Pixelkoning Sony A7R IV overleeft op Groenland

De Sony A7R IV is de nieuwe koploper in de race om het hoogste aantal pixels op een kleinbeeldcamera. Ook op andere punten heeft Sony de camera verbeterd ten opzichte van de voorganger. De ergonomie is aangepakt, de zoeker heeft alweer een hogere resolutie gekregen en de camera beschikt over Live Tracking AF. Is dit de ultieme kleinbeeldcamera of blijft er nog wat te wensen over?

Een aantal jaar geleden was de verwachting dat het wel over zou zijn met de pixelrace, de wedloop tussen verschillende merken om het hoogste aantal pixels. Voor veel fotografen bieden de 24 megapixel sensoren die nu gangbaar zijn immers ruim voldoende beeldkwaliteit. Sensoren met meer dan 50 megapixel zouden bovendien té hoge eisen aan objectieven stellen en ook het dynamisch bereik zou ernstig lijden onder te veel en dus te kleine pixels. Inmiddels is er echter een hele nieuwe lichting objectieven die op sensoren met heel veel pixels uitstekend presteren. En met de komst van BSI (back-side illuminated) sensoren, waarbij de elektronica achter de pixels zit in plaats van ertussen, is er zoveel winst geboekt qua dynamisch bereik dat nieuwe sensoren met hoge resolutie beter presteren dan oudere met een lagere pixeldichtheid. Met de A7R IV heeft Sony nu het stokje overgenomen van de 50 megapixel Canon 1DS. De Sony A7R IV beschikt over 61 megapixel. Dat is bijna 50% meer dan de vorige twee generaties A7R camera’s van Sony hadden. Scheelt dat nu veel?

Lineaire resolutie en pixelshift

Het lijkt een grote sprong, van 42 naar 61. Dat is bijna 50% meer. Maar lineair gezien is de winst kleiner. De A7R II en III hebben horizontaal 7952 pixels. De Sony A7R IV heeft er 9504. Dat is een toename van net geen 20%. Als je met deze bestanden op 300 dpi wilt printen, kom je met de A7R III uit op 67×45 centimeter en met de A7R IV op 80×53. Dat is niet revolutionair. Toch is die extra resolutie wel degelijk zichtbaar. Kleine details worden net iets beter weergegeven en je kunt meer croppen in opnames als dat nodig is. Voor wie 61 megapixel niet genoeg is, is er ook een stand voor extra hoge resolutieopnames. Deze wijkt af van die op de A7R III en zorgt ook voor een ander eindresultaat. De high-res stand van de A7R III maakte vier opnames waarbij het aantal pixels niet toenam, maar iedere pixel wel de volledige kleurinformatie kreeg. Zo wordt het beeld zuiverder en is er geen kans op moiré. De A7R IV kan dat ook, maar heeft daarnaast een stand waarin niet vier, maar zestien beelden worden gemaakt met een verschuiving van een halve pixel per opname. Het eindresultaat is een foto van 240 megapixel. Dat kan veel winst opleveren, als er tijdens het hele opnameproces natuurlijk niets beweegt aan het onderwerp of de camera. Dankzij de hoge resolutie van de sensor is de A7R IV overigens ook het APS-C model van Sony met de meeste pixels. In APS-C crop hou je namelijk nog altijd een respectabele 26 megapixel over.

Autofocus

Waar Sony nog twee generaties gebruik heeft gemaakt van min of meer dezelfde sensor is de autofocus iets wat Sony echt iedere generatie verbetert. Soms gebeurt dat zelfs met firmware updates in bestaande modellen. De A7R IV heeft nu autofocusvelden over een veel groter deel van het beeldveld. Hierdoor kun je scherpstellen tot bijna aan de rand. Ook is de tracking van de A7R IV verbeterd. De camera herkent nu automatisch gezichten en ogen zodra die in beeld zijn. Dat werkt zowel bij mensen als bij dieren en zowel in video als bij het maken van foto’s, tot tien beelden per seconde. Kleine details hebben ook aandacht gekregen. Zo kun je nu het actieve autofocusveld een kleur geven als het vertrouwde grijs niet zo zichtbaar is.

Video

Op videogebied zijn de veranderingen niet heel groot. De camera filmt nog steeds uitsluitend in 8 bit, waardoor de optie om in S-log 3 te filmen niet heel zinvol is. Door het hogere aantal pixels heeft de camera in Super-35 stand zelfs een iets grotere crop gekregen dan met het vorige model het geval was. Daar staat tegenover dat de A7R IV een 6K beeld opneemt voor 4K video. Deze oversampling zorgt voor een hoge kwaliteit video.  Belangrijker wellicht is de mogelijkheid om geluid direct digitaal op te nemen in de camera. Dit kan met een speciale nieuwe microfoon van Sony, die op de Multi-Interface hotshoe van de camera past, of met de nieuwste versie van de XLR-adapter van Sony.

Fijnslijpen

De A7R IV lijkt nauwelijks veranderd ten opzichte van de III. Maar het verschil voel je meteen zodra je ermee gaat werken. De draaiknop aan de achterkant van de bovenkap is meer geprofileerd en de correctieknop heeft een lock gekregen. De knoppen op de achterzijde zijn royaler uitgevoerd zodat ze nu makkelijker met handschoenen aan bediend kunnen worden en de grip, lang een doorn in het oog van fotografen met grote handen, is een fractie langer en dieper geworden zodat er ook een pink op past. Ook aan de binnenkant is het een en ander aangepast. De A7R IV heeft alweer een nieuwe zoeker. De A7R II had er een met 2,36 megapixel, de III deed het met 3,7 megapixel en de zoeker van de IV heeft nu 5,76 miljoen beeldpunten. We naderen het punt waarop echt niet meer te zien is of je nu met een optische of een elektronische zoeker werkt. Ook is de weerbestendigheid van de camera verbeterd. Het deksel van het accuhuis, op de A7R III een van de zwakke punten in de vochtafweer, is nu voorzien van een pakking. Ook andere plekken zijn extra afgedicht of voorzien van extra randjes om vocht buiten te houden. En onder het deksel voor de SD-kaarten vinden we nu twee sleuven die allebei geschikt zijn voor UHS-II. Bij het vorige model was dat maar bij een kaartsleuf het geval.

Wensen

De Sony A7R IV is een hele geavanceerde camera met de hoogste resolutie en misschien wel het beste autofocussysteem van dit moment. Met tien beelden per seconde is de camera ook nog eens snel en met de verbeterde weersbestendigheid en ergonomie lijkt het of er nog maar weinig te wensen overblijft. Toch is dat niet zo. Los van zaken die niet iedereen gebruikt, zoals 10 bit video, verliesloze compressie in tiff en een draaibaar scherm, heeft dat vooral met het menu en de bediening van de camera te maken. Hoewel de menustructuur sterk is verbeterd, is het navigeren door de menu’s nog altijd niet gemakkelijk. Het menu is erg uitgebreid en het bevat veel cryptische omschrijvingen. Een nog striktere scheiding tussen video en fotografie zou het al eenvoudiger maken. Zet je de A7R IV bijvoorbeeld in APS-C/Super35 voor video, dan moet je dat voor fotograferen weer handmatig uitzetten. Dat moet handiger kunnen. Het zou ook enorm helpen als Sony zijn camera’s eindelijk zou voorzien van een volledige touch-interface. Het scherm is al aanraakgevoelig, maar voorlopig kun je er, net als op het vorige model, alleen een scherpstelpunt mee selecteren. Door de menu’s moet je nog met knoppen navigeren. Dat is onhandig en ook vreemd voor een concern dat prima mobiele telefoons met touch bediening maakt. De hele concurrentie is al over op aanraakgevoelige schermen, dus waarom Sony nog niet?

Fraaie beelden

Landschapsfotograaf Albert Dros werkt al langere tijd met de Sony A7R IV en onderschrijft de kwaliteiten van de camera. De extra pixels ziet hij wel degelijk terug in de details en hij is helemaal enthousiast over de pixelshift mogelijkheid. “Het detail dat je dan krijgt is echt indrukwekkend,” zegt Dros. Ook voelt de camera voor hem weer net even beter aan. De grotere grip waar nu zijn hele hand omheen past, de betere feedback van de knoppen, de verbeterde autofocus, het zijn allemaal zaken die hij erg waardeert. Ook de lange levensduur van de Z-accu’s vindt hij erg prettig. Als landschapsfotograaf werkt hij onder vrijwel alle mogelijke omstandigheden met zijn camera’s en heeft hij niet de luxe om zijn apparatuur weg te stoppen als het weer zich tegen hem keert. Hij heeft de A7R IV al gebruikt bij zware buien met natte sneeuw in IJsland en bij temperaturen onder het vriespunt in Groenland. De A7R IV heeft het allemaal prima doorstaan en het harde werken van Dros ruimschoots beloond met fraaie beelden, badend in arctisch licht.

Dit artikel, dat verscheen in nummer 6, wordt je gratis aangeboden door de redactie van Pf. Wil je meer technische verslagen lezen over professionele camera’s abonneer je dan hier met een fikse korting.