Ondanks alle theoretisch interessante discussies wordt een foto door de meeste mensen in eerste instantie nog steeds snel geloofd als het gaat om de vraag of die foto iets ‘bewijst’. Dat probleem doet zich natuurlijk maar in beperkte mate voor bij het werk van beroepsfotografen die immers door al langere tijd bezig te zijn een bepaald niveau van betrouwbaarheid hebben opgebouwd.
Social media
Maar voor nieuwere vormen van informatieverstrekking is dat wat minder duidelijk, een foto die door een verder totaal onbekend persoon wordt opgestuurd met de mededeling dat er iets interessants op staat gaat soms zomaar de wereld over. Zelfs een foto van een haai die een helikopter uit de lucht haalt levert geen hoongelach op, maar trekt veel bezoekers. Het is vooral dit soort foto’s, maar dan ook in de categorie branden, ongelukken of gewoon dingen die gebeuren en die door een toevallige passant worden vastgelegd op de mobiel waar de vraag naar de ‘waarheid’, of beter gezegd de vraag naar de echtheid van de foto aan de orde is. En dan vooral wanneer die vraag ook echt eensluidend beantwoord kan worden. Een ander gebruik kan het plaatsen van foto’s op veiling-sites zijn, zodat de mogelijke koper de foto echt kan vertrouwen.
Nu is controle op gerommel met foto’s niet makkelijk, wanneer er slordig aan een foto gewerkt is zodat er sporen van zichtbaar zijn in het eindresultaat is dat wel te zien, maar als het netjes gedaan is zijn die sporen in de foto zelf niet meer aan te treffen. Ook worden vaak afbeeldingen met een lage resolutie en scherpte getoond, daar valt ook weinig aan te constateren. Om een systeem voor de controle haalbaar te maken moet die controle geautomatiseerd worden, anders is het te traag en te duur. De grote vraag is dan wat een computerprogramma kan ontdekken.
FourAndSix
Kevin Connor en Hany Farid van het bedrijf FourAndSix dat zich bezig houdt met forensisch onderzoek naar foto’s die als bewijsmateriaal moeten dienen hebben een betrekkelijk simpele benadering gevonden, overigens gebaseerd op vrij diepgaande kennis van de digitale techniek. De eenvoud zit dan ook niet zozeer in het onderzoek als zodanig, als wel in de keuze voor wat je kunt aantonen. Het web gebaseerde systeem Izitru kan bij de meeste foto’s namelijk nagaan of de foto echt rechtsreeks uit de gebruikte camera afkomstig is. Professionele foto’s die het resultaat zijn van bijvoorbeeld het omzetten van een RAW-bestand in een JPEG-versie worden als niet 100% betrouwbaar aangewezen. Alleen een JPEG-bestand uit de camera, niet opnieuw bewaard, krijgt de hoogste waardering. Dat beperkt het gebruiksgebied inderdaad tot wat dan ‘social media’ wordt genoemd. En er wordt een eigen websysteem aangeboden waar de foto gehost kan worden en waarbij de betrouwbaarheid bij het verschijnen op een webpagina wordt aangegeven. Een belangrijke rol in de controle speelt de kennis die het bedrijf heeft verzameld over de eigenschappen van de JPEG-compressie zoals die door de verschillende camera’s wordt gebruikt, die laat namelijk sporen na in de foto waaruit afgeleid kan worden of het een camera-JPEG of bijvoorbeeld een vanuit Photoshop bewaarde JPEG betreft. In dat laatste geval hoeft het niet zo te zijn dat er aan de foto gesleuteld is, maar in het eerste geval weet je zeker dat het niet gebeurd is. Je krijgt met het systeem van Izitru dus vooral een negatieve bewijsvoering, namelijk in het beste geval de mededeling dat er zeker niet aan de foto geknoeid is.
Ook al is de foto echt, ja echt waar! krijg je niet altijd de hoogste echtheid toegekend.
Mijn foto, echt direct uit de camera, kwam niet volledig goedgekeurd door de test, misschien een onbekend type camera, daar wordt niet zo duidelijk verslag van gedaan. Andere foto’s gaan naar ik zie wel goed, het lijkt me een nuttig instrument om voor bepaalde soorten fotografie te gebruiken om de waarde ervan te verhogen.
