Expressie geven aan angst voor de dood
Het verlies van dierbaren en de angst voor de dood. Dat vormde de aanleiding voor de serie Forced Evolution van fotograaf Jacques Bakker. In 20 zelfportretten gaat hij zijn angst te lijf en toont hij zijn kijk op de dood. “Dat is deels gelukt. Ik ben er nog niet uit, maar ik kan het wel beter een plek geven.” De serie is vanaf 19 juni te zien in de Markiezenhof in Bergen op Zoom. Daar maakt het deel uit van de expositie ‘I’M alive’, een expositie rond de thema’s leven en dood. Naast Forced Evolution zijn ook de series Birds en Digital Revolution te zien.
“De aanleiding voor dit werk dateert van een aantal jaar geleden, toen ik een aantal dierbare mensen verloor. Dat heeft me aan het denken gezet. De twijfels over de zin van het leven, de angst voor de dood. Vragen als ‘wat moeten we hier.’ Daar hebben we allemaal mee te maken. Om deze vragen te beantwoorden, het verlies een plek te geven en om te gaan met de angst, ben ik zelfportretten gaan maken. Ik heb mezelf verplicht elke week een portret te maken. Uiteindelijk heeft dat een groot aantal portretten opgeleverd, waarvan twintig worden geëxposeerd.”
In de zelfportretten zijn verschillende elementen te herkennen. Elementen die verwijzen naar ervaringen van Bakker, het geloof, kunst en de dood. “De ideeën voor de foto’s zijn ontstaan uit ervaringen uit het verleden en mijn opvoeding. Ik kom uit het katholieke zuiden. Het geloof speelde in mijn opvoeding zeker een rol.”
“Gaandeweg kwam het besef: ik kom hier, doe mee aan de evolutie en ga weer weg. Daar heb ik niet om gevraagd. Vandaar de titel: Forced Evolution.”
“Het fotograferen was elke keer weer een feest. Je zit ergens mee, vertaalt dat naar een beeld. Het moment dat je daar mee bezig bent en het resultaat ziet, zorgt voor ontlading. Het onderwerp is heel gevoelig, maar als je aan de slag gaat, valt dat weg.” Hij geeft een voorbeeld. “In één van de beelden is een gevild konijn te zien en ik heb een muts van konijnenbont op. Met het idee voor de foto liep ik al een hele tijd rond. Ik ben naar de slager gegaan, om te kijken of ze een konijn hadden liggen. Dat was niet zo en ik was opgelucht: ik kon de winkel veilig verlaten. Ik raakte het idee echter niet kwijt. Ik heb nogmaals mijn moed bij elkaar geraapt en ben teruggegaan. Toen kreeg ik wel een konijn mee. Op zich heb ik met een dood konijn geen moeite, met kerst stond vroeger vaker haas of konijn op het menu. Maar dat is anders, dan is het voedsel. Nu diende het konijn een ander doel. Het was eng, maar het voelde ook als overwinning.”
De serie heeft al korte tijd in de Markiezenhof gehangen. “Dat was bij de uitreiking van de titel Master Qualified European Photographer (MQEP), uitgegeven door de Federation of European Photographers (FEP). Het was bijzonder om alle werken bij elkaar te zien. Enerzijds was het confronterend, omdat het zulke persoonlijke werken zijn, anderzijds was het een groot feest. Vanwege de feestelijkheden rond de uitreiking van de MQEP had ik ook nauwelijks tijd om stil te staan bij de werken.”
In Synapsz, een kunstcollectief in Brabant, zijn al drie werken tentoongesteld.“De ruimte hadden we helemaal zwart gemaakt. Alleen de werken waren verlicht. Op de achtergrond hoorde je een hartslag. Dat zorgde voor een bijzondere sfeer.” Bij Synapsz is zijn werk ook door schoolkinderen gezien. “Ze moesten van hun docent opschrijven wat het werk met hen deed. Het was leuk om hun reacties te horen. Ze vonden het vooral eng en gek. Mooi als je werken iets teweegbrengen, ook bij jongeren.”
De expositie ‘I’M alive’ start 19 juni. Naast Forced Evolution zijn ook de series Digital Revolution en Birds te zien. In het museumcafé hangen daarnaast zes portretten van acteurs van toneelgroep Honger. Zaterdag 2 juli geeft Bakker een gratis workshop ‘portret en modelfotografie in het rondom het Markiezenhof‘. Op donderdagavond 13 juli geeft de fotograaf een Artist Talk, waarbij hij praat over zijn werk. Meer informatie: www.jacquesbakker-photography.nl.
