De kunst van het loslaten

Eerder in deze rubriek besteedden we aandacht aan onderzoek, focus en maakte je kennis met verschillende methodes om je creativiteit te stimuleren. Na al dat harde werken is het tijd om te ontspannen. Wanneer je ontspant, verleg je je focus van buiten naar binnen. Er worden verbindingen gelegd tussen je denkbrein, de linkerhersenhelft, en je creatieve brein, de rechterhersenhelft. Een stroom die ervoor zorgt dat het lampje gaat branden. Hierdoor kun je ineens een inzicht krijgen, het welbekende eureka moment.

door Diana Bokje

Inspiratie komt van het Latijnse woord inspiratio, dat inademing of ingeving betekent, een inzicht dat je overvalt op een onverwacht moment. Er zijn de meest prachtige termen voor bedacht zoals de geest krijgen, door de muze bezocht worden of in the flow komen. Inzicht ontstaat in je onbewuste en wacht op een kans om zijn stem te laten horen. Om in het dagelijks leven om te kunnen gaan met alle prikkels om je heen, sluiten we ons af. Je selecteert alleen die informatie die je op dat moment nodig hebt. Wanneer je altijd druk bent met wat er in je hoofd omgaat en je laat afleiden door je telefoon of andere aandachtstrekkers, krijgt het onbewuste geen kans om zich te laten horen. Neem af en toe tijd om naar die stem te luisteren. Stel je open door te ontspannen. Ontspannen begint in het hier en nu. Je even niet bezig houden met dingen uit het verleden die je dwars zitten. Niet piekeren over wat er mogelijk in de toekomst nog zou kunnen gebeuren. Alleen het hier en nu is echt. In het hier en nu zijn geen problemen, er is rust. Het hier en nu is gerelateerd aan onze rechterhersenhelft waar gevoelens, intuïtie, creativiteit en verbeelding huizen.

Ademhaling
Het hier en nu is heel dichtbij. Je hoeft alleen maar op je ademhaling te letten. Waar je ook bent, wat je ook doet, het werkt altijd. Richt je aandacht op je ademhaling. Voel hoe de adem je neus binnenstroomt, door je lichaam stroomt, je buik uitzet en weer naar buiten gaat. Merk op dat de stroom die naar buiten gaat warmer is dan de stroom die naar binnen gaat. Doe dit één minuut. Je zult merken dat je aandacht af en toe wegdrijft. Zie je gedachten als wolken die voorbij drijven. Ze zijn er en zweven weer voorbij. Zodra je merkt dat je aandacht is afgeleid, leid je hem vriendelijk terug naar je ademhaling. Dit kan je helpen een lus in je gedachten te doorbreken. Ook schrijven is een goede remedie om van steeds terugkerende gedachten af te komen. Neem een kwartier de tijd om alles op te schrijven wat je dwarszit. Zo  maak je een braindump: je parkeert je gedachten waardoor er ruimte ontstaat. Wanneer je je gedachten hebt losgelaten en ontspannen bent, is het tijd voor de beloning, de gouden inval. Ineens overvalt het je, het idee hoe je  je fotoproject in beeld kunt brengen.

Broedperiode
Het creatieve proces is een combinatie van inspanning en ontspanning. Een samenspel tussen je linker- en rechterhersenhelft. Hoe weet je wanneer het tijd is voor inspanning en voor ontspanning? In het boek Imagine. How Creativy Works (2012) stelt Johan Lehrer ons gerust. “De menselijke geest heeft een natuurlijk vermogen om zijn eigen problemen te diagnosticeren en het soort creativiteit in te schatten dat nodig is. Het zogeheten ‘feelings of knowing’. Het gaat hier om het gevoel iets te weten dat zich voordoet wanneer wij vermoeden dat wij het antwoord kunnen vinden als we maar doordenken over de vraag. Denk maar eens aan het moment dat iets op het puntje van je tong ligt.” Je mag er op vertrouwen dat je onderbewuste heel goed weet dat je het antwoord kunt vinden wanneer je er moeite voor doet. Net als kinderen bij het zoekspelletje ‘warmer/kouder’, heb je het gevoel dat je steeds warmer wordt wanneer je dichter bij de oplossing bent. Kom je niet verder en blijf je maar in hetzelfde kringetje ronddraaien, dan heb je waarschijnlijk een inzicht nodig. Bij een inzicht schiet je gevoelstemperatuur volgens Lehrer direct van koud naar gloeiend heet. Je merkt vanzelf wanneer dit moment is aangebroken omdat je in de frustratiefase belandt. Doordat je linkerhersenhelft het probleem niet op kan lossen, raakt het verveeld. Je creativiteit blokkeert en je raakt gefrustreerd door het onvermogen om het antwoord te vinden. Het liefst zou je met het project stoppen. Ook dit is onderdeel van het creatieve proces. Het is niets anders dan een seintje dat het tijd is voor de rechter hersenhelft om het stokje over te nemen en op zoek te gaan naar onverwachte associaties. Concentratie verstoort dit proces en verkleint de kans op een inzicht. Neem rust en zorg voor ontspanning. Zie het als een broedperiode waarin je hersenen tijd krijgen om alle activiteiten te verwerken en onbewuste denkprocessen kunnen plaatsvinden. Vertrouw op het vermogen van je rechterhersenhelft om associaties te vinden. In een ontspannen gemoedstoestand is je aandacht naar binnen gericht waardoor je gedachten ruimte maken om mee te drijven op de stroom van associaties. Langzaamaan ontstaat er een intuïtie gevoel hoe je iets zou kunnen aanpakken. Het is de vooraankondiging van een inzicht. Wanneer Albert Einstein vastliep bij het oplossen van een wiskundig probleem, ging hij vaak vioolspelen tot hij een ingeving kreeg. Hij noemde dit combinatiespel.

Oorverdovend stil
Wat nu als je alle stappen hebt doorlopen en die briljante ingeving komt niet naar boven? Het blijft oorverdovend stil. Dan zit er niets anders op dan terug te vallen op je doorzettingsvermogen. Ouderwets hard werken. Net zo lang schaven aan het beste idee dat je tot nu toe hebt, tot het naar je zin is. Een troost is dat er veel goede projecten zijn waarbij de maker nooit een eureka     moment heeft gehad, maar door keihard denkwerk een prachtig resultaat heeft bereikt. Het is maar hoe we onze hersenen gebruiken. Een convergent denker legt verbanden tussen ideeën die al aanwezig zijn in het werkgeheugen. Hij bedenkt niets nieuws, maar gebruikt dat wat in zijn geheugen opgeslagen zit om nieuwe inzichten te krijgen. Een divergent denker geeft toe aan spontane opwellingen en gebruikt zijn rechterhersenhelft om nieuwe inzichten te creëren. Beide manieren van denken kunnen uiteindelijk tot een oplossing leiden.

Mocht je de komende tijd meer willen weten over CREATIVITEIT, neem dan nu een abonnement op Pf Fotografie Magazine! Ga naar: www.pf.nl/aanbieding-2