Ouders in Fotomuseum Den Haag

Onder de titel Ouders brengt Fotomuseum Den Haag deze zomer werk bijeen van ruim dertig kunstenaars-fotografen die in de afgelopen decennia hun eigen vader en moeder op indrukwekkende manier hebben afgebeeld. De selectie laat zien dat de relatie tussen ouder en kind universeel is en tegelijkertijd uitermate persoonlijk en intiem. Via hun werk geven de kunstenaars-fotografen een inkijk in de relatie met hun ouders, van liefdevol en teder tot afstandelijk of verstoord. Ook toont de tentoonstelling de uiteenlopende manieren waarop de makers te werk gaan. Terwijl Corbino kiest voor een zorgvuldig geposeerd zwart-wit portret van zijn naakte vader, fotografeert Deanna Dikeman vanuit de auto haar zwaaiende vader en moeder voor het ouderlijk huis en dat ruim vijfentwintig jaar lang.

Te zien is werk van meer dan dertig kunstenaars-fotografen, onder wie Jan Banning, Nina Berman, Melanie Bonajo, Diana Blok, Corbino, Deanna Dikeman, Eddo Hartmann, Pieter Hugo, Erik Kessels, Erwin Olaf, Robin de Puy en Paddy Summerfield.

Ouderswordt de laatste grote tentoonstelling die door conservator Wim van Sinderen is samengesteld voor het museum. Eind 2022 neemt hij na ruim twintig jaar afscheid van Fotomuseum Den Haag.

Onontkoombaar thema
Ouders zijn het beginpunt van ons leven en velen van ons zullen het zelf ook worden. Toch kan de emotionele band die wij met onze ouders hebben nogal verschillen en dit laat zich beeldend vertalen in een groot aantal sub-thema’s, zoals liefde, verwantschap en vrolijkheid, maar ook afstand, afscheid en herinnering.

Opvallend vaak zijn in de oeuvres van historische en hedendaagse fotografen opnames van hun ouders terug te vinden. Dikwijls zijn de foto’s voortgekomen uit een regelrecht gevoel van ‘Eert uw vader en uw moeder’, al dan niet met een liefdevol tragikomisch randje. Anderen hebben hun ouders gefotografeerd zonder het idee dat dit meteen hun thema is.

Waar de ene fotograaf een gevoelig portret schiet, kiest de ander juist voor een conceptuelere benadering van het onderwerp. In beide gevallen is de aanpak autobiografisch. Dit gegeven versterkt de inhoud en intensiteit van de beelden.

Van documentaire tot geënsceneerd
Zo persoonlijk als de relatie tussen ouder en kind kan zijn, zo wisselend zijn ook de manieren waarop fotografen hun ouders afbeelden. In sommige gevallen is het werk documentair en kiest de fotograaf ervoor om (professionele) afstand tussen zichzelf en diens ouders te creëren. Hier zet de fotograaf zijn rol als kind even opzij en registreert hij of zij de dingen zoals ze zijn of zich voordoen. Andere fotografen tonen ons geënsceneerde verhalen en deinzen niet terug voor het theatrale of zelfs banale.

Een meer ingetogen en soberder aanpak, maar net zo conceptueel, resulteert in beelden van ruimtes en objecten die herinneringen oproepen aan (een van) de ouders; ze hoeven niet gezien te worden en kunnen vaak letterlijk niet meer in beeld worden gebracht. Aan de hand van fotografische fragmenten, flarden en andere nabeelden verschijnen ze in onze gedachten. Zoals bij de installatie Unfinished Father (2015) van Erik Kessels, die voor het eerst in Nederland getoond zal worden. Dit kunstwerk bestaat uit een klassieke Fiat 500 die Kessels vader aan het restaureren was, alsmede uit vele gedetailleerde foto’s waarmee zijn vader het restauratieproces documenteerde – totdat hij een beroerte kreeg. De incomplete auto representeert het plotseling onderbroken leven van Kessels’ vader.

Afscheidstentoonstelling
Ouders is de laatste grote tentoonstelling die door conservator Wim van Sinderen (1958) wordt samengesteld. Eind 2022 neemt hij na ruim twintig jaar afscheid van Fotomuseum Den Haag wegens vroeg-pensionering. Sinds de oprichting van het museum in 2002 is hij als conservator verbonden aan het instituut en heeft hij tientallen tentoonstellingen samengesteld, waaronder Fotografen in Nederland (2002), Gare du Nord, Nederlandse fotografen in Parijs (2011), De stad, de stilte en het gedruis (2014) en Boeren.Avonturen op het land (2016). Ook presenteerde hij een groot aantal solotentoonstellingen van bekende nationale en internationale fotografen, waaronder Emmy Andriesse, Erwin Blumenfeld, Anton Corbijn, Gerard Fieret, Erwin Olaf, Michael Wolf en Robin de Puy.

Deelnemende fotografen
Jan Banning (Nederland, 1954), Renate Beense (Nederland, 1975), Nina Berman (Verenigde Staten, 1960), Paul Blanca (Nederland, 1958-2021), Alex Blanco (Oekraïne, 1988), Diana Blok (Nederland, 1952), Jesper Boot (Nederland, 1996), Eddy Posthuma de Boer (Nederland, 1931-2021), Tessa Posthuma de Boer (Nederland, 1968), Melanie Bonajo (Nederland, 1978), Theo Bos (Nederland, 1959), Koos Breukel (Nederland, 1962), Corbino (Nederland, 1959), Deanna Dikeman (Verenigde Staten, 1954), Cobie Douma (Nederland, 1914-2001), Bruno van den Elshout (Nederland, 1979), Colin Gray (Groot Brittannië, 1956), Paul Hartland (Nederland, 1910-1991), Eddo Hartmann (Nederland, 1973), Pieter Hugo (Zuid-Afrika, 1976), Marijn de Jong (Nederland, 1975), Ata Kandó (Hongarije, 1913-2017), Erik Kessels (Nederland, 1966), Dirk Kome (Nederland, 1976), Paul Kooiker (Nederland, 1964), Cees Krijnen (Nederland, 1969), Frederick Linck (Nederland, 1942-2020), Peter Martens (Nederland, 1937-1992), Arno Nollen (Nederland, 1964-2022), Erwin Olaf (Nederland, 1959), Cas Oorthuys (Nederland, 1908-1975), Colin Pantall (Groot Brittannië, 1964), Robin de Puy (Nederland, 1986), Bert Sissingh (Nederland, 1956), Paddy Summerfield (Groot Brittannië, 1947) en Pippilotta Yerna (Nederland, 1994).