Durf te ondernemen

Behoudens een enkele uitzondering zijn de meeste fotografen ondernemers. Toch noemen we ons vaak niet zo. We praten met elkaar over de betekenis, inhoud, diepere lagen en techniek van ons werk. Maar we hebben het niet vaak over de boterham die we ermee verdienen en hoe we ons product in de markt moeten zetten. Mijns inziens gaat het te weinig over de pegels en te vaak over het beeld. Misschien ben ik een uitzondering, maar ik vind mezelf in de eerste plaats ondernemer en in de tweede plaats fotograaf.

door Werner Pellis

Het wordt niet altijd goed begrepen als je zegt dat je eerder ondernemer dan fotograaf bent. Het zegt namelijk niet dat ik geen goede beelden wil maken. Of dat mijn foto’s niet technisch goed en compositorisch sterk moeten zijn. Het zegt iets over hoe ik het product dat ik maak benader. Mijn foto’s en de manier waarop ik ze presenteer en aflever aan mijn klanten, moeten goed zijn op alle vlakken. Maar ik moet voor het leveren van dat product ook een goede prijs betaald krijgen en dat kan alleen als ik een bepaalde werkwijze, strategie, product en productpresentatie kies. Over het hele complex van factoren die goed moeten samenwerken valt veel te zeggen. In deze bijdrage lees je enkele zaken over cijfers (dat gaat over jou) en strategie (dat gaat over je klanten).

Doe het anders
Ken je Cirque du Soleil? Cirque du Soleil is geen circus en ook geen theatergroep. Ze zijn het allebei of geen van tweeën, wat je wilt. In ieder geval zijn ze uniek. Door net wat andere keuzes te maken zijn ze totaal anders dan ieder ander. Als fotograaf zijn die keuzes er ook. Stel nu dat je een fotograaf bent die documentair werkt. Je hebt een journalistieke stijl en ook je portretten zijn over het algemeen meer documentair/journalistiek van aard. Zit daar een verdienmodel in? Kun je dat werk goed vermarkten. Ja, dat kan! Met de juiste opdrachtgevers. Marije Kuiper is zo iemand. Haar werkwijze is documentair van aard en toch fotografeert ze, in haar eigen stijl, voor opdrachtgevers als Albert Heijn, Knab, Adidas en diverse overheden.

Natuurlijk zal ze concessies moeten doen aan haar opdrachtgevers. Maar ach, als je aan de slager om de hoek vraagt of hij concessies moet doen aan zijn eigen werk voor de wensen van zijn klanten zal hij je met niet begrijpende ogen aankijken. Fotografen zijn een van de weinige beroepsgroepen die zowel autonome kunst als toegepaste ambacht in zich dragen. Wanneer je je minder autonoom en iets meer toegepast opstelt, kun je een succesvol ondernemer zijn, ook zonder je eigenheid je verliezen.

Stuur op cijfers
Het is belangrijk dat je uitdagende, afwisselende, enerverende opdrachten krijgt, maar het is ook belangrijk wat ze opbrengen. Kijk aan het eind van het jaar eens naar je omzetcijfers. Welke opdrachten/opdrachtgevers hebben je de meeste omzet opgeleverd? Het is ook interessant uit te rekenen wat die opdrachtgevers per uur bij je omzetten. Als je grootste opdrachtgever een lagere omzet per gewerkt uur betaalt dan een kleinere opdrachtgever, dan loont het de moeite te onderzoeken of je niet vaker voor de laatste zou kunnen werken.

Natuurlijk is winstmaximalisatie/omzetmaximalisatie niet het allerbelangrijkste. Als je voor een onsympathieke opdrachtgever saaie, oninteressante opdrachten uitvoert, word je ondanks een goede betaling niet gelukkig. Maar plezier en uitdaging in je fotografisch werk kunnen zeker ook hand in hand gaan met een goed inkomen.

Richt je op je doelgroep
De vraag naar beeld neemt nog steeds toe. Dit komt door de explosieve groei van communicatiemiddelen en manieren van communiceren met beeld. Smartphones, sociale mediakanalen en ledschermen op diverse plaatsen hebben de vraag naar professioneel beeld de laatste jaren enorm doen toenemen. Dat is goed nieuws voor ons als fotografen. Aan de andere kant is het aantal fotografen explosief gestegen, evenals de toegankelijkheid van het medium fotografie. Je hoeft niet jarenlang gestudeerd te hebben (je hoeft zelfs helemaal niets te kunnen) om een beeld te maken dat er technisch acceptabel uitziet.

Een goed opgeleide, technisch begaafde fotograaf met visie kan een beeld maken dat heel specifiek aansluit bij de wensen van een professionele klant. Maar ook het aantal professionele fotografen is de laatste jaren toegenomen. Je zult je dus moeten onderscheiden om te zorgen dat potentiële opdrachtgevers voor jou kiezen in plaats van voor iemand anders. Twee woorden zijn zo’n beetje mijn mantra als het gaat over ondernemen in de fotografie: specialiseren en positioneren. Zorg dat je in één afgebakend deel van de fotografie heel goed bent en zorg dat je alles weet wat klanten of kopers (afhankelijk van de tak van fotografie waar je in zit) van jouw werk willen. Dit is positioneren. Maar er komt meer bij kijken.

Ontzorgen
Onder positioneren versta ik alle activiteiten die niet direct met het fotograferen te maken hebben, maar wel een bijdrage leveren hoe jij in de markt staat en wat klanten van je vinden. Denk bijvoorbeeld aan de snelheid waarmee je je werkt levert. Het kan jouw USP zijn dat je je foto’s altijd binnen 24 uur na het fotograferen levert. Maar ook je communicatie kan een onderdeel zijn van je positionering. Snel op e-mails antwoorden of duidelijk zijn wanneer je dat zult doen, dat vinden klanten prettig. Dit soort zaken heeft weinig met fotografie van doen, maar is wel heel belangrijk voor het ondernemerschap. Ik heb ooit samengewerkt met een collega die echt schitterende beelden kon schieten, maar waar geen afspraken mee te maken was. Die samenwerking eindigde dus vrij snel.

Een ander aspect is ‘ontzorgen’. Martin Hogeboom bijvoorbeeld fotografeert niet alleen voor zijn opdrachtgevers, maar doet ook regelmatig de productie van de shoot. Dat betekent dat hij de modellen regelt, de locaties, het vervoer, de catering en alles wat er nog meer bij komt kijken. Dat scheelt de opdrachtgever een hoop gedoe. Men hoeft alleen maar met hém afspraken te maken en de rest wordt geregeld. Een goede reden om hem een volgende keer weer te vragen.

Mocht je de komende tijd meer willen weten over CAMERA, neem dan nu een abonnement op Pf Fotografie Magazine! Ga naar: www.pf.nl/aanbieding-2