900 portretten van Occupy Wall Street

In 2011 ontstond Occupy Wall Street, een Amerikaanse protestbeweging die leidde tot wereldwijde protesten tegen de bankensector. Fotograaf Matthew Septimus volgde de beweging op de voet. Hij maakte ruim 900 portretten van mensen die deelnamen aan het protest. Een diverse groep mensen, met verschillende achtergronden en uit verschillende sociale klassen.

Occupy was het grootste westerse protest sinds jaren. “De Amerikanen leden onder de crisis,” verklaart hij het succes van de protestbeweging. “Na de uitbraak van de kredietcrisis in 2008 ging er een shockgolf door de economie. Iedereen voelde de crisis. Op het dieptepunt verloren mensen hun baan, huis en al hun spaargeld. Anderen hadden moeite om rond te komen. Drie jaar na de historische verkiezing van de eerste Afrikaans-Amerikaanse president, die campagne voerde met de thema’s ‘hoop’ en ‘verandering’, bleven veel van de beloften onvervuld. Grote banken, die de ellende hadden veroorzaakt, gingen vrij uit. Geen van de mensen die extreem risicovolle, in sommige ogen frauduleuze transacties hadden afgesloten moest zich verantwoorden.”

Wanhopig

“De mensen waren boos, velen waren wanhopig. Ze wilden hun stem laten horen. Op 17 september werd 2011 een protest in Wall Street aangekondigd. Het plan was om van Broadway naar het Financiële district te lopen. De politie hield de protestmars tegen. De protestanten mochten niet doorlopen naar het eindpunt, een publiek park voor de Chase Tower. In plaats daarvan werden de actievoerders naar het Zuccotti Park geleid, eigendom van een projectontwikkelaar. Daar kon de politie weinig aanrichten: zonder toestemming van de grondeigenaar stond de rechter niet toe dat de actievoerders zouden worden verdreven. De actievoerders bleven er bijna drie maanden.”

Septimus voelde sympathie voor de demonstranten, maar was tot dan toe niet actief bij het protest betrokken. “Ik ben te jong om de actie-oorlog demonstraties in de jaren zestig meegemaakt te hebben, maar ik ben oud genoeg om gevormd te zijn door het achterliggende idealisme. De thema’s eerlijkheid en gerechtigheid trokken me. In het begin van Occupy volgde ik dagelijks het nieuws over de beweging. Ik was het niet eens met de manier waarop de demonstranten in beeld werden gebracht, namelijk als losers en mislukkelingen. Twee gebeurtenissen leidden ertoe dat ik mijn camera hebt gepakt en naar het kamp ben gegaan. Het eerste voorval was het gebruik van pepperspray door een hoge politieofficier tegen demonstranten die vreedzaam aan het protesteren waren. Ook de andere aanleiding was een actie van de politie: een aantal dagen later dreef de politie demonstranten naar de Brooklyn Bridge, waar zevenhonderd mensen werden gearresteerd. Woedend was ik door deze twee voorvallen. Daarom wilde ik zelf zien hoe het er in het kamp aan toeging.”

Kameraadschap

“De eerste keer dat ik het Zuccotti park inliep, werd ik overvallen door een gevoel van kameraadschap. Ik werd door iedereen die ik tegenkwam hartelijk begroet. De gemeenschapszin was heel sterk, iets waar het aan ontbreekt in ons dagelijks leven. Ik was meteen verkocht. Voor mijn gevoel zou ik het best kunnen bijdragen aan de actie door foto’s te maken van de protestanten. In de media was namelijk niets te lezen over de diversiteit aan mensen die de actie steunden. Ik besloot om zoveel mogelijk mensen te fotograferen met mijn Rolliflex camera. Een geweldige grootformaat camera waarmee je prachtige foto’s kunt maken. De camera is oud en ziet er anders uit dan ‘gewone’ camera’s. Dat intrigeerde mensen, zorgde ervoor dat ze zich op hun gemak voelden. Omdat ik met film aan het schieten was, moest ik de kosten in de gaten houden. Daarom maakte ik van iedereen slechts 1 foto. Ook van de protestborden heb ik foto’s gemaakt. Omdat ik in Brooklyn werk en woon, kon ik bijna elke dag naar het kamp gaan. 120 rolletjes later had ik bijna 1000 mensen gefotografeerd.”

“Het kamp ging door verschillende fases. In het begin heerste een opgewonden stemming binnen het kamp. Veel mensen kwamen helpen, spreken en organiseren. Er was een geïmproviseerde keuken, een bibliotheek en een tent waar je terecht kon voor medische hulp. Het leek een soort utopische samenleving. Dat werkte aanstekelijk. Dagelijks kwamen mensen langs, uit nieuwsgierigheid en om hun steun te betuigen. De vaste kern van actievoerders bleef tot het einde demonstreren. De politieagenten die ik ontmoette bij het kamp waren vriendelijk, sommigen steunden ze de actie zelfs. Alleen bij de burgemeester en hogere politieofficieren domineerde het chagrijn over de protestactie.”

Droom

“Gaandeweg werd een aantal lokale bedrijven en inwoners ongeduldig vanwege het constante geluid en de het aantal mensen dat elke dag langskwam. Na anderhalve maand zag je veranderingen optreden wat betreft de mensen die in het kamp verbleven. Er gingen geruchten dat de politie daklozen vertelde dat ze naar het kamp moesten komen voor gratis voedsel en onderdak. Ook het weer veranderde, het werd kouder. De sfeer in het kamp werd gespannen. Begin november werd duidelijk dat het einde van de demonstratie in zicht was. Op 15 november kwam de politie ’s nachts het kamp opbreken. Alles werd weggegooid. De volgende dag stonden er alleen nog hekken om het park. Het was alsof het slechts allemaal een droom was geweest.”

“Als ik terugkijk, vind ik de Occupy beweging nog steeds geweldig. Het probleem met Occupy was dat er geen leiders waren. Afgesproken was dat er geen hiërarchie zou zijn in het kamp. De actievoerders wilden namelijk niet dat politici met hun ideeën aan de haal gingen. Geen enkele stem zou belangrijker mogen zijn dan de ander. Uiteindelijk ging het Occupy kamp aan het gebrek aan regels of leiding ten onder. Maar, met het verdwijnen van het kamp is niet de onvrede en wens voor een rechtvaardige samenleving verdwenen. Sterker nog, deze gevoelens hebben er voor gezorgd dat een idealist als Bernie Sanders zo ver kon komen in de race om het presidentschap. De Occupy beweging heeft mensen het idee gegeven dat je als groep wel iets kan betekenen en dat massaprotesten een effectieve manier zijn om een tegengeluid te laten horen.Ik denk ook dat dit besef de #Metoo beweging en recente anti-wapen beweging heeft beïnvloed. Dit is niet het einde van het verhaal. Ik hoop nog steeds dat eerlijkheid en rechtvaardigheid zullen overwinnen.” Meer info: http://matthewseptimus.com/