Rineke Dijkstra wint Johannes Vermeer Prijs 2020

De Johannes Vermeer Prijs 2020, de Nederlandse staatsprijs voor de kunsten, is door Ingrid van Engelshoven, minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap, toegekend aan Rineke Dijkstra. De jury, onder voorzitterschap van Andrée van Es, heeft haar unaniem voorgedragen. Rineke Dijkstra ontvangt de prijs vanwege haar iconische bijdrage aan de fotografie. Zij is – aldus het juryrapport – ‘de koningin van de Nederlandse portretkunst’. De uitreiking vindt plaats op donderdag 29 oktober 2020 in de Ridderzaal.

© Rineke Dijkstra, Vondelpark, Amsterdam, June 19, 2005

Met haar werk draagt Rineke Dijkstra volgens de jury op grootse wijze bij aan het internationale aanzien van de Nederlandse beeldende kunst. De jury noemt haar portretterende foto’s en filminstallaties uniek in de wereld. Samenvattend merkt ze op: “Dit werk is voor de eeuwigheid. Het vermogen om dit soort beelden te maken is weinig kunstenaars gegeven.”

De loopbaan van Rineke Dijkstra nam een hoge vlucht met de realisatie van haar Strandportretten, begonnen in 1992. Over deze portretten merkt de jury op: “De kwetsbaarheid van deze jongvolwassenen, zich bewust van hun uiterlijk of juist niet, en de intimiteit die Dijkstra weet te bereiken, kenmerken haar hele verdere oeuvre. Evenals haar uitzonderlijke antenne voor niet alleen de ogen of het gezicht, maar het hele lichaam als spiegel van de ziel.”

Tegen de achtergrond van de coronacrisis heeft de jury dit jaar nadrukkelijk stilgestaan bij het belang van de Johannes Vermeer Prijs. Daarover zegt zij: “De extreme omstandigheden van dit jaar maakten voor de jury het gewicht van deze Staatsprijs nog meer voelbaar: als symbool van respect en waardering voor de kunsten, maar ook als uitdrukking van het uitzonderlijke belang van kunstenaars voor onze samenleving.”