High speed fotografie van Paul van Hoof
Bevroren in het moment
Vleermuizen in vlucht fotograferen in het aardedonker. Het lijkt een onmogelijke opgave, maar natuurfotograaf Paul van Hoof doet het. Met zijn high speed fotografie onthult hij het mysterie rond deze vliegensvlugge nachtbrakers.
Bij het fotograferen van snelle dieren draait alles om timing. Vleermuizen scheren met snelheden van 30 tot 35 km/u door de lucht. Om op exact het juiste moment te fotograferen, gebruikt Van Hoof infrarood lichtvallen van Eltima Electronic, namelijk de Jokie en de uitgebreidere variant de Joker². “Het concept is eenvoudig. Zodra het onderwerp de infrarood straal onderbreekt, wordt de foto gemaakt. Ondanks dat de Joker over meerdere infrarood stralen beschikt, gebruik ik er maar één. Voor mij is de trefkans niet zaligmakend. Als je bijvoorbeeld een raam gebruikt waar een vleermuis doorheen moet vliegen, heb je al een bepaalde beelduitsnede gekozen en wil je de vleermuis maar op één plek fotograferen.” Vliegt het dier eenmaal op de juiste plek, dan is het nog een hele uitdaging om scherp te fotograferen. “Ik stel de camera precies in op de infraroodstraal. In theorie werkt dat ook, alleen weet je nooit wat voor houding de vleermuis heeft. Als hij er schuin doorheen vliegt, dan ligt de scherpte op de vleugel in plaats van de kop.”
Fotograferen met topsnelheid
Vliegt een vleermuis door de infrarood lichtval, dan hebben zelfs de meest geavanceerde camera’s een te langzame sluitertijd om deze razendsnelle actie te bevriezen. Van Hoof legt uit: “Het maakt een fundamenteel verschil of de lichtval eerst een signaal naar de camera of rechtstreeks naar de flitsers stuurt. De camera moet van alles doen, zoals de spiegel opklappen, waardoor een vertraging tussen de 40 en 60 milliseconden ontstaat. Afhankelijk van zijn snelheid is de vleermuis al een paar centimeter verderop. Met een directe verbinding naar het veel snellere flitslicht, bereik je wel ongelofelijke snelheden van 1/30.000ste tot 1/50.000ste seconde. Fotografeer je het onderwerp in het donker, dan doet de sluitertijd van de camera er verder niet toe. Om vertragingloos te flitsen is het wel belangrijk dat de camera al openstaat, dus je zet deze op de stand ‘bulb’. Zodra de vleermuis langskomt gaan de flitsers direct af en wordt de foto gemaakt. Omdat je niet wil dat het dier direct terugvliegt en twee keer op dezelfde opname staat, geef ik de voorkeur aan het werken met de Joker. Je kunt hierop een vertraging instellen, zodat de lichtval een paar seconden wacht na het afgaan.”
Van Hoof gebruikt minimaal twee à drie flitsers om de vliegende vleermuizen goed uit te lichten. “Met één flitser ontstaat er sowieso slagschaduw, dus heb je er minimaal twee nodig. Daarnaast gebruik ik nog een flitser om tegenlicht te creëren. Bij vogels en vleermuizen ontstaat dan een mooie transparantie in de vleugels. Wil je ook de achtergrond uitlichten, dan heb je daarvoor nog een extra flitser nodig.” Volgens Van Hoof heb je geen geavanceerde apparatuur nodig voor high speed fotografie. “Je kunt tweedehands of zelfs derdehands flitsers op Marktplaats kopen, want de TTL-stand op moderne flitsers heb je niet nodig. Omdat een standaard flitser een langzame belichtingstijd heeft van 1/1000ste seconde, is het wel cruciaal dat je de apparatuur handmatig kan instellen naar hogere snelheden.”
www.paulvanhoof.nl
