ondernemen en door naar andere branches te kijken. In eerste instantie had ik geen script of zelfs geen vast basisidee over een kennismakingsgesprek en een verkoopgesprek. Toen ik daar na het lezen van een artikel een aantal basisprincipes voor mezelf voor invoerde merkte ik door goed te luisteren naar mijn klanten en op het juiste moment de goede vragen te stellen, ik bijna twee keer zoveel omzet boekte terwijl ik ook nog eens blijere klanten had.
Eigenlijk begon ik als ondernemer pas echt succes te boeken toen er kansen voorbijkwamen, kansen waarvan ik later doorhad dat ik ze zag en anderen niet. Of kansen waarvoor ik ineens mijn manier van werken totaal moest omgooien en ik in tegenstelling tot regionale en lokale concurrenten ook het lef had om dat te doen. Kansen die een succes werden, doordat ik die kansen die voorbijkwamen pakte. Dat is een verdienste. Dat laatste zeg ik, omdat ik nog wel eens hoor in fotografiekringen dat zakelijk succes geen verdienste is. Dat is het wel, ik heb er keihard voor moeten werken, net zoals alle collega’s die zakelijk succesvol zijn.

Fonds Anna Cornelis

Maar ondernemerschap gaat niet alleen over toegepaste fotografie, ook over meer autonome fotografie. In 1998, toen ik nog studeerde, had ik me aangemeld bij het Fonds Anna Cornelis om een subsidie te mogen ontvangen. Ik had in het blad van de NVJ, de Nederlandse Vereniging van Journalisten, een advertentie van deze stichting gezien en ik diende een opzet voor een plan in voor een documentair project. Blijkbaar had ik mijn plan goed geschreven want ik mocht door naar de tweede ronde. Ik moest een serie foto’s aanleveren en een begroting. Met dat laatste ging het dus mis. Ik wist niet hoe ik een begroting voor een project moest opstellen. Mijn materiaalkosten kon ik wel inschatten, maar wat moest ik voor de uren rekenen die ik in het project zou stoppen? Want als ik daar enkele maanden mee aan het werk was dan zou ik toch ook in mijn levensonderhoud moeten voorzien?
In 1998 stond internet nog in de kinderschoenen en kon je nog weinig informatie over dit soort onderwerpen vinden. Ik deed dus maar wat ik dacht dat goed was. In de tweede ronde viel ik af. Carel van Hees, Rob Philip en Cary Makerink, alle drie ervaren fotografen, waren degene die een subsidie kregen om hun project uit te voeren. Het fonds was niet bereikbaar, dus ik kon niet achterhalen waarom mijn project was afgevallen. Als ik had geweten wat de reden was had ik daarvan kunnen leren voor de toekomst. Was het ingezonden werk niet goed genoeg, was mijn begroting niet op orde of waren de andere ideeën gewoon beter? Zelf dacht ik dat het aan mijn begroting lag en ik had graag advies gehad hoe je zoiets moet aanpakken. Ook tijdens mijn opleiding is het nooit benoemd. Terwijl het toch een onderdeel is van het fotografische vakgebied.

De slager

Een vergelijking die ik vaker heb gebruikt is die een directeur van een fotovaklab me ooit vertelde. Als je naar de slagerschool gaat dan leer je drie jaar hoe je vlees moet verkopen en een jaar hoe je vlees moet snijden. Als je een fotografieopleiding doet vertellen ze je net voor je afstuderen in de laatste les nog een half uur iets over het verkopen en vermarkten van je fotografie. Daar zit zeker een kern van waarheid in. Als je dit vakblad leest, gaat het vooral over beeld. Je leest weinig over innovatie, marketing en ondernemerschap. Terwijl een boomkwekersvakblad waar ik af en toe voor fotografeer op bijna elke pagina naast groeitechnieken en prachtige nieuwe bomen en planten het vooral ook heeft over het verkopen van die bomen. Je moet er tenslotte van eten. Daar zijn wij als fotografen natuurlijk debet aan. Wij lezen liever artikelen over beeld, artistieke keuzes of techniek en apparatuur dan over de ‘cost of revenue’.
Als ondernemer probeer ik continu te kijken waar er kansen liggen. Ik merkte daarbij ook dat ik soms initiatieven nam die anderen niet altijd durfden te nemen of dat ze niet op het idee kwamen. Zo heb ik rond 2010 enkele seminars voor fotografen en kleinschalige beurs met workshops georganiseerd. Evenementen die er niet waren in de vorm waarin ik ze bedacht had en waarvan ik vermoedde dat er wel interesse naar was. Dit ging met wisselend succes en ik nam hiervoor grote financiële risico’s. Ik besloot daarom na een paar jaar het voor gezien te houden. Gelukkig ruim voor de coronacrisis. Ondernemerschap gaat niet alleen over successen boeken.

Schrijven

Schrijven heb ik altijd leuk gevonden. Na mijn fotografieopleiding besloot ik om, naast het werken als fotograaf, in deeltijd journalistiek te gaan studeren. In 2003 liep ik mijn eindstage bij Pf. Ze hadden nog nooit een stagiair gehad die zoveel wist over fotografie. Na het afronden van mijn opleiding kwam ik bij een fotografieopleiding terecht als docent en als communicatieadviseur. In die hoedanigheid schreef ik een tijdje voor De Fotograaf. Nadat ik de focus op mijn studio had gelegd en later mijn eigen opleiding begon, waarbij ondernemerschap een niet te missen onderdeel is, kon ik in 2015 De Fotograaf overnemen. Dat was een enorme ondernemersles. Want als je iets té graag wil, dan maak je fouten. Ik nam een dood paard over en werd door de uitgever waar ik jaren mee had samengewerkt met dat dode paard opgescheept. Het was allemaal iets te mooi voorgespiegeld en ik wilde te graag. Het was een goede les en de waarde van het blad was voldoende om het een half jaar later aan de toenmalige uitgever van Pf over te doen, waarbij ik zelf meeging als redacteur. Sinds 2016 schrijf ik voor Pf over diverse onderwerpen. Naast dat ik in mijn beginperiode heel veel leuke human intrest verhalen over fotografen heb mogen maken, schreef ik de laatste jaren het meest en het liefst over mijn stokpaardje: ondernemerschap.
De laatste tijd slokt dat ondernemerschap me enorm op. De fotografieopleiding waar ik eigenaar en directeur van ben vraagt steeds meer mijn aandacht en is niet meer te combineren met Pf.

Ik heb met veel plezier en enthousiasme voor jou, de lezer, geschreven en ik hoop dat je veel aan mijn artikelen gehad hebt. Als redacteur van Pf neem ik nu afscheid. Het was een voorrecht om voor dit mooie magazine te mogen schrijven.

Niets missen in de categorie ONDERNEMEN? Word abonnee van Pf Magazine!