Hoogwaardige lijsten

Fotografen die gaan exposeren hebben tegenwoordig massa’s keuzes als het om inlijsten gaat. Van Dibond tot canvas, van klassiek aluminium tot exclusieve houtsoorten, alles is mogelijk. Toch gaat de voorkeur van de doorgewinterde tentoonstellingsfotograaf meestal de sobere, neutrale kant op.

door Jeroen Jazet

Op lokale fotofestivals valt als eerste de kostenefficiënte presentatie van de exposanten op. Vaak erg creatief maar tegelijkertijd met een hoog Ikea-gehalte. Punaises worden er nog net niet gebruikt, maar een dubbelzijdig plakbandje links of rechts is toch geen uitzondering. De simpele redenen voor deze knullige ophangtechnieken zijn financiële krapte en wellicht gebrek aan geloof in eigen kunnen. Vaak moet alles volledig door de fotograaf zelf bekostigd worden.

En dat terwijl professionals vaak het omgekeerde denken: ‘Ik ga deze foto goed verkopen, en dat komt mede door mijn presentatie; de lijst dus. Hieraan kan de koper zien dat ik mijn werk serieus neem en er alle vertrouwen in heb.’ Dus wordt de lijst serieus genomen.

“De presentatie verkoopt absoluut je werk”, vertel Lex Thoma van Lex Lijstenmakerij in Arnhem. Hij werkt vooral voor professionele fotografen en andere kunstenaars.” 80 procent van onze klanten is beroepsmatig. Ook veel musea en galeries weten ons te vinden voor inlijstwerk”, aldus Thoma. Gevestigde namen als Koos Breukel, Kim Boske en Charlotte Dumas behoren tot de klanten van de Arnhemse lijstenmakerij.

Nitro beits
In de showroom van Lex Thomas hangen honderden frames waaruit gekozen kan worden, maar dat gebeurt door professionele fotografen eigenlijk maar weinig. “Voor de tentoonstellingsmarkt hangen al die frames er eigenlijk maar voor de sier”, zegt Thoma. “Er is maar een klein aantal lijsten courant voor die markt. De meeste fotografen kiezen tegenwoordig voor sobere maar hoogwaardige houtsoorten. We verkopen erg veel Amerikaans noten, transparant wit Esdoorn en eiken met nitrobeits. Dat beitsen doen we om het oubollige van eiken er net even af te halen.” Volgens Thoma zijn fotografen de laatste jaren zeker meer open gaan staan voor deze relatief dure houtsoorten. “Tien jaar geleden verkochten we eigenlijk alleen maar aluminium en zwart, omdat ‘men’ dacht dat zoiets nu eenmaal hoorde.”

Smaakgevoelig
Naast de houtkeuze zijn er ook allerlei opties in manier van afwerken. De klassieke lijst – met de foto tegen de voorkant, passe partout erom en glas ervoor – wordt eigenlijk nog maar weinig besteld. Er zijn talloze andere mogelijkheden. “We doen de gekste dingen”, vertelt Thoma. “Foto’s opsnijden in lagen zodat ze aan twee kanten een verschillend beeld geven, of een foto schuin uit de lijst laten komen. Maar ook hier geldt weer, deze tierelantijnen zijn niet voor de professional. Voor hen moet het veel soberder en zakelijker. Ik denk ook dat de lijst niet te specifiek moet zijn, omdat het anders heel smaakgevoelig wordt. Het moet breed mooi gevonden worden, voor een vergaderruimte in een ziekenhuis tot en met een villa in het Gooi. Een beetje neutraal is dus ook in dat opzicht een must.”

Een veel gevraagde techniek is daarom de verdiepte vitrinelijst. Hierbij wordt een extra stukje hout aan de binnenkant van de lijst geplaatst, zodat de foto 1 of 2 cm naar achter komt te liggen. Door achter de foto nog een laagje passe-partout karton te plaatsen, lijkt de foto te zweven. Net iets aparter dan de klassieke variant. Ook de baklijst in combinatie met dibond is erg gewild bij fotografen en galeries. En eerlijk is eerlijk, de voorbeelden aan de muur bij Thoma zien er ook gelikt uit. De op dibond geplakte foto is in een baklijst geplaatst, waarbij opvalt dat die bak er minutieus strak omheen zit, overal precies 2 of 3 mm ruimte. “Wij maken de lijst echt pas op maat als de foto binnen is. Geen afdruk is hetzelfde namelijk. Omdat de foto ook precies 1 millimeter onder de voorkant van de lijst ligt, maakt het een heel professionele strakke indruk.”

Glas
Na de houtsoort en de manier van inlijsten is het tijd voor weer een volgende keuze: glas of geen glas. Bij de baklijsten met dibond is dit snel gekozen, want daar komt geen glas voor. Voor de andere lijsten werkt Lex Thoma bijna alleen met museumglas. “Bij goedkopere lijsten werd voorheen vaak met ontspiegeld glas gewerkt. Maar dat ontspiegelen is eigenlijk funest voor de scherpte van de foto. Wat er in feite gedaan wordt is een subtiele vorm van zandstralen, waardoor het licht minder reflecteert. Op museumglas wordt een coating aangebracht, die het licht anders laat reflecteren en de uv-stralen vrijwel volledig tegenhoudt. Geen geschuur aan het glas dus, en geen kwaliteitsverlies. De ingebrande coating zorgt er natuurlijk wel voor dat het glas een stuk duurder is.”

Kosten
Een heikel punt voor fotografen is het kostenaspect bij het inlijsten van hun werk. Een beetje volwassen houten lijst kost al gauw tussen de 150 en 400 euro. Vooral voor beginnende fotografen is dit een hoge drempel. ”Alles valt of staat met geld”, zegt Thoma. ”Daarom zien we ook vaak tussenoplossingen. Laatst hebben we voor een beginnende fotograaf twee heel mooie lijsten gemaakt. Die hangt hij dan op tussen de rest van zijn foto’s die gewoon aan de muur geprikt zijn. Op die manier heb je lage kosten en ziet de potentiële koper toch hoe mooi zo’n print eruit kan gaan zien.

Lex Lijstenmakerij ziet met name de laatste jaren een duidelijke verschuiving naar grote lijsten. “De positie van fotografie in de kunst is natuurlijk veel belangrijker geworden. En door een foto groot af te drukken en in te lijsten wordt het werk uiteraard imposanter.”

Mocht je de komende tijd meer willen weten over PROJECT, neem dan nu een abonnement op Pf Fotografie Magazine! Ga naar: www.pf.nl/aanbieding-2