Ruimte om dingen te laten gebeuren

In 2014 en 2015 reisde fotograaf John Feely door Mongolië. Het leverde de serie The Outsider op. “Het was een persoonlijke reis. Ik wilde even iets heel anders. De dingen die ik deed leverden niet op wat ik ervan verwachtte. Ik wilde reizen zonder planning of vooropgezet plan, de dingen simpelweg op me te laten afkomen en te ondergaan. In de westerse wereld worden we opgevoed met een lineair denken. We handelen naar een verwachte uitkomst. We willen alles in de hand houden en hebben het idee dat we alles kunnen controleren. In Mongolië vond ik letterlijk en figuurlijk de ruimte om dingen gewoon te laten gebeuren.”

“Voorafgaand aan de reis had ik enkel een vliegreis naar de hoofdstad gepland en een paar stippen op de kaart gezet. ‘Het gewoon laten gebeuren’ werkte als aanpak werkte soms heel goed, en op andere momenten ging het juist helemaal niet. Dan ging alles mis. Maar juist als alles heel erg mis ging, kwam er daarna iets positiefs en totaal onverwachts op mijn pad.”

“Het was een reis met hoogte- en dieptepunten. Zo had ik bijvoorbeeld het idee om te paard door een vallei te trekken, naar een plek waar veel nomaden komen. Ik kocht een paard en ging op weg. Na een dag was mijn paard echter gewond en had ik per ongeluk mijn eigen tent afgebrand. Ik kon niet verder rijden en had geen slaapplaats meer. Ik was gedwongen om terug te gaan naar de saaie boerderij waar ik vandaan kwam. Ik baalde enorm.”

Zomerverblijf

“Na een nacht op de boerderij werd ik door de bewoners gewekt. Ze waren hun tent aan het afbreken. Ze stonden op het punt te vertrekken naar hun zomerverblijf. Ik reisde met hen mee, hielp met het vee hoeden. In plaats van op zoek te gaan naar nomaden, trok ik met een groep nomaden mee, maakte ik dezelfde reis. Wanneer mijn paard niet gewond was geraakt en als mijn tent niet was afgebrand, had ik deze reis niet kunnen maken.”

“Ook stuitte ik bij toeval op een geweldige paardenrace, midden in de woestijn. Deze race had ik anders nooit kunnen vinden, waarschijnlijk had ik er dan niet eens van gehoord.”

“Elke keer als het misging, kwam het uiteindelijk op een andere manier toch weer goed. Deze ervaringen hebben me geleerd verder te kijken, me niet meer blind te staren op het hier en nu. Ook leerzaam vond ik de manier waarop Mongolen leven. Ze zijn veel meer verbonden met hun familie en de natuur. Het veranderen van de seizoenen heeft een directe invloed op hun levenswijze. Ze hebben respect voor alles om hen heen. Dat zie je terug in hun voedsel. Ze eten alles van een dier. Dat kan niet anders, het is immers alles wat ze hebben qua voedsel. Waar we in het westen denken dat een dag mislukt is als het regent, zijn zij dankbaar voor de regen. Het was prachtig om deel uit te maken van deze manier van leven.”

Gastvrij

Het leven in Mongolië bevalt hem zo goed dat hij jaarlijks een aantal maanden in het land wil wonen. “Ik verdien niet veel met dit project. Daarom werk ik een aantal maanden, zodat ik daarna weer naar Mongolië kan. Gelukkig is het leven in Mongolië niet duur. Mensen zijn erg gastvrij, ze nodigen je uit voor eten of een drankje. Dat zit in hun cultuur. Op de Mongoolse vlakte is de volgende joert (Mongoolse tent) soms dagen lopen. Stel je verwelkomt iemand niet in je huis, dan zou dat zijn dood kunnen betekenen.”

“Ik vind het niet erg om van weinig te moeten rondkomen. Wel voel ik me soms schuldig als ik hier in een joert zit ‘te niksen’, terwijl de rest van de wereld hard aan het werk is. Voorheen werkte ik in Australië als assistent voor een aantal fotografen. Daar ben ik mee gestopt. Dankzij het succes van The Outsider heb ik nu een eigen agent. Dat levert soms betaalde opdrachten op. Ook met de verkoop van prints verdien ik geld.”

Digitalisering

Feely verblijft in Mongolië vooral in de stad Ulaanbaatar. “Het leven verandert in Mongolië in een razend tempo. Ontwikkelingen die bij ons honderd jaar hebben gekost, gebeuren hier in een veel korter tijdsbestek. De industrialisatie, technologische ontwikkelingen en de digitalisering. Mensen trekken van het platteland naar de stad. Ondanks de veranderingen blijft het leven wel typisch Mongools. Ze gooien niet zomaar hun tradities overboord. De komende jaren zal het heel interessant zijn dit proces te volgen. Dat wordt mijn volgende project.”

“Daarnaast ben ik op zoek naar een nieuwe standplaats, in plaats van Australië. Op die nieuwe standplaats wil ik ook aan een project werken. Het wordt waarschijnlijk ergens in Azië of het Midden Oosten, al weet ik nog niet precies waar. Ook weet ik nog niet wat voor project het wordt. Ik weet wel dat het iets moet worden wat voor mij persoonlijk van belang is. Dat is de enige manier die werkt. Het moet betekenisvol zijn voor mijn leven. Fotografie is in die zin voor mij slechts een middel. Het geeft me het excuus om mezelf verder te ontdekken.” Meer informatie: www.johnfeely.com.