Mexico in de Melkweg
I WENT ON A HOLIDAY TO THE COUNTRY YOU FLED FROM
IRIS HAVERKAMP BEGEMANN & ALEJANDRA ORTIZ
“You can be my ears and my eyes, basically you’ll be touching the same earth, breathing the same air that I breathed when I was little.”
Met deze woorden van Alejandra Ortiz, schrijver en transgender vrouw uit Mexico, ging de Nederlandse cisgender documentaire fotograaf Iris Haverkamp Begemann op vakantie naar de plek waar Ortiz vandaan vluchtte: Mexico. Vorig jaar begonnen de twee een bijzondere vriendschap. Vanuit een groeiende basis van wederzijds vertrouwen en begrip mondde deze band uit in dit gemeenschappelijke multimediaproject. Eenmaal in Mexico bezocht Haverkamp Begemann de belangrijke plaatsen uit de kindertijd van Ortiz – plaatsen waar zij zich zowel veilig en geliefd voelde, alsook plekken waar zij zich extreem onveilig en niet geaccepteerd heeft gevoeld. Hierin dient Haverkamp Begemanns fotoserie als een visueel dagboek van Alejandra’s herinneringen aan de geboorteplaats die ze moest achterlaten en waarnaar ze zelf niet kan terugkeren. Zo vertelt Haverkamp Begemann het verhaal van Ortiz op een visuele manier, geleid door haar woorden en aanwijzingen, terwijl Ortiz haar foto’s schriftelijk en mondeling voorziet van context.
Mexico: in de ogen van de gemiddelde toerist is het een plaats van paradijselijke stranden, mezcal en tequila en verse taco’s. Paradoxaal genoeg is het ook de plek waar Alejandra Ortiz zich extreem onveilig voelde en vandaan moest vluchten om elders op aarde veiligheid te zoeken. De afgelopen zeven jaar, sinds haar aankomst in Nederland, wordt de verblijfsvergunning van Ortiz echter afgewezen door de IND, omdat Mexico als een veilig land wordt beschouwd. Voor iemand met de identiteit van Haverkamp Begemann – wit, cisgender, heteroseksueel – is dat relatief waar, in tegenstelling tot Ortiz. Daarom gebruikte het duo de vrijheden die verband houden met de bevoorrechte identiteit van Haverkamp Begemann om af te reizen naar het geboorteland en -dorp van Ortiz. Haverkamp Begemann werd warm verwelkomd door de familieleden van Ortiz, waarvan sommigen toentertijd hun eigen familielid niet accepteerden.
Haverkamp Begemann en Ortiz pogen bewustzijn te creëren over de huidige limbo-status waarin Ortiz – net als vele anderen – verkeert; een staat tussen leven en wachten. In Nederland heeft Ortiz een veilige haven gevonden binnen haar ‘chosen family’ van andere trans vluchtelingen uit Latijns-Amerika. Maar terwijl ze wacht op een verblijfsvergunning, kan ze niet vrij leven. Het doel van deze tentoonstelling is om aan het licht te brengen dat, hoewel Mexico als een veilig land wordt beschouwd, het voor sommigen met een bepaalde identiteit allesbehalve veilig is. Er zijn dan ook uitzonderingen en individuele situaties en motieven waarmee in het huidige Nederlandse migratiebeleid rekening dient te worden gehouden. Op grotere schaal onderzoekt dit project in hoeverre onze persoonlijke identiteit bepalend is voor ons vermogen om een individueel leven te leiden, voor de ontwikkeling van onze zelfexpressie, en tenslotte: voor onze vrijheden.
OVER ALEJANDRA ORTIZ
Alejandra Ortiz (Salitral de Carrera, San Luis Potosí, Mexico, 1983), schrijver, onderzoeker en activist. Een Mexicaanse transvrouw met een geschiedenis van marginalisering en geweld, sekswerk, drugsgebruik en het leven met een vluchtelingenstatus. Woont sinds 2015 in Nederland. Via haar collectief Papaya Kuir en andere projecten wijdt Alejandra haar activisme aan de zichtbaarheid van empowerment van gemarginaliseerde gemeenschappen. Ortiz’ debuut autobiografie ‘De Waarheid Zal Mij Bevrijden’ wordt in oktober 2022 gepubliceerd door Lebowski.
OVER IRIS HAVERKAMP BEGEMANN
Iris Haverkamp Begemann (Dordrecht, 1989), cisgender Nederlandse documentaire fotograaf. Studeerde van 2016 tot 2018 aan de Fotoacademie. Haar vrije, persoonlijke werk wordt gerepresenteerd door Galerie Fleur en Wouter, en haar commerciële werk door Czar Amsterdam. Haar serie Covheads (2020) was in 2020 te zien bij het Fotofestival Naarden. Momenteel werkt Haverkamp Begemann aan een serie over en met transgender vluchtelingen uit Latijns-Amerika en maakt zij werk in opdracht voor verschillende (mode)merken.
Deze Melkweg Expo is mogelijk gemaakt dankzij de steun van het Mondriaan Fonds en het Amsterdams Fonds voor de Kunst (AFK).