Ingehaald door het nieuws – Tbilisi Zoo
Foto’s van alle hoofdsteden van de wereld. Met dat doel ging Jeroen Swolfs in 2009 van start met het project Streets of the World. Nu, zes jaar later, komt het einde in zicht. 31 december zou het project klaar moeten zijn. Wat betreft de foto’s dan. Of dat lukt is een beetje de vraag. Er staan nog een aantal landen op het lijstje die moeilijk te bereizen zijn. Vanwege oorlog, zoals in Syrië en Irak, of omdat het lastig is om een visum te krijgen. Hoewel Swolfs geen nieuwsfoto’s maakt, komt het nieuws soms akelig dichtbij. Zoals afgelopen week nog, toen hij op bezoek was in Tbilisi. “Ik ben waarschijnlijk de laatste die behoorlijke foto’s van de Tbilisi Zoo heeft gemaakt,” aldus Swolfs.
“Het leek me destijds een mooi streven,” vertelt Swolfs over de start van zijn project. “De hele wereld in beeld brengen. Van hoe we nu leven, in onze tijd. Ondanks dat volken best veel verschillen, zijn we als mensheid één groep.” In eerste instantie wil hij deze verschillen in beeld brengen. Gaandeweg komt hij erachter dat we meer op elkaar lijken dan we wellicht denken. “We hebben allemaal dezelfde primaire behoeftes.”
Swolfs maakt geen nieuwsfoto’s, hij wil juist de gewone man en het dagelijks leven in beeld brengen. “Ik heb heel bewust gekozen voor een positieve insteek. Via de media krijgen we vaak negatieve dingen te zien. In de meeste berichten en beelden draait het om ellende, drama en seks. Ik laat de andere kant zien, een kant die niet vaak wordt belicht. “
Van elke stad selecteert hij één foto. “Deze foto’s maak ik technisch op dezelfde manier. Met dezelfde scherpte-diepte, vanuit hetzelfde standpunt en met op dezelfde hoogte de horizon. Zo ontstaat een lange serie aan foto’s, waar de horizon doorheen loopt. De straatbeelden vormen zo als het ware één wereld. Zo zie je hoe alle landen met elkaar verbonden zijn.”
Het bezoeken van alle hoofdsteden van de wereld is natuurlijk een prijzige onderneming. Hoe financiert Swolfs zijn reizen? “Het zoeken naar sponsoren heeft drie jaar gekost. Ik heb fondsen aangesproken, ben bij multinationals geweest. Ik kreeg steeds nul op het rekest. De meeste partijen durfden het niet, vonden het een risico. Uiteindelijk heb ik een financier gevonden. Hij vindt het een mooi project, met een belangrijk verhaal. En hij is kunstliefhebber. Hij investeert in het project en wil die financiering aan het einde terugverdienen. Als we met al die foto’s mooie dingen gaan doen.”
In die fase bevindt het project zich volgens Swolfs. Zo tegen het einde van het project kan hij gaan nadenken over welke producten van de serie worden gemaakt. “Er komt in ieder geval een fotoboek. Daarnaast zijn we met nog een aantal dingen bezig, die ook zichtbaar zullen zijn in de openbare ruimte. Daar kan ik nu nog niet veel over vertellen. De foto’s terugbrengen naar de straten die ik heb gefotografeerd, dat lijkt me wel wat. Zodat de mensen in Afrika bijvoorbeeld kunnen zien hoe wij in Europa leven.”
Voor het zover is, zijn er nog wel wat foto’s te maken. Een aantal in Europa en verder wat ‘losse’ landen. “Ik ben van start gegaan in de landen die het verst van ons vandaan zijn. Zo ben ik begonnen in Oceanië, en daarna doorgegaan naar Zuid-Amerika en Azië.” Op het lijstje staan ook nog een aantal gevaarlijke en lastige bestemmingen. “De wereld is sinds 2009 er niet echt op vooruit gegaan wat betreft conflicten. Toen ik van start ging waren er vier landen met oorlog, nu zijn het er acht.” Syrië, Irak en Libië blijven nog over. En ook Iran blijkt lastig: vooral om als journalist een visum te krijgen. “Ik kijk een beetje op tegen de bezoeken naar de landen waar het nu zo gevaarlijk is. Of het allemaal gaat lukken is de vraag. Ik doe mijn best, maar je kunt niet eeuwig wachten op een visum. Vaak levert het fotograferen in conflictgebieden wel sterke beelden op.”
In zijn queeste naar beelden van het straatleven, komt Swolfs soms in bizarre situaties. “Een goed voorbeeld is Tbilisi (Georgië). Ik ben waarschijnlijk een van de laatste die foto’s heeft gemaakt van de dierentuin voordat deze door de overstroming eerder deze week werd verwoest. Ik wilde daar de pinguïns fotograferen. Ik was er al eerder geweest om foto’s te maken, maar ik was niet helemaal tevreden over het resultaat. Ik ben vervolgens eerst een week naar Armenië geweest. Ik besloot in het weekend terug te gaan naar de dierentuin, om nogmaals foto’s te maken. Toen ik daar aankwam, werd het verblijf van de dieren schoongemaakt. De situatie was perfect, er waren veel kinderen, maar geen pinguïns. De dieren zouden maandag pas terugkomen, terwijl mijn vlucht zondagavond vertrok. Teleurgesteld ben ik de bergen ingetrokken. Die nacht ging het hard regenen, trad de rivier buiten haar oevers en werd de dierentuin overspoeld. 12 mensen kwamen om.”
Ook veel dieren, gevangen in hun kooien, overleefden de ramp niet. Anderen werden door het water letterlijk de dierentuin uitgespoeld. Leeuwen, tijgers, een krokodil en ook een nijlpaard zwierven vervolgens door de stad. Het nijlpaard kon worden verdoofd en teruggebracht naar de dierentuin, anderen werden uit voorzorg neergeschoten. “Nog steeds zijn niet alle dieren terecht. Ik ben de dag erna direct naar de dierentuin gegaan, heb geprobeerd binnen te komen. Maar alles was hermetisch afgesloten.”
Zo komt het nieuws toch dichtbij. Voor Swolfs een nieuw avontuur en weer een land om af te strepen. Wat heeft het project, behalve mooie verhalen en ervaringen, hem tot nu toe gebracht? “Het is niet zo dat ik door meer te hebben gezien, ik meer verlicht ben geworden of zo. Het mooiste vind ik dat ik via dit project een positieve boodschap de wereld in kan sturen. Met het project wil ik een tegengeluid laten horen. Voor mij persoonlijk is het fijn dat ik in mijn missie lijk te slagen. Dat maakt mij als persoon gelukkig. Het project gaat in die zin verder dan de fotografie: me uiten en het overbrengen van die boodschap zou ook met een boek of film kunnen.”
Op de hoogte blijven van Swolfs’ reizen? Kijk op www.streetsoftheworld.com.