Exposite Marokkaanse moeders wordt tv-serie
Marjolein Busstra en Rebekka van Hartskamp zijn druk bezig met de voorbereidingen van een documentaire tv-serie. De serie is het vervolg op de expositie ‘Marokkaanse moeders’, die eind 2014 te zien was in de Melkweg Galerie. Samen met producent Interakt maakt het duo vijf afleveringen voor de NTR.
Aanleiding voor het eerste project vormde een situatie waarbij Marjolein lastig gevallen werd door een groepje Marokkaanse jongens. In een poging zich te verweren, pakte ze snel haar telefoon om een foto te maken. “De jongen die me tegemoet kwam, trok snel zijn capuchon over zijn hoofd.” Dat stereotype beeld kwam ze bij een zoektocht op internet ook opvallend vaak tegen. “Als je Marokkaanse jongens googelt, krijg je dat soort foto’s. Ik dacht: daar zit een verhaal in. We hebben geënsceneerde foto’s gemaakt, waarbij we de jongens hebben gevraagd hun gezicht te verbergen. Daarmee is het een soort middelvinger geworden naar de media, omdat altijd dezelfde soort foto’s worden gebruikt. Maar de jongens doen het ook zelf: de capuchon hoort ook bij hun attitude.”
Het duo wil verder zoeken. Zijn Marokkaanse jongens echt zo vervelend, of komen ze alleen zo in de media? “De jongens die me lastigvielen, hadden ook een andere afkomst kunnen hebben. Toch dacht ik direct aan Marokkanen. Om meer te weten te komen over de Marokkaanse jongens, besloten we met moeders te gaan praten,” vertelt Marjolein. “Ook hebben we de jongens gevraagd naar de relatie met hun moeder.”
“Met de moeders praten was makkelijker gezegd dan gedaan,” aldus Rebekka. “We kwamen voor behoorlijk wat dichte deuren te staan.” De Marokkaanse gemeenschap is vrij gesloten. “Moeders mochten niet meedoen van hun man, zoon, dochter of familie. Er zijn moeders die wel willen meedoen, maar zich schamen. Of ze zijn bang voor geroddel uit de gemeenschap. Het wordt toch een beetje gezien alsof ze de vuile was buiten hangen. Zelfs al doen ze het bij wijze van voor de goede zaak.”
Het maken van beelden voor een tv-serie is in die zin nog een grotere uitdaging. “De vorige keer waren de beelden alleen in een galerie, bij een expositie te zien. Nu komen ze op tv, dat is nog een stap verder.”
De aanpak is bij de tv-serie een beetje anders. “Bij het eerste project zaten de vrouwen voor een witte rol. We filmden de vrouwen tijdens het stellen van kritische vragen. We lieten daarbij vrijwel alleen het gezicht zien, om te tonen hoe de vrouwen reageerden op die vragen. Voor de serie moet je meer in scenes denken. We volgen de vrouwen, duiken in hun leven, bekijken het leven vanuit hun ogen. Als vrouwen besluiten mee te werken, gaan we eerst het gesprek aan en daarna kijken we welke scenes we denken te filmen. Dat geeft een richtlijn.”
“Ik zal een voorbeeld geven,” aldus Marjolein. “We volgen een vrouw die in Almere woont en werkt in Amsterdam. Elke dag gaat ze met de trein naar Amsterdam. Daar aangekomen, belt ze direct haar man om te vertellen dat ze er is. Ik vraag me dan af waarom,” aldus Marjolein. “Dan ga je het gesprek aan. Dan blijkt dat de vrouw haar man belt vanwege het tijdstip. In de ochtend zijn er op het station nog wel eens dronkenlappen aanwezig. Na de aanslag op Charlie Hebdo worden vrouwen met een hoofddoek vaker lastig gevallen, vertelt de vrouw. Daarom belt ze haar man,” legt Marjolein uit. “Ik ga dan wel een stap verder. Naast het filmen van die scene, wil ik graag ook weten of vrouwen met een hoofddoek meer worden lastig gevallen. En kan deze angst er toe leiden dat ze haar hoofddoek niet meer op doet? Het zegt iets over de manier waarop politieke thema’s doorwerken in het dagelijks leven.”
De documentairemakers willen daarover in gesprek gaan. Niet alleen met de Marokkaanse gemeenschap, ze hopen ook dat het project mensen daarbuiten aan het denken zet. “We pretenderen niet alles te weten, we laten alleen beelden zien. Wel heeft het project verschillende inzichten opgeleverd.”
“We kwamen er bijvoorbeeld achter dat het onbeleefd is wanneer kinderen hun ouders aankijken. Terwijl op school het heel belangrijk wordt gevonden dat kinderen de docent aankijken.” Een ander voorbeeld gaat over ‘nee’ zeggen. “Binnen de Marokkaanse gemeenschap is het lastig om nee te zeggen. Dat hebben we meermaals ervaren. Moeders zeiden dan ja tegen het project, maar vervolgens kwamen ze met allerlei smoezen of lieten ze niets meer van zich horen. Tja, daar sta je dan, met al je spullen voor een dichte deur.
De serie is eind van dit jaar te zien op tv. Dat wil zeggen, als ze niet te vaak voor een dichte deur staan. “Dus mocht iemand nog Marokkaanse moeders kennen die graag willen meewerken, stuur ons dan even een mailtje,” vult Rebekka aan. Meer informatie: www.marokkaansemoeders.nl.