Hoe breng je de klimaatcrisis in beeld?

Onder de titel In Depth heeft de World Press Photo een nieuwe reeks avonden gelanceerd waarop diverse urgente onderwerpen behandeld worden. De eerste In Depth stond in het teken van de beeldvorming rond de klimaatcrisis. Ja, klimaatcrisis en geen klimaatverandering, want de juiste termen gebruiken maakt al dat je het onderwerp op de goede manier framet. Dat zei schrijver en socioloog Ruben Jacobs bij zijn inleiding.

Jacobs liet een film zien uit de jaren ‘50 waarin de hele klimaatproblematiek al volledig aan de orde kwam, met het smelten van de ijskappen en de stijging van de zeespiegel erbij. Alleen sprak men in de film toen dat het ‘misschien’ zou gebeuren. Nu weten we dat wetenschappelijk zeker. Jacobs toonde hoe kranten met de beeldvorming over de klimaatcrisis omgingen. Bij een alarmerend bericht over de hoge temparaturen plaatste een krant een suffige stockfoto van een thermometer in het zand of van luie vakantiegangers ergens in de Costa del Sol. Volgens Jacobs werken de beelden op subliminaal niveau meer door dan de teksten. Als lezer onthoud je het beeld langer en denk je: zo erg is het allemaal niet. De uitdaging voor de media is dus vooral een goed beeldbeleid te voeren. In Nederland hebben we te maken met een ‘ontkenning light’ (engels: soft denial). Het publiek weet het wel maar wil of kan er niets aandoen.
Ruben Jacobs liet foto’s zien van de actie Extinction Rebellion bij het Rijksmuseum. Door een groep vreemd uitgedoste demonstranten te laten zien, framet een krant de demonstratie als voortkomend uit een groep rare types terwijl ook ook ouderen en schoolkinderen aan de demonstratie meededen. De beeldvorming kan zo’n actie daardoor op een verkeerde manier laten zien.

Dagblad Trouw was in de persoon van Danuscha Schenke, fotoredacteur uitgenodigd. Zij vertelde dat Trouw veel aandacht geeft aan de klimaatcrisis door elke dag een spread hierover te plaatsen. Trouw wil haar lezers continu bewust maken het klimaatprobleem. “Wij proberen verhalen van gewone mensen in beeld te brengen, zodat mensen zich kunnen identificeren met de gevolgen van de klimaatcrisis.” Ook werkt Trouw samen met goede fotografen zoals Kadir van Lohuizen en Jeroen Toirkens. Opvallend was dat de gemiddelde Trouwlezer, van oorspronkelijk komend uit de Bible-belt, de foto’s vaak te groot vonden. Dat ging ten koste van de tekst vonden ze. Desondanks probeert Schenke bij de hoofdredactie door te drukken dat er meer grote foto’s op de voorpagina komen.

Kadir van Lohuizen vertelde over zijn langlopend project Rising Seelevel, dat hij met eigen geld initieerde, waarna tot zijn geluk de New York Times inhaakte. “Dan heb je wel 40 miljoen lezers.” Van Lohuizen is er al heel lang mee bezig en stelde zich de vraag wanneer je een punt zet achter zo’n project. “Dat de oceanen drie meter gaan stijgen staat vast, maar we weten nog niet wanner. Hij liet een fictieve kaart van Nederland zien waarop alleen de Veluwe nog als een eiland boven het water uitstak. “Ik kan boos worden over hoe naïef we kunnen zijn. We wonen in een deltagebied, dat moet je niet vergeten.”

Van Lohuizen gaf het publiek een exclusieve sneak preview van de televisieserie Na ons de Zondvloed die binnenkort bij de NPO 2 wordt uitgezonden. Zijn voice-over bij de televisie serie was licht cynisch een liet juist daarom niets te raden over zijn grote betrokkenheid en inzicht.

Tijdens de discussie werd de vraag gesteld hoe we op evengoede manier beeldvorming kunnen genereren. De in de zaal aanwezige fotograaf Robert Knoth stelde voor om vooral gelaagde verhalen te maken, met beeld en tekst en video, zoals hij dat gedaan het met zijn project Poppy: Trails of Afghan Heroin.

Depth #01 werd gehouden in het nieuwe onderkomen het  World Press Photo House aan de Haarlemmerweg bij het Westergasterrein, waar tevens de PhotoQ bookshop huist. Edie Peters was de voorzitter van de avond. In Depth is een mooi initiatief van de Word Press Photo organisatie.

https://www.worldpressphoto.org