Een nieuwe Leica zorgt altijd weer voor hoge verwachtingen, zeker als Leica de nieuwe camera de Mini M noemt. Dat is nogal een statement. Uiteindelijk ging het niet om een nieuwe compacte systeemcamera, maar op een compactcamera met een grote sensor: de Leica X Vario (Typ 107). Gebaseerd op de fraaie Leica X2, maar dan met een zoomobjectief. Een unicum, want de X Vario van Leica is de eerste compactcamera met APS-C sensor en een zoomobjectief. Helemaal zonder compromis kan zo’n camera helaas niet zijn.

De fotografische goegemeente was teleurgesteld over het objectief van de Leica. Met een verlopende maximale diafragmaopening van f/3.5 naar f/6.7 is het niet echt lichtsterk en dat viel tegen. Begrijpelijk, maar tegelijk niet geheel terecht. Een vaste maximale opening van f/4 zou natuurlijk fantastisch zijn, met een zoombereik van 28-70mm (in vergelijking met kleinbeeld) en een APS-C sensor zou de camera een dermate groot objectief hebben dat je niet meer van een compactcamera zou kunnen spreken. En de Leica Vario X is al niet echt heel compact. Vandaar dus het compromis. Voor reportagefotografie pakt het slechter uit dan voor bijvoorbeeld landschapsfotografen. Die willen toch vaak meer scherptediepte hebben.

Gelukkig staat de optiek van Leica bekend om de hoge beeldkwaliteit en het objectief van de Leica X Vario is daarop geen uitzondering. Over het hele bereik is de scherpte bij open diafragma hoog en het blijft akelig constant. Zoals te zien is in de scherptegrafieken neemt de scherpte nauwelijks toe of af bij een ander diafragma. Bij f/11 zie je bij alle brandpuntsafstanden wel dat de diffractie toeneemt, maar zelfs f/16, het kleinste diafragma, is nog goed scherp. In de uiterste groothoekstand zie je in de grafiek dat de hoeken en randen achterblijven. In de middelste stand, overeenkomend met 50mm, liggen de lijnen van de hoeken en randen al dicht bij elkaar en bij de uiterste telestand is het eigenlijk één lijn.

Nu zeggen meetgegevens niet alles en eigenlijk zijn de praktijkopnames veel belangrijker. Die bevestigen het beeld van de meting. De foto’s die de Leica X Vario maakt zijn van hoek tot hoek scherp. Bij de 28mm stand iets minder scherp, maar niet zodanig dat het direct op zal vallen. Je moet echt goed kijken om het te zien en wat mij betreft irrelevant. Hetzelfde geldt voor de optische fouten. De software hoeft nauwelijks iets te corrigeren. Kleurranden zijn een zeldzaamheid, de vervorming is over het hele bereik minimaal. Overstraling is alleen te zien als je echt vol tegen een felle lichtbron fotografeert en is zelfs dan minimaal. Een zonnekap zal daar wellicht nog wat in verbeteren, maar die wordt schandalig genoeg niet standaard meegeleverd. Er mag dan een compromis gesloten zijn voor de lichtgevoeligheid, de optische kwaliteit is compromisloos hoog.

Daarbij tekent het objectief op de Leica VarioX ook erg mooi. Het verloop van scherp naar onscherp gaat vloeiend en de onscherpte zelf is aangenaam zacht. Het microcontrast is hoog en de kleuroverdracht uitstekend. Geregeld heb ik met veel genoegen gekeken naar de foto’s die ik met de Leica X Vario heb gemaakt. Het is gewoon genieten. Niet alleen optisch presteert de Leica X Vario goed, ook wat betreft de gevoeligheid heeft Leica kosten nog moeite gespaard. Zeker bij licht van een goede kwaliteit, zoals we die gebruiken bij de testkast, is de maximale gevoeligheid van ISO 12500 prima te gebruiken. Bij de standaard ruisonderdrukking gaat wel wat scherpte verloren, zoals te zien is in de ISO-reeks die gemaakt is met de JPEG-instelling uit de camera, maar ruis is nergens storend. Ook niet als je in RAW fotografeert, zoals je kunt zien in de ISO-reeks van de omgezette RAW-bestanden zonder ruisonderdrukking.

De RAW-bestanden zijn, zoals gebruikelijk bij Leica, in het DNG formaat en dat is een slimme keuze lijkt me. Wel opvallend is dat je met de Leica X Vario niet alleen in DNG kunt fotograferen, er wordt altijd ook een JPEG opgeslagen. Dat is een beetje zonde van de opslagruimte op de geheugenkaartjes. Het is niet de enige eigenaardigheid van de X Vario. Zo moet je om te schakelen tussen de autofocus en de manuele scherpstelling aan de achterste ring rond het objectief draaien. Die draait mooi precies voor de handmatige scherpstelling, maar mist een duidelijke vergrendeling voor de autofocus. Geregeld had ik de Leica X Vario dan ook op de handmatige scherpstelling staan in plaats van de autofocus. Minder handig is ook dat de Leica X Vario standaard geen elektronische zoeker heeft, je moet het doen met het vaste LCD scherm. De kwaliteit is prima, maar de camera is eigenlijk te groot om geen zoeker te hebben. Helemaal omdat een goede beeldstabilisatie ontbreekt, bij de Leica Vario X worden meer opnamen gecombineerd om zo de bewegingsonscherpte weg te rekenen. Aardig, maar niet zo goed als een bewegende sensor of beeldstabilisatie in het objectief. En met het verlopend diafragma kom je al snel bij langere sluitertijden uit. De enige optie die je dan nog hebt is de gevoeligheid verhogen en dat wil je ook niet altijd.

De sterke kant van de Leica X Vario is duidelijk niet de bediening. Dat de camera een overdaad aan opties mist, zie ik eerder als een voor- dan een nadeel. Aan alles voel en merk je dat dit geen snel in elkaar gezet massaproduct is. De Leica X Vario is met zorg ontworpen en gebouwd. Daar betaal je dan ook voor. Want goedkoop is de Leica X Vario (Typ 107) niet. Maar dat zijn Leica’s nooit geweest. Een Leica koop je om het merk en de kwaliteit. En die is hoog. De Mini M is niet eens zo’n slechte bijnaam voor de X Vario.

Meer over de bediening van de Leica X Vario is binnenkort te lezen in ons blad.

De foto’s in onderstaande gallery zijn ook in hogere resolutie te bekijken.