Abstracte lichtkunst dankzij ‘doodgewoon’ scanapparaat
‘Paper Works’ is een duo expositie van de Amerikaanse fotografe Cara Barer en de Nederlandse Jannemarein Renout die vanaf 6 juni te zien is in de Sophie Maree Gallery in Den Haag. Barer maakt sierlijke sculpturen van boeken en Renout maakt abstracte lichtvoorstellingen, vervaardigd met behulp van een scanner. ‘Met beelden die zowel vervreemden als aantrekken, weten de kunstenaars de kijker mee te voeren in een onbekende en on-ontdekte beeldtaal,’ aldus de galerie. “We maken beide een soort vertaalslag van een idee naar beeld. De manier waarop we denken over de fotografie is het aanknopingspunt geweest voor de galerie om ons werk samen te voegen tot een tentoonstelling,” aldus Renout.
Renout gebruikt een bijzondere techniek voor haar foto’s: ze maakt gebruik van een scanner. Het idee voor deze techniek, ontstaat tijdens haar studie aan de Gerrit Rietveld Academie. Vorig jaar studeerde ze af. “Daarvoor was ik jurist en volgde ik de avondopleiding DOGtime. Ik wilde me echter volledig gaan bezighouden met het platte vlak vanuit een fotografische context,” vertelt Renout. “Gedurende mijn hele opleiding heb ik me in mijn achterhoofd bezig gehouden met de vraag: hoe kan ik met behulp van de fotografie het verstrijken van tijd vastleggen op een stil vlak? Ik ben begonnen met de vertaling van alledaagse gebruiksvoorwerpen, zoals een borstel, naar een 2d beeld. De 3d objecten vertaalde ik naar een plat beeld met gebruik van een scanner. Daarbij bewoog ik de objecten over het scanoppervlak. Dat is overigens gewoon een huis-tuin-en-keuken apparaat.”
Daarmee begon het gebruik van het scan apparaat. “Het werken met de scanner leverde frustratie op: het apparaat bepaalde sterk de uitkomst, terwijl ik als mens de controle wilde hebben. Ik heb toen de lamp van het scanapparaat uitgezet. De lamp van de scanner is een beetje te vergelijken met de witbalans van een camera: de lamp zorgt voor een gelijkmatige hoeveelheid licht. Eerst ben ik scan’s gaan maken in een lichttent. Dat leverde niet het gewenste resultaat op. Door het gelijkmatige licht waren de scan’s niet interessant. Daarna ben ik met de scanner naar buiten gegaan. Ik maak beelden buiten, in de natuur of boven het water. Bij verschillende lichtcondities. Het weer is daarmee een belangrijk gegeven geworden.”
“De scanner werkt normaliter met een gelijkmatige hoeveelheid licht,” legt Renout uit. “Daarmee is het apparaat in staat om een heldere en scherpe afbeelding te maken. Door het uitzetten van de lamp en vanwege de verschillende lichtcondities buiten, krijgt de scanner te maken met ongelijkmatig licht. Met die lichtinformatie gaat de scanner aan de slag om toch een zo gelijkmatig beeld te maken. Dat levert verschillende kleuren en beelden op.”
Het resultaat van een scan kan Renout van te voren niet voorspellen. “Zelfs op één dag, waarbij de weercondities de hele dag hetzelfde zijn, kan het resultaat enorm verschillen. Omdat ik van te voren niet weet wat er uitkomt, mislukken beelden ook geregeld. Of vind ik het resultaat niet overtuigend. Mijn selectiecriteria zijn eigenlijk heel fotografisch van aard. Ik kies vaak het meest scherpe beeld en ga verder af op mijn gevoel. Intuïtief kijk je als fotograaf toch naar compositie verhoudingen als de regel van derden en de gulden snede. De opname moet tot de verbeelding spreken.”
Renout zet het werk met de scanner voort. “De serie die te zien is in Den Haag heb ik deels vorig jaar gemaakt. De nieuwe werken met de bestaande werken geven een spannend resultaat. Ik ben nu bezig met een nieuwe serie. Ik merk dat ik de grenzen van de mogelijkheden met de scanner nog niet volledig heb onderzocht. Het nieuwe werk is toch weer anders van karakter.” Daarnaast gaat binnenkort een project van start waar het Hollands landschap centraal staat.
Bij dit gezamenlijk project is het de bedoeling de scans meer context te geven. Bijvoorbeeld door de invloed van de Hollandse wolkenlucht op de scans, weer te geven. Zo wil ik de kijker meer tools geven om het beeld te begrijpen.”
Dit zal een samenwerking worden met online platform New Window. “We zijn nu nog in de oriënterende fase, maar zodra we echt starten is het gehele proces te volgen op www.newwindow.nl.”
Kan Renout als pas afgestudeerde al van de fotografie leven? “Nee, helaas, dat zit er nog niet in. Dat blijft lastig als beginnend fotograaf, helemaal als je niet in opdracht werkt. Ik ben wel aan het nadenken over de mogelijkheden en het ondernemerschap. Zo doe ik mee aan het project ‘Bridging The Gap’, waarbij beginnend kunstenaars worden gekoppeld aan ondernemers en meer ervaren kunstenaars. Dit project duurt zeven maanden. Je leert ervan wat het is om een onderneming te hebben, welke keuzes je moet maken en komt op ideeën. Ik denk erover om het beeld te gaan vertalen naar textiel. Of dit gedrukt wordt of in de stof verweven, daar ben ik nog niet over uit. Dat wil ik naast mijn huidige praktijk doen.”
Renout heeft zichzelf een jaar gegeven om te kijken of ze van haar huidige praktijk kan leven. “Daarvoor heb ik geld gespaard. Daarnaast is het een kwestie van keuzes maken; ik heb bijvoorbeeld geen auto. Mocht het na een jaar niet lukken, dan ga ik er wat anders naast doen.”
Meer informatie: www.jannemareinrenout.nl en www.sophie-maree.com.