Een zoektocht langs de Birma-Thailand Spoorweg 65 jaar later.
Raoul Kramers probleem lijkt wel wat op dat van Andrea Stultiens. Hoe laat je iets zien wat zich bijna niet in beeld laat vatten? Bij Kramer is het probleem concreet: hij wil een spoorweg laten zien die voor een groot deel is verdwenen. Hij laat ons met archeologenogen kijken naar de restjes ervan, hoe miniem die ook mogen wezen.
De Birma-Thailand spoorlijn stamt uit de Tweede Wereldoorlog. Ruim 250.000 dwangarbeiders werkten eraan, waarbij 100.000 het leven lieten. Het werken aan de spoorlijn moet de hel op aarde zijn geweest.
Wie films kijkt, kent de spoorlijn van ‘The Bridge over the River Kwai’. Maar er zijn heel wat Nederlanders, waaronder de fotograaf, die hem via oude familieleden kennen. Bijna 18.000 Nederlandse krijgsgevangenen werkten eraan mee.
Kramer ging op zoek naar het verleden van zijn opa, met dit boek als resultaat. We zien zoekplaatjes, met steeds in een begeleidend tekstje aangegeven waar we naar kijken. Tussendoor zien we een zevental historische foto’s, maar niet op een manier waarop we ze goed kunnen bekijken. Ze zijn half doorgesneden en als thumbnail in het boek opgenomen.
Je kunt je afvragen of Kramer ze niet wat prominenter en in grotere getale had kunnen presenteren. Dan was het boek veelzijdiger en informatiever geworden. Maar wie vandaag nog worstelt met het oorlogsverleden, wil misschien juist zien wat er van de lijn over is. En dat is – gezien de offers – ontluisterend weinig.
Tekst: Felix C. Bakker, Rod Beattie
Neolux, 17×24 cm, 144 blz., paperback
Nederlands- en Engelstalig, ISBN 9789081576017
