Student in beeld: Annemoon van Hemel

’Je voelt hier de historie’ – portretserie van Eerste Kamerleden

“In mei 2015 wordt er een nieuwe Eerste Kamer gekozen. Dat maakt een fotoserie over Eerste Kamerleden actueel. Toch waren het niet de verwachte politieke verschuivingen die me prikkelen om deze serie te maken. Ik was vooral nieuwsgierig naar de mensen zelf, die achter de schermen eindoordelen over onze wetgeving, en naar dat geheimzinnige bolwerk van de Eerste Kamer.
Deze nieuwsgierigheid leidde uiteindelijk tot een fotoserie van tien Eerste Kamerleden, onder wie de voorzitter, en de griffier. In februari werden de foto’s geëxposeerd in de Eerste Kamer. Tot eind mei 2015 hangt de serie in de ontvangsthal van het Internationaal Perscentrum Nieuwspoort in Den Haag.

Rijke historie

Ik wist eigenlijk maar weinig van Eerste Kamerleden. Als eerste stap volgde ik daarom een rondleiding door het Binnenhof en bestudeerde ik vanaf de publieke tribune een debat in de Eerste Kamer. Ik raakte onder de indruk van de eeuwenoude geschiedenis ervan. De rijke historie van het Binnenhof, die teruggaat tot de dertiende eeuw, is indrukwekkend. Maar evenzeer trof me de rustige en respectvolle sfeer van de Kamerleden onderling. De week erna sprak ik uitvoerig met oud-senator Han Noten over het functioneren van de Eerste Kamer en haar leden.

Paradox in de beeldvorming

De Eerste Kamer zit wat beeldvorming betreft in een lastige positie, werd me duidelijk. De senatoren willen in de luwte opereren om hun werk goed te kunnen doen. Maar publieke onzichtbaarheid heeft een keerzijde. Houden de senatoren zich te rustig dan bewijzen ze dat ze overbodig zijn. Als ze hun invloed laten gelden, zoals onlangs nog in het zorgdebat, dan klinkt het verwijt van partijpolitiek en machtsmisbruik. Wilden ze wel expliciet in beeld worden gebracht?

Beleving van het gebouw

Gescherpt door de waarschuwende woorden van Han Noten werkte ik uit hoe beelden kon maken die voor zowel de Eerste Kamerleden zelf als voor mij en andere nieuwsgierigen betekenis konden hebben. Niet door een serie van trotse partijpolitici. Ik wilde zichtbaar maken hoe de Kamerleden zelf de historische omgeving van het Binnenhof beleven en dat gevoel in beeld overbrengen.

Inspiratie

In mijn zoektocht naar voorbeelden van portretten op locatie, en dan vooral van politici, kwam ik fotografen tegen als Arnold Newman, Koos Breukel en Thijs Wolzak. Uit hun werk putte ik de ingrediënten voor mijn eigen serie: een kleurgebruik en daardoor sfeer die doet denken aan oude olieverfportretten van staatslieden, een verhalende werking door theatraal lichtgebruik en schaduwen, een laag camerastandpunt en een diep weglopend perspectief. De relatie tussen persoon en omgeving is in hun werk minstens zo belangrijk. Zorgvuldige kadrering en een harmonieuze compositie dragen bij aan de ruimtelijke werking van een foto.

Het gevoel pakken

Tijdens een telefonisch interview vooraf koos ieder Kamerlid samen met mij een plek in het Eerste Kamergebouw die voor hen betekenisvol is. Waarmee ze zich als persoon en als Kamerlid verbonden voelen. Het bleek telkens weer een uitdaging om zowel de locatie als de persoon in één beeld te verweven en daarbij ook het gevoel te ‘pakken’ dat die persoon in de ruimte heeft. Ook was het spannend om de geportretteerde Eerste Kamerleden, in het dagelijks leven veelal wetenschappers, in de korte tijd die we voor de fotosessie hadden te prikkelen tot een verhalende pose. Hoe elk Kamerlid zich voelt in de ruimte van zijn of haar keuze verschilt, zoals zichtbaar wordt in de foto’s.”