Trots als gemene deler
Sterke vrouwen staan centraal in de serie Proud Women of Africa. Het zijn bijzondere vrouwen, die de strijd aangaan met stereotypen en culturele opvattingen. Julia Gunther fotografeerde onder meer de Black Mamba’s, vrouwen die worden ingezet tegen de stroperij van neushoorns; lesbiennes en transgender Chedino in Zuid-Afrika en meer recent het vrouwen onder 19 cricketteam van Malawi. Zij spelen een sport die tot voor kort enkel voor rijke mannen was weggelegd. Wat de vrouwen gemeen hebben is trots. “Dat is de bindende factor,” aldus fotografe Julia Gunther.
“Ik vind het om twee redenen belangrijk om deze serie te maken. Allereerst vind ik dat deze vrouwen op persoonlijk niveau veel meer aandacht verdienen dan ze krijgen. Hun verhalen zijn enorm inspirerend. Ze kunnen ook voor andere vrouwen als voorbeeld dienen. Ten tweede geldt dat de meeste mensen een redelijk negatief beeld hebben van Afrika. Dit heeft allerlei redenen, maar het beeld is niet compleet. Ik hoop met Proud Women of Africa dezelfde belangrijke onderwerpen aan te kaarten, maar dan vanuit een positievere hoek.” Inmiddels heeft ze zeven verhalen over sterke vrouwen gemaakt.
Vriendschap
De serie komt voort uit een vriendschap die in Kaapstad ontstaat. “In 2008 ging ik voor een nieuwe baan naar Kaapstad – daar werkte ik voor een productiebedrijf. Philipa werkte daar ook, en we werden al snel dikke vriendinnen. Hoewel ik het nog niet wist, was die ontmoeting het begin van Proud Women of Africa. Het idee om van Philipa’s strijd tegen kanker een fotoserie te maken kwam van ons allebei. Philipa wilde per se een verslag van haar strijd hebben. Zelf had ik nog nooit zo een heftige ziekte van dichtbij meegemaakt. Nadat Philipa in 2012 stierf besloot ik om de serie toch af te maken. Want ik wilde dat mensen zagen dat Philipa een trotse vrouw was, ondanks haar ziekte.”
Strijd
“Het fotograferen van Philipa heeft in totaal vier jaar geduurd. Elke keer dat ik naar Kaapstad ging, bleef ik gemiddeld een maand. Tijdens mijn verblijf, en ook dankzij de contacten die ik had opgebouwd tijdens mijn werk bij het productiebedrijf, leerde ik steeds meer mensen kennen. Uit deze contacten is de serie verder gegroeid. De vrouwen die ik fotografeer hebben met elkaar gemeen dat ze trots zijn gebleven, ondanks de strijd die ze moeten (hebben) leveren.”
Rainbow Girls
De sterke vrouwen komt ze op het spoor dankzij gesprekken met mensen. Zo hoort ze over een lesbische schoonheidswedstrijd in een township in Zuid-Afrika. Homo’s en lesbiennes hebben in Zuid-Afrika te kampen met uitsluiting, intimidatie en geweld. Desondanks vechten ze voor het recht om te kunnen zijn wie ze zijn. In ‘Rainbow Girls’ toont ze lesbiennes in twee verschillende townships.
Doelwit
Daarnaast is het een kwestie van zoeken. “Veel lezen over een bepaald onderwerp, en vervolgens de juiste mensen benaderen. Ik heb natuurlijk wel een globaal thema in mijn achterhoofd, maar het uiteindelijke verhaal komt vaak organisch tot stand. Soms is het lastig om vrouwen over te halen mee te doen. Bijvoorbeeld wanneer het een bijzonder gevoelig thema is, of als de vrouw vanwege de publiciteit een doelwit zou kunnen worden. Pas wanneer zij zich er goed bij voelt, maak ik één of meerdere portretten. Meestal zijn de vrouwen uit zichzelf al bereid om in het openbaar te treden. Velen zijn al jaren bezig met het vechten tegen onrecht. Wanneer ik dan met m’n camera langskom, voelt dat voor hen als bevestiging. Ze zien me minder als indringer.”
Toekomst
Voorbeeld voor Gunther is haar moeder, ook een sterke vrouw. Zou een dergelijke serie ook in Nederland of Duitsland, haar geboorteland, nodig zijn? “In principe denk ik dat elk land een serie als Proud Women zou kunnen gebruiken. Het enige verschil is de context waarbinnen de verhalen plaatsvinden. In een samenleving waar vrouwenrechten een stuk minder ontwikkeld zijn, hebben de woorden ‘Proud Women’ een andere betekenis, dan wanneer ik bijvoorbeeld een serie zou maken over salarisverschillen tussen mannen en vrouwen in het westen. Ook een belangrijk onderwerp dat meer aandacht verdient, maar de problematiek is anders. De vrouwen die ik voor Proud Women of Africa portretteer hebben een enorme invloed op hoe ik mijn eigen leven zie. Wat zij hebben meegemaakt relativeert alles in mijn eigen leven. Voor mij zijn ze prachtige voorbeelden van dat Afrika enorm veel te bieden heeft, veel meer dan vaak gedacht wordt. Zij vertegenwoordigen de toekomst van Afrika.”
Doorlopend
Proud Women of Afrika is een doorlopend project. “Er zijn talloze vrouwen die ik nog wil fotograferen. Hoewel ik me er natuurlijk bewust van ben dat ik niet eeuwig met dit project door kan blijven gaan, ben ik nog lang niet klaar. Uiteindelijk is het plan om van Proud Women een boek te maken. Exposities zijn er al geweest, maar nog niet van de verschillende projecten samen. Ik denk dat de titel van het project pas echt gaat leven wanneer je 15 of 20 trotse vrouwen uit heel Afrika bij elkaar ziet hangen.” Meer informatie: http://juliagunther.com/.