Krachtige vrouwen in plaats van machtige mannen

De Nachtwacht met vrouwen in plaats van mannen? Wat zou Rembrandt daarvan hebben gedacht? Kunstenaarsduo E2 (Kleinveld & Julien) en ondernemer Müfide Halaceli zijn samen verantwoordelijk voor het werk ‘De Nieuwe Nachtwacht’. Krachtige vrouwen uit het heden nemen hier de rol over van machtige mannen uit het verleden. De Nieuwe Nachtwacht is een nieuw werk in de reeks ‘In Empathy we Trust’. Het is vanaf 5 september is te zien in Felix Meritis in Amsterdam.
Kunstenaarsduo E2 werkt al vier jaar aan de serie ‘In Empathy we Trust’. Wat houdt die serie in? “We laten fotografische versies zien van historische kunstwerken, daterend van de Vlaamse Primitieven (15de en 16de eeuw) tot zo’n 600 jaar later,” legt Kleinveld uit. Het duo neemt deze oude meesterwerken onder handen en beeld ze opnieuw uit, met een twist, om de kijker aan het denken te zetten over stereotypen met betrekking tot ras, cultuur en gender. “We hebben het werk van onder meer Van Eyck, Rafael, Velázquez, Rembrandt, Vermeer, Fragonard, and Manet opnieuw verbeeld.”
Kleinveld werkt bij dit project samen met Epaul Julien. Hoe is deze samenwerking ontstaan? “We hebben eerder samengewerkt bij een serie over vijf jaar na de storm Katrina. Toen deze serie afgelopen was, wilden we graag samen verder. Het bleek dat we allebei hetzelfde doel nastreven: we willen met ons werk stereotypen, die leiden tot racisme en discriminatie, aanpakken. We waren beide van mening dat een remake van een oud meesterwerk een manier zou kunnen zijn om de discussie op gang te brengen. Als ik eerlijk ben, vind ik die discussie belangrijker dan de beelden zelf.”
Hoe werkt die samenwerking in de praktijk? “We bespreken welke kunstwerken we willen namaken en waar we kostuums kunnen vinden. Op basis van die informatie beslissen we waar we gaan fotograferen. De ene keer doen we een shoot samen, de andere keer alleen. Maar we bellen geregeld met elkaar. Ik ben meer een concept schrijver en degene met het meeste aandacht voor details tijdens de fotosessie en hij is meer een technisch expert op het gebied van licht, schaduw enzovoorts.”

De werken in de serie In Empathy we Trust lijken opvallend veel op het origineel. Hoe krijgen jullie dat voor elkaar? “We kijken eerst of het Nationaal Toneel (NT) geschikte kostuums heeft. Daarnaast werken we vanaf het begin al samen met Frederique Nuhaan. Zij doet altijd de styling, make-up en regelt de pruiken als we in Europa zijn. Als er geen geschikte kostuums zijn, laten we deze maken door Bert Nuhaan of een bedrijf in Venetië. We huren ook kostuums in Amsterdam en Den Haag. Voor de rekwisieten gaan we naar vlooienmarkten en soms worden deze gemaakt door kunstenaars zoals de Chinese Ran Zhang en Duitse Philipp Kremer. De laatste is ook te zien in twee van onze kunstwerken.”
Voor De Nieuwe Nachtwacht werkt het duo samen met Müfide Halaceli, art director van Müfide Hair & Art. Zij droomde van een remake van de Nachtwacht. Was dit ook een droom voor E2? “Tot vorig jaar hebben Epaul en ik alleen maar remakes gedaan met vier personen of minder. Vorig jaar zijn we gevraagd om een remake te doen van Faith Ringgold’s Café des Artistes, alleen dan met kunstenaars en mensen uit de kunstscene van New Orleans. We hebben toen een werk gemaakt met twintig personen. Dat gaf me het vertrouwen dat we de Nachtwacht aan zouden kunnen.”
Wat wil het duo met het werk laten zien? Waar Rembrandts meesterwerk in de zeventiende eeuw stond voor machtige mannen, staat de Nieuwe Nachtwacht voor krachtige vrouwen, die bijdragen aan economische groei in Nederland door ondernemerschap te stimuleren. Zo zijn onder meer Neelie Kroes, Sigrid Johanisse, Sylvia Toth en Karin Jakobsen te zien. Met het werk wil het duo de stereotypen en de rol van de vrouw aan de kaak stellen.
Was het lastig om deze carrièrevrouwen bereid te vinden om mee te werken? “Nee, het moeilijkste was om een moment te vinden waarop iedereen zou kunnen, gezien hun drukke agenda’s. Uiteindelijk lukte het ons om de fotosessie in 2,5 dag te doen slagen.”
Hoe hebben jullie dat aangepakt? “We hebben alles de dag ervoor klaargezet, gingen de eerste dag door tot 8 uur ’s avonds. Dat was even doorbijten. Maar als je het juiste team hebt, komt uiteindelijk alles samen. Na de shoot begint het echte werk – de nabewerking. We hebben hier een geweldig team voor. Bovendien sturen we werk, als we het geschilderd willen hebben, vaak op naar Milaan. Marco Ventura is daar onze man. Hij is een geweldige illustrator. Hij heeft onder meer wat details in het werk geschilderd. Ik vind het echt een prachtige coproductie geworden.”

Is dit het laatste werk voor de serie In Empathy we trust of kunnen we nog meer remakes verwachten? “Het project gaat door. Er zijn nog een aantal mensen die ik graag zou vragen om te figureren in een kunstwerk. Zo denk ik bijvoorbeeld aan een remake van het schilderij De Ambassadeurs door Hans Holbein.” Meer informatie: www.elizabethkleinveld.nl