Washi film, leuk, maar tijdelijk niet verkrijgbaar

Washi Film

Leuk aan de analoge techniek is de mogelijkheid om kleinschalig dingen te maken die dan vaak ook een geheel eigen karakter hebben.

Het risico is dan wel dat het speciale karakter van het apparaat of het materiaal de foto geheel overheerst waardoor de afbeelding zelf er misschien minder toe doet, de uitstraling van het eindresultaat is dusdanig dat ‘iedereen’ het toch al mooi vindt. De speciale film die gemaakt wordt in Frankrijk en die als Washi-film verkocht wordt valt in elk geval in de categorie bijzonder materiaal. Een ander probleem met kleinschaligheid is onzekerheid over de voortgang, bij Lomig ligt de productie tijdelijk stil wegens een technisch probleem met de aangeleverde emulsie.

Papier

Met papier als drager voor het negatief ga je terug naar het begin van de fotografie. Handig van papier is dat de emulsie makkelijk hecht. Want er is een emulsie, het zilver zit niet door het hele papier heen. Nadeel is uiteraard de structuur van het papier en de geringe doorlaatbaarheid voor licht. In de geschiedenis van de fotografie is papier dan ook vervangen door glas en later heldere film, eerst nitraat, later acetaat en zelfs polyester. Maar wanneer je een speciaal effect wilt levert papier als drager van je negatief dat natuurlijk op. De Washi film is te krijgen als 120 en 620 rolfilm of in vellen voor 4×5 dan wel 8×10 inch. Voor kleinbeeld levert papier zich waarschijnlijk minder gezien de krachten die er bij het transporteren van de film op worden uitgeoefend. De gevoeligheid is laag, ISO 25 op zijn best, als de zon schijnt. Maar bij sommige ontwikkelaars kan de gevoeligheid ook zakken tot ISO 3. Dat moet je even uitproberen.

Ontwikkelen

Het materiaal is ortho-chromatisch, niet gevoelig voor rood licht, wat wel handig is bij het ontwikkelen. Want dat is een beetje gedoe omdat je de film niet in de spoel van een ontwikkeltank kunt doen, het papier houdt zijn vorm niet, het zou eruit vallen. Je moet de film nu door de ontwikkelaar heen halen. Papierontwikkelaar werkt wel lekker snel, maar zonder knoeien gaat het niet. Wanneer je bang bent dat je chemie aan je vingers krijgt zijn handschoenen aan te raden. Maar handig gaat het niet met rolfilm die de neiging heeft zich op te vouwen, 4×5 inch in een schaal zal vast handiger werken. Ook treden er wel beschadigingen op, kleine witte gaatjes in het beeld waar de emulsie heeft losgelaten. Maar je kunt het proces gewoon volgen bij het rode licht. Het materiaal hoort ‘uitontwikkeld’ te worden, het soort ontwikkelaar en de temperatuur zullen wel invloed hebben op het contrast en de tijd die nodig is. Tussen ontwikkelen en fixeren alleen even spoelen, het stopbad wordt afgeraden. Na het spoelen, hoeft ook niet zo lang, drogen. Daarbij wordt de film nogal onregelmatig, papier en water zijn nu eenmaal niet een ideale combinatie, wat bij het verder verwerken beperkingen oplevert als je er niet in slaagt de film toch weer mooi plat te krijgen. Door het ontbreken van een gladde kant zou je de film tussen glasplaten kunnen klemmen voor het reproduceren, newtonringen zullen niet optreden.

Resultaat

Hopelijk als gevolg van de behandeling tijdens het ontwikkelen en niet vanuit de productie bevatten de negatieven verschillende beschadigingen. Samen met de structuur en de stevige contrastcurve geven ze de foto’s een oud uiterlijk. Wanneer je de papierstructuur in de donkere delen wilt handhaven worden die uiteraard niet helemaal zwart wat aan dat oude uiterlijk bijdraagt. Wanneer de foto’s klein gebruikt worden zal de structuur van het papier nog niet opvallen.

Groter gebruikt ga je die structuur ook zien en dat levert naar mijn idee dan een wat ander gevoel waar je rekening mee moet houden bij het maken en gebruiken van de foto’s.
Heel bijzonder wordt het wanneer je de beelden echt groot gaat gebruiken, of er kleinere gedeeltes van gaat uitvergroten. Dan verdwijnt de afbeelding een beetje uit beeld en blijft er vooral structuur, zowel van het papier als de slordigheden in de ontwikkelde emulsie. Dat ziet er wat mij betreft heel mooi uit, maar het wordt wel een leeg soort esthetiek, ik kan het wel waarderen, maar het gaat wel vervelen wanneer je er teveel van ziet.

Techniek

Het grote verschil tussen digitaal en analoog is voor mij de zichtbaarheid van het opnamemateriaal in het geval van de analoge foto. Soms is dat maar een beetje en dan heeft het niet veel invloed op het beoordelen van de foto zelf. Maar bij andere technieken, de Washi film is daar een voorbeeld van, overheerst de gebruikte techniek het eindresultaat. Wil dat langer interessant blijven dan het eerst ‘wow!’ moment dan zal er een relatie tussen techniek en beeld moeten zijn die het gebruik van de techniek rechtvaardigt. Maar iemand kan de techniek natuurlijk ook gebruiken wegens de fascinatie met de ambachtelijke kant van de techniek, of omdat het commercieel goed werkt. En heel goede fotografen zullen de juiste balans tussen techniek en beeld weten te krijgen, wat bij de voorbeelden die ik gemaakt heb niet echt het geval is lijkt me zo.
Voor informatie over de makers, de website van Lomig.
In Nederland is of was het materiaal bij verschillende winkels te krijgen, het is niet echt goedkoop.