De keerzijde van het agrarisch verdienmodel

Landbouw en veeteelt, dat zijn belangrijke pijlers Zuid-Amerikaanse economie, met name in Argentinië, Paraguay en Brazilië. Onmisbaar voor de economie en de werkgelegenheid, maar het succes heeft wel een keerzijde. Milieu, natuur en arbeiders betalen de prijs. De rijkdom wordt niet eerlijk verdeeld, land wordt ingepikt en het milieu heeft te lijden onder het gebruik van pesticiden. Fotograaf Jordi Ruiz Cirera brengt in een langlopende serie de gevolgen van de industrialisering van de landbouw en veeteelt in kaart. In ‘Between Ambition and Neglect’ toont hij de situatie in Argentinië.

Jordi reisde in 2016 naar Argentinië. “Dit project maakt deel uit van een langlopende serie over de impact van landbouw en veeteelt op landen in Zuid-Amerika. Ik begon met dit project in Paraguay, in 2013. Daarna besloot ik naar Argentinië te gaan, en vervolgens naar Brazilië. Doel is om de effecten van een agrarisch verdienmodel in kaart te brengen, dat in een groot deel van Zuid-Amerika wordt toegepast.”

Ongelijkheid

“Van te voren had ik een idee van wat ik wilde fotografen. Het werd echter groter, het groeide uit tot het documenteren van de situatie in agrarische gebieden, de ongelijkheid en armoede en het gebrek aan kansen om wat beters van je leven te maken. Ook al speelden deze problemen altijd al in Argentinië, toch heeft het groeimodel van de agrarische sector de situatie enkel verslechterd. Het model is namelijk alleen winstgevend voor grootschalige bedrijven.”

“Mijn werk toont de effecten van de intensieve landbouw en veeteelt op het milieu en de socio-economische gevolgen. De Argentijnse economie richt zich met name op de export van producten zoals vlees, gewassen die verder worden bewerkt in de voedselproductie en biodiesel. Dit zorgt voor problemen voor de lokale bevolking en het milieu. Deze problemen variëren van ontbossing en landonteigening tot gevolgen voor de volksgezondheid door het gebruik van pesticiden.”

Macht

“Juist omdat het de belangrijkste economische sector is, heeft de agrarische sector veel politieke en economische macht. Belangrijke partijen zijn afhankelijk van of hebben profijt van de agrarische sector, zoals groot-grondbezitters, transportbedrijven, agrochemische bedrijven, producenten van machinerie en natuurlijk de economie in het algemeen en wellicht de overheid het bijzonder.”

“De economie van Argentinië is een beetje in het slop geraakt. Dat maakt de situatie enkel slechter. Mensen raken hun baan kwijt, de levenssituatie verslechtert: in sommige dorpen is er niet eens stromend drinkwater beschikbaar. Net als in andere landen is in Argentinië sprake van sociale uitsluiting, de rijkdom is ongelijk verdeeld en de polarisatie in de maatschappij is groot. In de agrarische gebieden is altijd sprake geweest van economische problemen. Het verschil nu is echter dat er steeds minder mensen nodig zijn om het land te bewerken. Veel van het werk wordt nu door machines gedaan. Dat betekent nog minder kans op werk in kleine dorpjes op het platteland. Veel jongeren trekken daarom van het platteland naar de stad.”

Opstand

“Het dorp zonder drinkwater is slechts een voorbeeld van waar de prioriteiten van de overheid liggen en waar geld in wordt geïnvesteerd. Mensen komen hier echter tegen in opstand. Boerenorganisaties als MOCASE vechten voor een eerlijkere verdeling van het land. Ook op ander terrein ontstaat protest. Lokale activisten of organisaties als Madres de Ituzaingó, die ik ook heb gedocumenteerd, strijden tegen ontbossing en het massale gebruik van pesticiden. Ondanks de macht van grote internationale bedrijven, boeken zij successen. Zo zijn ze geslaagd in het tegengaan van de bouw van een Monsanto fabriek. Er zijn dus zeker mensen die belangrijke dingen doen om de sociale impact van het economische model te keren.

Globalisering

De situatie in Argentinië is niet zo makkelijk te keren. Het heeft volgens Jordi te maken met de globalisering. In die zin werken we als consument mee aan het in stand houden van dit economisch model. “We leven in een sterk geglobaliseerde wereld. Alles hangt met elkaar samen. Dat is ook een van de redenen waarom ik dit project ben begonnen. Om te laten zien hoe alles met elkaar verbonden is. Met ons gedrag hebben we invloed op processen aan de andere kant van de wereld. De dingen die mensen in westerse culturen kopen, hebben een grote invloed op plekken elders in de wereld. Voedsel is daarbij niet anders dan kleding, elektronica, energie of eigenlijk alle goederen die we kunnen kopen. De opbrengsten van de landbouw en veeteelt worden grotendeels verscheept naar China, Europa en Amerika als veevoer, om te dienen als grondstof voor bewerkt voedsel en als biobrandstof.”

Lokale producten

“Jammer genoeg is er geen magische formule waarmee we voedseltekorten voor een groeiende wereldbevolking makkelijk kunnen oplossen. Bruikbaar land en water wordt steeds schaarser. Mensen trekken naar steden en raken steeds verder verwijderd van voedselbronnen. En dan hebben we nog de effecten van de klimaatverandering. Een mogelijke oplossing zou zijn om minder te gaan consumeren en meer lokale producten te gebruiken. Niet alleen wat betreft voedsel, maar alle producten die we kopen.”

Bewustzijn

“Met mijn fotografie wil ik de situatie vastleggen en complexe onderwerpen als voedselproductie en de gevolgen hiervan helder in kaart brengen. Het is aan de kijker zelf welke conclusies hij hieraan verbindt. In het algemeen richt ik met mijn werk op het documenteren van de invloed van de wereldeconomie op kleine gemeenschappen. Ik neem veel tijd voor mijn series, dompel me graag onder in de wereld die ik probeer vast te leggen, zodat ik deze zo goed mogelijk begrijp. De mogelijkheid om te kunnen leren over onderwerpen waar ik al een interesse voor heb, motiveert me om verder te gaan. Met mijn werk hoop ik een bewustzijn te creëren of aandacht te vragen voor bepaalde sociale kwesties.” Meer informatie: www.jordiruizcirera.com.