De Nederlandse fotograaf Chantal Heijnen staat de laatste tijd goed in de internationale belangstelling. Na drie jaar hard werken in New York verdiende ze dit jaar twee mooie kersen op de taart: een uitgebreid artikel op de weblog van de New York Times en ze mocht het bezoek fotograferen dat premier Rutte aan de Amerikaanse president Barack Obama bracht. Een bijzondere ervaring, vertelt ze aan Pf.
Het gaat goed met jou.
Ja, 2011 is een goed jaar voor mij geweest!
Hoe komt dat denk je?
Drie jaar geleden ben ik naar New York verhuisd. Ik werkte daarvoor als maatschappelijk werker bij Vluchtelingenwerk in Nederland en was net klaar met de fotoacademie. Toen heb ik mijn spulletjes opgepakt en samen met mijn man naar de Bronx verhuisd . Alles was nieuw voor mij. Ik moest niet alleen een nieuwe stad leren kennen maar ook een heel nieuw netwerk opbouwen. Daar is de eerste twee jaar veel tijd in gaan zitten. De eerste jaren heb ik vooral veel freelance gewerkt voor Nederlandse media. In het begin voor NRC Handelsblad, Vrij Nederland en Hollands Diep. Ik ben hier namelijk op een fotojournalisten visum en mag daarom alleen voor Europese opdrachtgevers werken.
Via een opdracht voor het NRC ben ik in contact gekomen met de Nederlandse Ambassade. Zij zijn nu ook een van mijn opdrachtgevers. De eerste opdracht was het volgen van prins Willem-Alexander en prinses Maxima, die hier toen waren voor de New York 400 week in september 2009. [de viering van het vierhonderdjarig bestaan van de stad, red.].
Je netwerk is wel goed gegroeid dus. Is het ook wat breder dan alleen voor Nederlandse media?
Ik werk nu onder andere ook voor Stern, een Duits blad, en De Standaard in België. Maar ook de Rabobank is bijvoorbeeld een van mijn opdrachtgevers.
Gaat het dan om commercieel werk?
Voor de Rabobank gaat het vooral om editorial werk. Het begint allemaal steeds beter te lopen. Maar de Nederlandse media hebben niet iedere dag een foto uit New York nodig. Hierdoor kan ik veel aan mijn persoonlijke projecten werken. Dat zie ik als een groot voordeel.
Wat voor projecten zijn dat dan?
Het gaat onder andere om mijn serie in de Bronx. Daar woon ik nog steeds, dus dat project loopt door. Daarnaast ben ik ook twee keer naar Somaliland geweest, samen met een Somalilandse vriendin, en daar komt binnenkort mijn eerste boek van uit. Ik probeer een goede balans te vinden tussen vrij werk en werk in opdracht.
Met je serie over de Bronx heb je op het vermaarde weblog Lens van de New York Times gestaan. Hoe is dat zo gekomen? En heeft dat ook geholpen met je werk?
Het is fantastisch om op Lens gepubliceerd te worden. Het is geweldig dat zoveel mensen naar je werk kijken. Dankzij de publicatie op Lens ga ik binnenkort bijvoorbeeld een gastles geven op een universiteit voor maatschappelijk werkers in Omaha Nebraska. Zij willen kijken hoe fotografie gebruikt kan worden binnen het maatschappelijk werk. Fotografie is dan een middel om iets te bereiken en niet het einddoel. Dit sluit prachtig aan bij mijn vorige werk – destijds heb ik een theatervoorstelling geregisseerd waarbij vluchtelingen in Nederland vertelden over hun levenservaringen. Ik vind het interessant om mijn sociale achtergrond te combineren met fotografie. Dat doe ik in New York ook door als assistent leraar te werken bij een community program van het International Center of Photography.
Hoe heb je die publicatie op Lens eigenlijk voor elkaar gekregen?
Ik ben via een portfoliobespreking in Arles geïntroduceerd aan een van de fotoredacteuren van de New Tork Times. Zij was erg enthousiast over mijn werk en introduceerden mij aan enkele collega’s. Een van hen was David Gonzales, een schrijvende journalist van de NYTimes die opgegroeid is de Bronx. Hij was meteen erg enthousiast over de Bronxites serie.
In september werd hij co-redacteur bij Lens . Hij mailde mij dat hij het werk graag nog eens zou bekijken en binnen een maand stond het op de site inclusief een mooi artikel geschreven door David.
Het is een kroon op je werk.
Ja, absoluut een echte kroon op mijn werk.
Even later mocht je bij Obama fotograferen. Heeft dat ook iets met Lens te maken?
Het bezoek van Rutte aan Obama fotografeerde ik voor de Nederlandse Ambassade. Deze opdracht liep al voordat ik op Lens stond.
Je wordt voor zo’n bezoek neem ik aan helemaal gescreend. Is dat streng?
Ja,volgens mij ben ik zowel door de RVD als de Amerikaanse veiligheidsdienst gescreend. Hoe streng het is, weet ik niet precies. Dat regelt de Nederlandse Ambassade voor mij.
Je hebt eerder Willem-Alexander en Maxima voor hun gefotografeerd en dan nu Obama. Is de toenadering dan anders?
Het is ongeveer hetzelfde. Het verschil was dat ik in het Witte Huis begeleid ben door Pete Souza [de vaste fotograaf van Obama, red]. Hij heeft mij uitgelegd hoe alles werkt enzovoorts. Ik liep tijdens het bezoek met hem mee. Het ging hierdoor allemaal een beetje vanzelf. Heel ontspannen eigenlijk.
Hoe was het om met Pete Souza te werken? Dat is toch wel een grote naam, voelt dat speciaal?
Jazeker. Ik heb voor de opdracht eerst naar de documentaire gekeken over Pete Souza. Het is een bijzondere man. We hadden niet veel tijd gehad om uitgebreid te kletsen. De gesprekken gingen puur om het bezoek, heel zakelijk. Alles gebeurde in een strak geregisseerd tempo om alles zo goed mogelijk te laten verlopen.
Mocht je als fotograaf van de ambassade ook langer fotograferen of eerder naar binnen?
Ik ben gelijk met de pers het Witte Huis binnen gegaan, maar werd meteen daarna apart genomen. Toen heb ik foto’s gemaakt van de aankomst van premier Rutte in het Witte Huis, het tekenen van het gastenboek en het wachten tot hij de Oval Office binnen mocht. In de Oval Office had ik het geluk dat ik gelijk met Pete naar binnen kon. Vlak daarna kwam de pers naar binnen. Het persmoment duurde een kleine 10 minuten. Daarna mocht ik met Pete nog even blijven om de rest van het gesprek vast te leggen. We hebben nog ongeveer een kwartier gefotografeerd. Aan het einde van het gesprek maakten we de laatste foto’s. Daarna ben ik met Rutte en het gevolg teruggegaan naar de plek waar de premier werd geïnterviewd door de Nederlandse media.
Hoeveel Nederlandse pers waren er? Ik weet dat Valerie Kuypers van het ANP er ook was.
Valerie was met mij de enige Nederlandse fotograaf. Naast de Nederlandse nieuwszenders en de schrijvende pers waren ook enkele fotografen van andere Amerikaanse persagentschappen, zoals Getty Images, aanwezig.
Hoe is het om Obama te fotograferen? Zie je het als gewoon een man, of is het toch heel bijzonder?
Obama is alles behalve een gewone man! Hij is heel charismatisch. Op het moment dat hij de deur van de Oval Office opendeed heeft indruk op mij gemaakt. Dan sta je opeens oog in oog met Obama, en dat nog wel in de Oval Office. Een ervaring die je niet snel vergeet.
Maakt het je niet heel zenuwachtig?
Ja, ik was zeker wel een beetje zenuwachtig, maar gelukkig zijn dit gezonde zenuwen. Het is sowieso al bijzonder om in het Witte Huis te zijn maar om daarnaast ook nog eens buiten de Oval Office rond te mogen lopen is heel bijzonder. En niet te vergeten het het vastleggen van de rest van het werkbezoek van Premier Rutte aan onder andere Capitol Hill, een leuke opdracht om te doen.
Kunnen er nog mooiere dingen komen?
Ik vind Obama wel heel erg leuk, hij stond hoog op mijn verlangenlijstje om te mogen fotograferen. Ik ben dus erg blij dat dat heeft mogen gebeuren. Maar het leven gaat gewoon weer door. Ik heb nog een hoop dingen te doen. Binnenkort verschijnt mijn eerste boek over Somaliland. En eind volgend jaar, begin 2013 hoop ik mijn Bronxites-serie in boekvorm uit te brengen. Een leuk vooruitzicht!
