De exploratiedrang van Wouter van de Voorde
Wouter van de Voorde (1979) begint in 2008 aan een nieuw avontuur in Australië. Het is het land waar zijn carrière als professioneel fotograaf tot wasdom is gekomen, door zich middenin zijn dankbare onderwerp te begeven: het immense natuurschoon van Canberra en daarbuiten. Nu, ruim zeven jaar later toont hij zijn fotowerk in geboorteland België met een overzichtsexpositie, genaamd ‘Australia Felix’. Deze titel refereert aan een beroemde ontdekkingsreiziger, zijn eigen exploratiedrang en staat symbool voor het geluk dat hij gevonden heeft in Australië; waaronder zijn pasgeboren zoon Felix.
Van de Voorde leert in Antwerpen zijn huidige Australische vrouw kennen. De liefde voor haar bracht hem in 2008 in Australië, in hoofdstad Canberra: ‘een geconstrueerde hoofdstad, omgeven door natuur’. Daar woont en werkt hij nu als docent. Op de highschool geeft hij les in media en fotografie. Van de Voorde voelt zich hartelijk welkom in Australië, maar wil zich wel als een eeuwige toerist blijven verwonderen om het natuurschoon. Van de Voorde: ‘’Die verwondering wil ik nooit verliezen. Het landschap blijft me verrassen en zelfs tot tranen toe roeren van schoonheid. Australië moet het toch hebben van de natuur en heeft niet zoals Europa een rijke culturele geschiedenis, waar je, zoals in België, even een kathedraal kunt binnenlopen.”
Van landschapsschilder naar fotograaf
Van de Voorde begint zijn artistieke loopbaan als landschapsschilder. Met zijn schildersezel trok hij de natuur in, vaak midden in de nacht in een poging de duisternis te vangen op het doek. Destijds schilderde hij verlaten landschappen. Veel is er in dat opzicht niet veranderd. Wel heeft hij zijn ezel en palet ingeruild voor een analoge middenformaat camera. Daarmee legt hij nu de onmetelijk grote natuurgebieden van Australië vast, waar vaak geen mens te bekennen is. Van de Voorde: ‘’De schilderkunst heb ik niet verworpen, maar fotografie is heel organisch de boventoon gaan voeren. Fotografie past beter bij mijn enorme exploratiedrang om gebieden in kaart te brengen en te documenteren. Ik moet weten waar ik zit, hoe mijn omgeving eruit ziet, om me thuis te kunnen voelen. Dat is gelukt. Ik ben enorm gehecht geraakt aan de ruimte om me heen.”
Het fotograferen van zijn nieuwe omgeving in Australië is vrij onschuldig en hobbymatig van start gegaan. Via een weblog onderhield hij contact met vrienden en familie in België. Hij schreef anekdotes en plaatste er foto’s bij. De verhalen werden na verloop van tijd steeds korter. De foto’s kregen een steeds autonomer karakter en behoefden geen tekst en uitleg meer.
Tegenwoordig trekt van de Voorde er veelal op uit met andere fotografen. Samen maken zij road trips die meerdere dagen in beslag nemen. Door diep landinwaarts te trekken, verkennen ze nieuwe gebieden. Via Google Earth bekijken ze waar zich mogelijk bijzondere plekken bevinden, aan de hand van structuur, natuur en kleur. ‘’De kust trekt mij niet zo. Ik ga liever de binnenlanden in. Hoe dieper landinwaarts je gaat, hoe roder de zandkleur en hoe minder bomen je tegenkomt. Kleur is voor mij even belangrijk als compositie in mijn beelden. Ik kies het liefst voor een eerlijke centralistische compositie, gelijk aan mijn schilderkunst.’’ Veel Australiërs hebben grote delen van hun eigen land nog nooit gezien zegt van de Voorde. “Soms kijken ze verwonderd naar mijn foto’s en vragen ze verbaasd: Is die foto hier genomen?”
De Australische zonsopkomst en zonsondergang blijft van de Voorde iets magisch vinden. Toch schept de prominente aanwezigheid van de zon, niet altijd ideale omstandigheden om te fotograferen. “De zon klimt hier heel snel omhoog als een nieuwe dag is aangebroken. Dit geeft je niet veel tijd om van het zachtere licht te profiteren. Het licht is heel erg hard midden op de dag. Zonder wolken in de lucht geeft dat heel harde contrasten.”
Analoog
Van de Voorde werkt analoog. ‘’Ik ben niet tegen digitaal, maar ik vind film het fijnst werken. Ik gebruik ook steeds dezelfde film, dezelfde camera en lens, dus na een paar jaar weet je precies wat je kan verwachten als je op dat knopje drukt. Het tempo van film past ook bij mijn manier van werken. Het helpt me om me te concentreren op waar ik mij bevind. Met een digitale camera is de verleiding groot om constant op je schermpje te kijken en van een onderwerp te veel identieke foto’s te nemen. Ik scan de negatieven wel in om de foto’s uiteindelijk digitaal te maken en te bewerken. Dat wil zeggen dat ik de foto’s zo realistisch mogelijk corrigeer qua kleur en dat ik de stofdeeltjes verwijder. Kleuren negatieven geven een enorm hoog dynamisch bereik, onvergelijkbaar met beelden die gemaakt zijn met een DSLR. Dit sluit echter niet uit dat ik ooit volledig digitaal zal gaan werken.”
Australia Felix
Australia Felix is Latijns voor ‘Gelukkig Australië’. Ontdekkingsreiziger Thomas Mitchell gaf de Australische staat Victoria deze naam. Sinds kort is van de Voorde vader geworden van een zoon; Felix. De gekozen expositienaam ‘Australia Felix’ vat het nieuwe, gelukkige leven van de Belgische fotograaf en docent in Australië, dus zeer goed samen. Voor de opening van de expositie was hij weer even in België. ‘’Het is emotioneel om na lange tijd weer even terug te zijn. Je gaat je afvragen of je je grootouders de volgende keer nog terug gaat zien. Daarom heb ik mijn grootouders en hun huis nu uitgebreid gedocumenteerd, zodat ik het mee kan nemen naar Australië. Wat ik ook merk, is dat ik erg gewend ben geraakt aan de zon. Ik ben nu vijf dagen in België, maar ik heb al vijf dagen geen zon gezien.’’
De expositie bevat iets meer dan dertig beelden, geselecteerd uit zijn werk van de afgelopen zes jaar. Wie de foto’s uit de serie bekijkt, kan een onheilspellend gevoel bekruipen van verlatenheid en eenzaamheid. Als kind al voelde van Voorde zich aangetrokken tot deze thema’s. Een overweldigend gevoel van opgewondenheid maakte zich van hem meester, al wandelend in een groot bos. De emotionele binding met de grootsheid van de natuur speelt sindsdien een rol in zijn werk. Zijn foto’s kunnen wellicht wat luguber aandoen. Van de Voorde wil niet per se dat de foto’s en bepaald gevoel oproepen. ‘’Dat laat ik het liefst open en ik geef er liever geen tekst en uitleg bij. Mensen zijn intelligent genoeg om de beelden zelf te interpreteren. Het lugubere in de foto’s zou je kunnen je toeschrijven aan het feit dat mensen nog wel eens verdwijnen in het immense landschap van Australië. Er is genoeg ruimte om in te verdwalen. Het kan je doen denken aan de film ‘Wolf Creek’, een moorddadig scenario dat zich vrij dichtbij het gebied waar ik woon heeft voltrokken.’’
Op bovenstaande foto is een gecontroleerde heidebrand te zien, aangestoken door de brandweer om erger te voorkomen. ‘’Ik kon deze foto nog net maken voordat ik werd weggestuurd. De brandweer maakt hier een corridor waardoor de branden met elkaar worden verbonden zodat het niet verder uitbreidt. Op dit moment zijn er alweer verschillende branden bezig.Bosbranden horen nu eenmaal bij Australië, bij de ecologie van het land. In mijn openingsspeech voor de expositie heb ik het ook gehad over vuur dat een thema vormt in mijn werk. Vuur is een sterk symbool. Het kan prachtig zijn, maar ook enorm dreigend. In mijn tijd als kunstschilder experimenteerde ik al met vuur en stond ik ook wel een beetje bekend als de pyromaan van mijn academiejaar. Ik liet doeken bijvoorbeeld half verbranden om een bepaald effect te krijgen.”
Van de Voorde gedraagt zich in zijn nieuwe thuisland als een ontdekkingsreiziger, gestrand op een vreemd eiland. Zijn exploratiedrang brengt hem vaak vele kilometers van huis. Toch valt er zelfs in zijn ‘achtertuin’ al veel moois te zien. Onderstaande foto is daar praktisch genomen. ‘’Het illustreert hoe mooi mijn directe omgeving is, al lijkt de boom op de foto wel wat te moeten wijken voor de elektriciteitskabels.’’
‘’Dit is een bizarre plek van een kunstmatig geconstrueerd meer. Het was een vallei met een dorpje. Bij lange droogte zijn de schoorstenen van vroegere huizen te zien.’’
‘’Dit zijn ‘ghostbomen’, dode eucalyptus bomen die overeind blijven staan en bij maanlicht goed zichtbaar worden. Daardoor krijgt het iets mysterieus. Het kruis versterkt dat nog eens. ‘’
Australia Felix is nog tot 15 november te zien in 44 Gallery in Brugge.
Meer informatie: woutervandevoorde.com
