Robert Mapplethorpe was een perfectionist die geobsedeerd raakte door schoonheid en hij zocht dit in bloemen, groentes en het mannelijke geslacht.

Ik ben geobsedeerd door schoonheid. Ik wil dat alles perfect is, en dat is het natuurlijk niet. En dat is een lastig uitgangspunt, want je bent nooit tevreden.

Robert Mapplethorpe is nu te zien in de Kunsthal te Rotterdam. Voor het eerst is het veelzijdige werk van Mapplethorpe in een overzichtstentoonstelling in Nederland te bezichtigen. De expositie bestaat uit rond de tweehonderd werken uit verschillende genres: stillevens, portretten, zelfportretten, naakten en homo sm-scenes. De tentoonstelling is zorgvuldig ingedeeld. Je ziet citaten en immens groot afgebeelde foto’s op de wanden. De vele zwart-wit foto’s en de enkele foto’s in kleur zijn ingelijst. Mapplethorpe werkte vooral in zwart-wit, maar het is bijzonder om te zien dat hij ook in kleur werkte. De tentoonstelling geeft de beschouwer een helder beeld van zijn leven en een overzicht van zijn eerdere en latere werken. Het is zeer interessant om het werk van deze invloedrijke kunstenaar in één overzicht te zien.

Zijn oeuvre bestaat uit stillevens van bloemen, portretten, artistiek naakt en scenes uit de homo-sm-wereld. Het lijken enorme tegenstellingen, maar de volmaakt belichte tulpen hadden voor hem dezelfde betekenis als het afbeelden van een fallus, namelijk zijn verlangen naar liefde. Esthetische perfectie was een rode draad die door zijn foto’s liep, maar zijn onderwerpen verschillen van elkaar. Seksualiteit was een essentieel thema in Mapplethorpe’s kunst. Het kan als vulgair gezien worden, maar zijn subjecten fotografeerde hij met een verfijnd gevoel voor esthetiek. Alles wat hij in het beeld zag, vond hij even belangrijk en ieder deel in de foto moest perfect zijn.

Perfectie betekent dat je niets over de foto in twijfel trekt.

 In de jaren zestig maakte hij collages van beeldmateriaal uit homo- en pornotijdschriften. Jaren later ontdekte hij de sadomasochistische subcultuur van New York en begon met het maken van zijn eigen foto’s. Hij observeerde niet vanaf een afstand, maar met zijn foto’s wilde hij de beschouwer laten zien dat hij betrokken was bij deze gemeenschap. Hij fotografeerde de homogemeenschappen van New York, San Francisco, Londen en Parijs. Mapplethorpe legde zijn focus op zijn mannelijke vrienden en minnaars en observeerde hun identiteit. Hij bracht significante lederen kledingstukken, zoals jacks en onderkleding in beeld. Mapplethorpe maakte geen documentatie van de sadomasochistische seksactiviteiten maar hij legde de perfecte geometrische vormen vast. Aan de manier hoe hij zijn onderwerpen benaderde kun je zien dat hij schilder- en beeldhouwkunst gestudeerd had. Met oog voor compositie en vorm fotografeerde hij zijn naakten als een beeldhouwwerk.

Als ik honderd of tweehonderd jaar geleden geboren was, zou ik waarschijnlijk beeldhouwer zijn geworden.

Mapplethorpe gebruikte ook zichzelf als onderwerp. Voor zijn zelfportretten speelde hij stereotype mannelijke rollen of hij verkleedde zichzelf als vrouw en poseerde met vol zelfvertrouwen. Ondanks zijn perfectie in vorm of pose zat er altijd een provocatie verborgen in zijn werk.

Ik ben de fotografie in gegaan omdat dit het perfecte medium leek om commentaar te leveren op de gekte van het hedendaagse bestaan.

Mapplethorpe begon met het maken van omgevings- en studioportretten van mensen uit de kunstscene in New York, nadat hij in 1972 een Hasselblad kreeg van zijn vriend en curator Samuel J. Wagstaff jr. Hij streefde ernaar om een diepe band te scheppen met zijn modellen. Zijn portretten van beroemdheden zoals acteurs, muziekartiesten, kunstenaars en kunsthandelaren, brachten hem meer bekendheid in de kunstwereld. Mapplethorpe maakte soms omgevingsportretten maar hij had de voorkeur om in zijn studio aan de 24 Bond Street in New York te werken. Hij plaatste zijn modellen voor een wit, grijs of zwart gekleurde achtergrond en dirigeerde ze op een directieve manier. Met polaroidopnamen beoordeelde hij zijn composities en pas daarna maakte hij zijn foto’s met zijn Hasselblad. Mapplethorpe was niet alleen een perfectionist als fotograaf maar ook als drukker. Hij stelde hoge eisen aan een afdruk en wilde volledige controle hebben over het eindresultaat. Daarom wilde hij zijn werk niet bij een commercieel lab laten drukken, maar nam vanaf 1979 Tom Baril in dienst en liet zijn werk op bariet drukken.

Ik wil niet dat iemand ooit zegt dat de prints niet goed genoeg zijn. Ik ken niemand die betere prints maakt.

Mapplethorpe (1946, New York – 1989 Boston) raakte wereldbekend door zijn gewaagde en artistieke uiting van seksualiteit. Met zijn kunst en zijn persoonlijkheid brak hij de grens tussen leven en kunst door. Hij verlegde artistieke grenzen maar ook ethische grenzen. Door zijn werk ontstaan er nog steeds discussies bij de critici. Na het overlijden van Robert Mapplethorpe was er een rondreizende tentoonstelling die door vele musea werd geweigerd. Het leidde tot vele discussies bij critici en conservatieve organisaties, maar hierdoor kreeg de tentoonstelling nog meer aandacht en het werk steeg in waarde.

Op zestienjarige leeftijd begon hij met zijn studie aan het Pratt Institute in Brooklyn en zette zich af tegen de conservatieve katholieke normen waarmee hij in Queen was opgevoed. Hij studeerde schilder- en beeldhouwkunst en stopte in 1969 met zijn studie. Mapplethorpe was fanatiek, leerde zichzelf kunstgeschiedenis en runde een studio. In 1986 werd er bij hem de ziekte aids geconstateerd, maar niets hield hem tegen en hij ging door met de kunst. Tot zijn dood in 1989 ging hij door en stierf op tweeënveertigjarige leeftijd.

Robert Mapplethorpe is tot en met 27 augustus 2017 te zien in de Kunsthal te Rotterdam.

https://www.kunsthal.nl/nl/plan-je-bezoek/tentoonstellingen/robert-mapplethorpe/